خانه
جستجو
Close this search box.
جستجو

جلسه ی سیزدهم آموزش غلط ننویسیم

با سلام و وقت به خیر خدمت دوستان عزیز. در خدمتتون هستم با آشنایی با شکل نوشتاری و معانی واژه هایی که با «خ» آغاز میشوند:
*خُتا و خُتُن: خُتا نام قسمت شمالی چین در نوشته های قدیم است. این کلمه با «ت» نوشته میشود نه با «ط». خُتَن نام قدیم ترکستان شرقی است. هر دو ناحیه به داشتن آهوهای سیاه چشم و مشک های مرغوب و مردم زیبا رو معروف بوده اند:
دو چشم شوخ تو برهم زده ختا و ختن
به چین زلف تو ماچین و هند داده خراج(منسوب به حافظ)
*خر/ الاغ(غ): این دو کلمه مترادف نیستند. خر، حیوان معروف، واژه ای فارسی است. ولی الاغ در ترکی به معنای «چاپار» است و در متون قدیم فارسی نیز به همین معنی بکار رفته است.
*خُرد و خورد: واژه ی خُرد به ضمّ اول و سکون دوم، به معنای «کم»، «اندک» و «کوچک» را با واژه ی خورد» سوم شخص مفرد ماضی و همچنین فعل خوردن نباید اشتباه کرد. در ترکیبات به مقتضای معنی گاهی آن و گاهی این به کار میرود. خُرد سال، پول خُرد،… ولی خورد و خوراک، خورد و خواب و جز اینها.
*خَرطوم(ط): خرطوم به فتح اول نام پایتخت کشور سودان است. در مطبوعات این کلمه را غالباً به صورت خارطوم مینویسند و در رادیو و تلویزیون اغلب آن را به صورت خُرطوم به ضمّ اول ادا میکنند که غلط است.
*خُزَعبلات(ز، ع، ت): به ضم اول و فتح دوم و سکون سوم، جمعِ خُزَعبله به معنای «سخنان مسخره» و «مسخره بازی» است.
*خسیس(هر دو س): این کلمه در عربی به معنای «فرومایه، ناکس و بدسرشت» و نیز «پَست و حقیر» است و در متون معتبر فارسی به همین معانی به کار رفته اند. ولی امروزه به معنای «بخیل» به کار میرود.
*خشنود: املای این واژه به همین صورت «خ ش ن و د» درست است. بهتر است از نوشتن آن به صورت «خوشنود» احتراز شود.
*خصال/خصایل(هردو ص): این دو کلمه را نباید به جای هم به کار برد. خصال به کسر اول جمع خصلت و به معنی «خوبی ها و صفت ها» است. اما خصایل جمع خصیله است. و خصیله یعنی «قطعه گوشت پی دار» و نیز «مقداری موی به هم پیچیده». امروزه خصایل را به غلط به معنای خصلت ها و به جای خصال به کار میبرند.
*خطمی(ط): به معنای «نوعی گیاه گلدار». بعضی این کلمه را به گمان اینکه فارسی است با ت مینویسند اما این کلمه عربی است و به صورت خطمی نوشته میشود.
خلاص(ص): خلاص در عربی به معنای «رهایی» است و در متون معتبر فارسی نیز به همین معنی به کار رفته است.
*خواربار: املا و تلفظ صحیح این کلمه به همین صورت یعنی «خ و ا ر ب ا ر» و بدون «واوعطف» است نه به صورت «خواروبار»
*خواص(ص): خواص عمدتاً به دو معنی به کار میرود. یکی«بزرگان، برگزیدگان» و دیگری «خاصیت ها، فواید(گیاهی و دارویی)»
*خواه ناخواه/خواهی نخواهی(خ و ا ه): این دو ترکیب را گاهی به صورت «خواه و ناخواه» و «خواهی و نخواهی» به کار میبرند که غلط است.
*خورش/خورشت: خورش اسم مصدر خوردن، در متون قدیم فارسی به چند معنی به کار رفته است. از جمله «عمل خوردن»، «چیز خوردنی» و نیز «نعمت و آزوقه(آ ز ق)» که امروزه هیچ کدام از آنها رایج نیست. ولی در عوض، معنای دیگری از این لفظ اراده میکنند که در قدیم متداول نبوده است. «غذایی که همراه غذایی ساده، غالباً (برنج یا نان) به عنوان مکمل و یا برای تغییر ذائقه(ذ ئ ق) خورده شود.» امروزه واژه ی خورش در تداول مردم و نیز در گفتار «خورشت» گفته میشود و اشکالی ندارد.
***
دشت هایی چه فراخ
کوه هایی چه بلند
در گلستانه چه بوی علفی می آمد
من در این آبادی، پی چیزی می گشتم
پی خوابی شاید
پی نوری، ریگی، لبخندی
من چه سبزم امروز
و چه اندازه تنم هوشیار است
نکند اندوهی، سر رسد از پس کوه
زندگی خالی نیست
مهربانی هست، سیب هست، ایمان هست
آری
تا شقایق هست، زندگی باید کرد
در دل من چیزی است، مثل یک بیشه نور، مثل خواب دم صبح
و چنان بی تابم، که دلم می خواهد
بدوم تا ته دشت، بروم تا سر کوه
دورها آوایی است، که مرا می خواند…
سهراب سپهری

۱۷ دیدگاه دربارهٔ «جلسه ی سیزدهم آموزش غلط ننویسیم»

با درود محضر استاد گرامی درس غلط ننویسیم.
این جلسه از کلاس کمی دیر هضم بود بخاطر همین ۲بار خواندم تا در حافظه ام ثبت و درج گردد.
باز هم از شما تشکر می کنم که فرهنگ صحیح نویسی را بین دوستان رواج می دهید.
راستی شعر پایانی هم زیبا بود و لایق لایک
با اجازه از کلبه صحیح نویسی می رویم خدا یار و یاورتان و مان

سلام لبخند من . خوبی ، بابا بزرگ شعر پایانیتو خیلی دوست داره .
باور کن وقتی بارووون میاد دوست دارم تا ته دشت بدوم ، بعد با این عصای خوشکلم برم بالای کوه خخخ ولی نه کوهی نه دشتی نه مشتی خخخ میرم تا پشت بوم فقط خخخ
حالا که زدی به هدف ، منم یه متن خوکشششل ، برات مینویسم.
لبخندی توی شهر شما از باروون خانوم و آقای رععد خبری هست یا نه ؟؟؟
ما دیروز باروون خوبی داشتیم. شکلک تو ذهن بابابزرگت فقط بارونو برف می چرخه و به غلط و غلوط کار مار نداره .خخخ
چقدر حرف میزنم لبخندم خخخ اینم متن قشنگ.
ازامروز که شنبه است من و تو خواهیم خواند:
مرا با غم حسابی نیست…
مرا با غصه کاری نیست…
دلم میخواهد از امروز رها سازم، خودم را از غم و دلتنگی و تشویش…
من از این شنبه خود را دوست خواهم داشت!…
و با این جسم و روحم ، مهربانی ها که خواهم کرد…
و از یکشنبه با مردم قراری تازه خواهم داشت ،
تبسم هدیه خواهم داد و دستانی که میبخشند…
دو شنبه با خدا من عهد میبندم، برایش بنده ای باشم همان جوری که میخواهد…
سه شنبه مهربانی هدیه خواهم ،
و میبخشم تمام آن کسانی را که من را سخت آزردند…
و در چهار شنبه ی این هفته ی زیبا که می آید خدا را بر تمام داده هایش شکر خواهم گفت…
و در پنج شنبه ، از دنیا و هر چیزی که دارم شاد خواهم شد،
به یاد رفتگان، خیرات خواهم داد…
و در جمعه، زنده و راضی از این هفته که بگذشته…
با سخاوت ،مهر خواهم داد… با سعادت ، بهره خواهم برد…
و هفته اینچنین بر ما ،ماه خواهد شد ، سال خواهد شد…
و این است روزگار خوش که چون شهد، شیرین و عیشش مدام و مانا خواهد بود.

شلا،لا،لا،لا،لا،لا،لا،لا،لا،لااااااآااام،ی،که،خوبی نانازش اه راستی چیزه نانازم خخخخخ،میگم مثل همیشه عاااالی و مفید بود که،یعنی ایوووول،،یعنی که خسته نباشی که،یعنی هورااااااآاااییی،یعنی بووووووووووووووووس،بوووووس،بوووووس جیگیلی من،هوهو هوهو یهووووو،خدافسی

سلام به سید مجتبی مرتضوی، شهروز حسینی، طاها، عمو چشمه، غلطگیر، آریا، پریسیما، هادی عباسی، رعد بارانی و ملیسا.
ممنونم از لطف و حضور همیشگیتون.
همواره موفق و پیروز باشید.
رعدی شعرت بسیاااااار عالی بود.

سلام بر عمو حسین و مادر بزرگمهر.
حضور شما بزرگواران در اینجا منو بسیار خوشحال میکنه. امیدوارم توانسته باشم و بازم بتونم حق مطلب رو ادا کنم.
بازم از شما عزیزان ممنون و سپاسگزارم. براتون آرزوی سلامتی میکنم.

با تقدیم بهترین سلام ها خدمت دوستان محترم
شعر بسیار خوبی بود
لذت بردم
امیدوارم دوستان سری هم به این جا بزنن و چگونگی صحیحتر نوشتن را در کامنت ها و پست هاشون به کار بندند. با آرزوی تندرستی برای همۀ عزیزان, بدرود…

زندگی خالی نیست
مهربانی هست، سیب هست، ایمان هست
آری
تا شقایق هست، زندگی باید کرد

سلام تبسم جونم
خوبی خوشی خشی؟
دیگه واژه احوال پرسی با خ پیدا نکردم خخخخ
مرسی بابت پست و البته بابت شعر و صد البته زحمت هات که قابل تقدیره ….
پ.ن: من خب این چند وقته زیاد محله نیستم یا فرصت نکردم ولی دیر رسیدن بهتر از هرگز نرسیدنه شکلک تو یکی از کتاب هامون داشتیما ….
شکلک باز هم ممنون و سربلند باشید و شاد

پاسخ دادن به مادر بزرگمهر لغو پاسخ