سلامی به گرمی مهر تقدیم هم محله ای های خوب و سرشار از اتحاد و دوستی، خوب دوباره اومدم محله ی صمیمی آقا مجتبی که سرمای زود هنگام پاییزی هم نتونسته گرمای دوستیها در این محله رو کم کنه، این درس هم به رسم دوستی ومهر ،هدیه میدهم به همه ی هم محله ای های خوب خودم و آقای سید بزرگمهر، در این محله ی باصفا و دوست داشتنی

چه خبره؟ چقدر شلوغ پلوغه؟ ای بابا ، مثل اینکه وقت نهار رسیدم، خوب تدریس در دنیای مجازی اینطوریه دیگه، حالا چه خبره که همه ی محله یه جا جمع شدن، فکر میکنم دنبال راز جدید میگردن …( شکلک همه هرکول پوارو و کاراگاه علوی شدن) ، ای بابا راز کجا بود، اینجا پر از نی نوشابه و نی آبمیوه است ، آخ خوردم زمین، زیر دست و پام پر از نیه،نی؟ نیه چی؟آبمیوه یا نوشابه؟ خوب با هم فرق دارن، نه بابا ، اشتباه کردم اینا نی نوشابه نیستن که، بله …اینا سرخرگها و سیاهرگهای کرونر قلب آقا مجتبی هستن دیگه، مثل اینکه بچه ها وسط مویرگ های قلبی آقا مجتبی ،مدیر محله بساط نهارشون رو پهن کردن، من که میگم اصفهانی ها مهمون نوازن ، هی شما یه چیز دیگه بگین، مدیر داره پیتزا تعارف میکنه، دو تا شاگرد اول ها کجا هستن؟ بله خانم نازنین و تبسم دارن جایزه هایی که برای شاگرد اولها گذاشته بودم رو بین خودشون تقسیم میکنن، عجب مویرگهایی داره آقای مدیر ، نمیدونم اینا واقعاً مویرگه یا نی نوشابه؟..خخخخخخ؛ باشه باشه شوخی کردم، ای بابا اینجا هم که مسابقه است، بله 2تا مبصر کلاس زیست یعنی آقای عباسی و آقای خیراندیش دارن مسابقه ی ژله خوری میدن، عجب دنیایی شده، گفتم با هم رقابت کنین ؛سوال طرح کنین، اونوقت مسابقه گذاشتن، چی؟ کی چی گفت؟ آها ملیسا خانمه، میگن رقابت رقابته ، چه فرقی میکنه موضوع چی باشه، هر چی شما بگین، فقط کی از همه شجاع تره بیاد وساطت کنه بین این دومبصر؟ بله خانم بهار با جند سرنگ دارن نزدیک میشن، خوب واکسنها رو بدین به من تا بدم جناب مدیر، هر کی در مسابقه ی ژله خوری اول شده رو واکسن بزنه …خخخخخخخ خوب حالا ، بساط نهار رو جمع کنین ، مویرگهای مدیر هم همینجا باشه،میشه به جای نی نوشابه یا نی آبمیوه بفروشیم ” بیزینس من” بشیم ، چی موضوع درس امروز ” بیزینس من” داره ؟ بله بیاین تو درس تا با این” بیزینس من” بیشتر آشنا یشیم ، آفرین، حالا واکسن رو هم میذاریم برای بعد…
..
تاپ….تاپ…..تاپ….تاپ تاپ تاپ
این صدای چیه ؟ تاپ تاپ قلب؟ طپش قلب؟ فکر میکنین علت این صداهای قلب چیه؟
امروز مقدمه ی راز این صداها رو براتون برملا میکنم ، مگه اشکال داره؟ درس امروز فقط مقدمه است. یعنی اول باید با ساختمان قلب و رگها آشنا بشیم بعداً میگم چرا قلب اینقدر سر و صدا داره…. پس درس امروز چیه؟ آفرین …..همینه دیگه ….درس امروز همه اش مقدمه است، مقدمه ی توضیح تاپ تاپ قلب
اول 2سوال از درس گذشته: سلولهای کوپفر در کجا قرار دارن و نقش اونها چیه؟ همون سلولهایی که وکلای محله دارن دنبالشون میگردن چون اثر جرم مربوط به قتل گلبولهای قرمز رو سریع پاک کردن،یادتون اومد؟
آفرین به اولین وکیل محله اسمتون چی بود؟ شما اسمتون خانم زهره نبود؟آفرین فراوان، خوب گفتم که کم کم شما رو بیشترمشناسم
سوال دوم رو مبصر اول کلاس، یعنی آقای عباسی مطرح میکنن.شما هم جواب بدین، آقای عباسی فرار نکنین و زود سوال رو طرح کنین ،جایزه هم با من( شوخی هم نکردم ؛بالاخره یه راه حل برای جایزه در دنیای مجازی پیدا میکنم…….خخخخ)
درس دوم: آشنایی با قلب
مواد مورد نیاز: مخروط کاج-قلب گوسفند یا قلب مرغ
اهداف درس 2:
الف-دانستنی ها: فراگیران در انتهای درس باید بتوانند:
1- ساختمان و نقش قلب را توضیح دهند
2- انواع رگها را نام برده و با هم مقایسه کنند

ب:مهارتها
1- در قلب یک گوسفند، دهلیزها و بطن ها را تشخیص داده و دریچه ی میترال را نشان دهند
2- برای کمک به حفظ سلامتی قلب خود ،برنامه ی غذایی و ورزشی مناسب طراحی و اجرا نمایند
ج: نگرشها
1- به پدیده های زیستی بعنوان نشانه ها و شواهد تدبیر الهی در جهان بنگرند
2- نسبت به پدیده های زیستی کنجکاو شوند
کلید واژه: قلب- رگها-دریچه ی میترال قلب
و اما از هر چه بگذریم سخن قلب خوش تر است.خوب برای اینکه تصور درستی از قلب در ذهن داشته باشیم یک مخروط کاج رو پیدا کنین، در همه جای ایران، در پیاده روها یا خونه ها ،این درخت کاشته میشه و این مخروط ها یا روی درخت کاجه یا زیر درخت ریخته… ( خوب عجب آدرسی دادم ) ، حالا این مخروط رو لمس کنین، مثل همه ی مخروط ها یه قاعده ی بزرگ داره و یه نوک ،مخروط رو طوری در دست نگه دارین که قاعده ی اون بالا و نوکش پایین باشه، آفرین، قلب در بدن این شکلیه، مخروطی شکل که قاعده ی اون بالاست و نوکش پایینه،سمت چپ بدن هست، در زیر دنده ها، درون قفسه ی سینه قرار داره،
سه راز خیلی مهم رو بعنوان مقدمه ی مقدمه بگم: راز اول: رگها به ترتیب خروج از قلب به این شکلن: سرخرگها خون رو از قلب خارج میکنن و قطرشون زیاده(مثل نیه نوشابه) و به تدریج باریک و باریکتر میشن و مویرگها رو میسازن و مویرگها دوباره به هم میپیوندن و سیاهرگها رو میسازن که دوباره خون رو به قلب برمیگردونن
راز دوم: خونی که از قلب خارج میشه ، فشار زیادی داره،یعنی عضله ی قلب منقبض میشه و خون رو با فشار پرت میکنه….ببخشید…میفرسته بیرون
اما به تدریج که رگها از قلب دور میشن ، فشارخون هم کم میشه، پس فشار خون در سیاهرگها خیلی کمه، و برای اینکه ، سیاهرگهایی که مثلاً در پا وجود دارن بتونن خون رو در خلاف جهت جاذبه ی زمین ، به قلب برگردونن ، چند تا نیروی کمکی دارن ، تا این خون به قلب برگرده ولی نیروی فشار خون یکی از چند تا نیروی کمکی هست، بقیه رو ان شائ الله بعداً درس میدم.
راز سوم: هر چی لایه ی ماهیچه ای (عضلانی) رگی بیشتر باشه، قدرت انقباضی اون رگ هم ، بیشتره
خوب…راز گفتن بسه…… همه ی رازهامو گفتم که…..بشینینین درس رو گوش بدین، خوب کجا بودیم؟ بله قلب واقعی، برای تشریح و مشاهده و لمس کردن، چی؟ قلب آدم؟ نه ، قلب آدم میخواهیم چی کار؟ نمیخوام،همون قلب گوسفند خوبه…
پس اگه قلب گوسفند یا مرغ هم دارین ، اونو بشورین توی بشقاب بذارین و نگاه کنین یا لمس کنین ، قلب مخروطی شکل که رگهای خونی به بخش قاعده ی مخروط یا همون قلب وارد شدن
حالا یه سوال:چرا قلب اینقدر مهمه؟
بله،آفرین، چون شغلش مهمه؛ کی پرسید شغلش چیه؟

شما
کی جواب میده؟
آفرین به عمو حسین، درسته ، قلب یه تلمبه است که کارش پمپ کردن خونه
قلب 4 حفره داره ،2 حفره که کوچیک هستن و در بخش قاعده ی قلب قرار دارن( یعنی در سمت بالای قلب) به نام دهلیزها(دهلیز راست و چپ)، لطفا همه دست بزنین….نه دست نزنین …. گفتم دست نزنین …منظورم اینه که قاعده ی مخروط کاج رو لمس کنین و دقت کنین که مثلاً دهلیزها در این بخش قرار دارن.
2 حفره هم در پایین دهلیزها قرار دارن به نام بطن ها(بطن راست و چپ)
2 حفره ی دهلیزچی هستن؟ ورودی قلب همون دهلیزها هستن،یعنی خون وارد دهلیزهای قلب میشه ،پس به نظر شما دیواره ی نازک دارن یا ضخیم؟
آفرین، همیشه برای علت پدیده ای دنبال دلیل منطقی بگردین،چون در هستی هیچ پدیده ای بدون دلیل و منطق نیست و انرژی هم بیهوده هدر نمیدن، بر این اساس دهلیزها دیواره ی نازکی دارن

بطن ها: خون رو از قلب خارج میکنن- یعنی خون رو با فشار از قلب خارج میکنن
حالا استدلال کنین دیواره ی بطن ها نازکه یا ضخیمه؟

آفرین، احسنت به آقای ستوده، چقدر خوبه که به زیست علاقه مند شدین،کاملاً درسته
پس دیواره ی بطن ها ضخیمه
حالا این خون داخل قلب از کجا اومده و به کجا میره؟
برای پاسخ دادن به این سوال باید با رگها آشنا بشیم .میدونم همه ی شما رگ رو میشناسین اما بگین رگ چیه و چی کار میکنه؟
آفرین ….رگها سیستم لوله کشی درون بدن هستن که خیلی ظریف هستن و درونشون مایع خون جریان داره و دارای غذا-هورمونها-پادتنها-گازهای تنفسی-مواد منعقد کننده ی خون و….هست.

سه نوع رگ داریم؟سرخرگها(خون رو از قلب خارج میکنن)-سیاهرگها (خون رو وارد قلب می کنن )-مویرگها(دیواره ی خیلی نازک،یعنی فقط یک لایه سلول دارن پس برای تبادل مواد خوبن ،یعنی اکسیژن و مواد غذایی از مویرگ خارج میشه و گاز کربن دی اکسید و مواد دفعی وارد مویرگ میشه )

حالاچند سوال قشنگتر: با روش استدلالی بگین ، سیاهرگها دیواره ی نازک دارن یا ضخیم؟

جواب رو نخونین ،فکر کنین
.
.
آفرین درسته-دیواره ی نازک داره چون خون رو وارد قلب می کنه و در قسمت 3 راز اول این درس، گفتم که چند نیروی عالی به سیاهرگها کمک میکنن تا خون رو به قلب برگردونن؛ پس نیروی فشار خون زیادی لازم ندارن ، پس دیواره شون نازکه
سرخرگها دیواره شون چطوره؟
به به آفرین به خانم جوادیان، به این میگن استلال یه انسان تحصیل کرده،چون سرخرگها باید خون رو از قلب خارج کنن پس باید دیواره ی ضخیم و عضلانی داشته باشن تا خون رو پرت کنن….ببخشید….بفرستن به تمام بدن
علت این تفاوت در ضخامت ،لایه ی ماهیچه ای هست ، سرخرگها لایه ی ماهیچه ای نسبتا ًضخیمی دارن که قدرت اقباض داره پس میتونه با عمل انقباض به حرکت وانتقال خون کمک کنه. سیاهرگها لایه ی ماهیچه ایشون کمه، و مویرگها لایه ی ماهیچه ای ندارن( ولی نمیگن ما فقیریم،و چون همه در دستگاه گردش خون ماهیچه دارن، و حالا که ما ماهیچه نداریم ؛با این فقرمون چی کار کنیم؟ خوب خودشون رو با زندگی تطبیق میدن، یعنی تغییر شغل میدن و به جای انتقال خون، که شغل اصلیه رگهاست، مبادله ی مواد غذایی انجام میدن ، یعنی مولکولهای غذا رو میدن به سلولها و به جای پول یه موادی از سلولها میگیرن، یعنی تازه میشن” بیزینس من”، کلی هم سفارش کالا میگیرن، خلاصه دنیایی درست کردن و کلی کار و بارشون سکّه است).
یه راز زیبا از دوران جنینی بگم؟ در ماه اول دوران جنینی که جنین،نیم سانتی متر بیشتر نیست( وایییی چه کوچولو بودیم…..) رگها تشکیل میشن اما قلب هنوز نیست ،بعد 2 رگ کنار هم با هم جوش میخورن و لایه ی ماهیچه ایش بیشتر میشه ،و حالا به این میگن قلب و این قلب وارونه است یعنی دهلیز پایینه و بطن بالاست ، حالا بتدریج میچرخه و دهلیزها میرن بالا و بطنها میان پایین و هی لایه ی عضلانیش بیشتر وبیشترمیشه……و میشه قلب کوچولو ی جنین یک ماهه و طپش هم داره ،اونوقت پزشک دستگاه سونوکیت رو میذاره و صدای قلب جنین رو برای مادر پخش میکنه( واییی …صدای زندگی….چقدر زیبا و باشکوهه…آدم هرطور خلق بشه و هر چی پیش بیاد باشکوهه و نباید به کسی اجازه بدیم این شکوه و زیبایی رو ازمون بگیره بخصوص تنبلی و بی هدف بودن خودمون که مهمترین عاملی هست که شکوه و بزرگی انسان رو کم میکنه،پیامبر (ص) فرمودن از سه چیز برای امتم نگرانم و یکی از اون سه مورد، تنبلی و کاهلی هست، بقیه رو بعداً میگم)

خوب بسه دیگه…از دنیای جنینی بیان بیرون…دیگه دنیا اومدین…..خوب به دنیای زیبا ییهای خداوند خوش اومدین

پس متوجه شدین چرا قلب عضلانی و قطوره-قلب همون رگه که لایه ی ماهیچه ایش بیشتر شده و تخصصی عمل میکنه( دقت کردین قلب با این ابهت و شکوهش، دو رگ بیشتر نبوده، حالا چی شده ؟ یه عضو خیلی مهم در بدن،اگه قلب کسی طوریش بشه همه میگن وای سکته کرد اما اگه دو رگ انگشتتون ببره میگین وای دستم برید یه چسب زخم پیدا کنم ، همین،همین دیگه ،همه سعی کنیم مثل قلبمون بزرگ بشیم تا همیشه خودمون و اطرافیانمون به فکر سلامتی ما باشن ،نه مثل دو رگ کوچولو تو دوران جنینی باقی بمونیم) ،
خوب کجا بودیم؟آها لایه ی ماهیچه ای قلب، یه سوال، کی میدونه
نوارقلب بیانگر چیه ؟ فعالیتهای الکتریکی قلب ، آفرین به همه بخصوص مهندسهای محله

لایه ی ماهیچه ای قلب 2 شغل داره:1- قدرت انقباض داره
2-قدرت تولید جریان الکتریکی داره، یعنی بخش خاصی از همین ماهیچه ی قلب، میتونه پیام الکتریکی هم تولید کنه( دقت کردین ماهیچه ی قلب هم دو شغل داره و دائم کار می کنه، مثل آقا مجتبی مدیر محله مون میمونه که از 6صبح تا 8 شب کار میکنه ،کوفته قلقلی که شد میاد خونه…خخخخخخخ شوخی کردم، به هر حال کار زیاد مایه ی سربلندی همه ی ماست، و مدیریت چند کار، خیلی برنامه ریزی دقیقی میخواد، مثل قلب)

در بخش ماهیچه ای دهلیز ها ،2 بخش وجود داره که پیام الکتریکی تولید میکنه، به نام بافت گرهی، که گره اول دستور انقباض دهلیزها رو میده و گره دوم دستور انقباض بطن ها رو میده (البته بافت گرهی قلب، یه کم پیچیده تره که بعدا درس میدم)

گره ها توانایی ایجاد خودبخودی جریان الکتریکی رو دارن، گره اول که تحریک بشه در کسری از ثانیه، دهلیزها منقبض میشن، ، گره دوم که تحریک بشه در کسری از ثانیه،بطن ها منقبض میشن، و بعد قلب استراحت میکنه
حالا چند نکته:
فعالیت انقباضی قلب تابع فعالیت الکتریکی قلبه، مثل تلویزیون، یعنی اول دکمه ی پاور رو میزنین ، در کسری از ثانیه ، جریان الکتریکی برقرار میشه و نتیجه : تلویزیون روشن میشه،دکمه رو خاموش کنین، تلوزیون هم خاموش میشه.
قلب هم همینطوره،گره اول که پیام الکتریکی ایجاد میکنه ، درنتیجه دهلیزها همزمان منقبض میشن؛
گره دوم که پیام الکتریکی ایجاد میکنه ، درنتیجه بطن ها منقبض میشن، بعد مرحله ی استراحته(چون هر دو گره خاموش هستن)
نتیجه ی اول: انقباض قلب 3مرحله داره:1-انقباض دهلیزها( یک دهم ثانیه)
2- انقباض بطن ها(سه دهم ثانیه)
3- استراحت عمومی(چهاردهم ثانیه)
نتیجه ی دوم : قلب در هر ضربان 4دهم ثانیه کار میکنه(جمع3دهم و 1دهم) و بعد ، بعد، بعد، هیچی دیگه بعد 4 دهم ثانیه ، استراحت میکنه
البته فکر نکنین در مرحله ی استراحت بیکاره ، در اون مرحله قلب پر از خون میشه ، اما بیشتر بر اساس قوانین فیزیکیه، که بعداً درس میدم.
نتیجه ی2: جمع یک مرحله ی انقباضی قلب میشه :8دهم ثانیه (1دهم+3دهم+4دهم)
سوال: در یک دقیقه قلب چند بار ضربان داره؟ شما بگین

آفرین: قلب در هر دقیقه( یعنی در 60 ثانیه)، 75 بار میزنه( یعنی 60 ثانیه رو تقسیم کنیم بر 8دهم ثانیه ،میشه 75 بار ضربان در یک دقیقه)

حالا هر وقت ورزش کنیم ، ضربان قلب بیشتر از 75 بار در دقیقه میشه، شما بگین چرا؟ آفرین ،چون خون رو که پر از اکسیژن و قند گلوکز هست به ماهیچه ها برسونه و ما بدویم و برنده شیم و مدال بگیریم و در آسیا بدرخشیم ، وقتی هم میخوابیم برعکس میشه ، ضربان قلب کند و کم میشه.
حالا اگه ما هم مثل قورباغه زمستون خوابی داشتیم ، ضربان قلبمون خیلی خیلی کند و آروم میشد، یه کم بیشتر از مرده ها ی توی قبرستون ..خخخخخخخخخخ ، خوب حالا یه سوال جدی:

حالا نوار قلب چی رو به پزشک نشون میده؟ فعالیت الکتریکی قلب رو که ان شائ الله بعداً در موردش درس میدم.
بریم سراغ صداهای قلب، واییییی دقت کردین آدما وقتی عاشق میشن و یاد عشقشون میوفتن ، میگن وایییی قلبم به طپش افتاد، پس نتیجه گرفتیم عشق یکی از عواملی هست که باعث افزایش ضربان قلب میشه، و ابوعلی سینا اولین پزشک هست که عشق رو بعنوان یک بیماری بررسی کرده و علائمش رو نوشته (فکر کنم این مطلب رو در مجله ی دانشمند یا مجلات رشد خوندم، دیدگاه جالبی بود)
یه بار دیگه بریم سراغ حفرات قلب: 2 حفره ی بالا دهلیز ها هستن : دهلیز راست و چپ
2 حفره ی پایینی بطن هستن: بطن راست و چپ
بین دو دهلیز دیواره ی نازکی هست ، بین دو بطن هم دیواره ی ضخیم

پس متوجه شدیم : دهلیز راست در بالای بطن راست قرار داره و حالا بین این دو دریچه ای هست، بنام دریچه ی سه لختی، و دوباره متوجه شدیم : در بالای بطن چپ ، دهلیز چپ قرار داره و بین این دو هم ، دریچه ای است بنام دریچه ی دولختی یا دریچه ی میترال
، این دریچه ها با حرکت خون باز یا بسته میشن که بسته شدن اونها صدای اول قلب رو ایجاد میکنه ، حالا چرا این دریچه ها باز یا بسته میشن و باعث تولید صداهای قلب میشن، باشه برای جلسه ی بعد، فقط دوست دارم اگه یک قلب گوسفند تهیه کردین ، دریچه ی میترال رو پیدا کنین و برای من توضیح بدین چه جنسی داره.
شکلک من نشستم شما قلب رو تشریح کنین
شکلک قلب مرغ هم خوبه ،فقط کوچیکه
شکلک بچه های محله به دنبال قلب میگردن ، تو رو به خدا به قلب خودتون کار نداشته باشین
و…خوب دیگه شکلک، بسه دیگه
و حالا چند سوال: 1-چه کسانی قلب گوسفند تهیه کردن و دریچه ی میترال رو لمس کردن و برای من میگن که این دریچه چه تفاوت لامسه ای با بقیه ی قلب داره؟
2- آیا در زمان تشریح،میتونین با لمس کردن دهلیزها رو از بطن ها تشخیص بدین؟
3- میتونین موقع تشریح ، بطن راست رو از چپ تشخیص بدین؟( بطن چپ دیواره اش ضخیمتره )
4- به نظر شما چرا بطن چپ از بطن راست دیواره ی قطورتری داره؟ (جواب ، مربوط به جایگاه قلب در قفسه ی سینه است، لطفاً فکر کنین و اگه دوست داشتین برایم توضیح بدین)

در پایان ، به درخواست چند تا از هم محله ایهای خوبم،که میخوان در مورد بیماریهای ژنتیکی چشم اطلاعات علمی داشته باشن،
میخوام کم کم یه مقدمه هم از ژنتیک بگم ، بعد از روی جوابهای شما سطح درسم رو تعیین میکنم.کد رمز ژنتیک در موجودات زنده 4 حرفه A-T-C-G، اینکه این کدها چطور و به چه تعداد پشت سرهم قرار بگیرن، میتونه مشخص کنه اون موجود گیاهه، موشه،قورباغه است یا هر موجود زنده ی دیگه ای ، به نظر شما جنس این کدها از چی میتونه باشه؟ آیا توی غذاهامون هم ژن هست؟ امروز خیلی مقدمه گفتم بقیه ی مقدمه باشه برای جلسه ی بعد.
از جواب دادن هم نترسین،شجاع باشین، من به همه ی پاسخ های شما احترام میذارم و همه ی سوال و جوابهاتون برایم مهم و با ارزشه، فقط در مورد موضوع درس باشه، بهتره.

خداوند مهربان ،یار و یاور همه ی شما نیکان و نیک اندیشان باد