* بخش اول: انتشار دو ویژه نامه نوروزی ایران سپید فرصتی مغتنم شد برای پاسخ به نیاز بسیاری از افراد نابینا، یعنی آگاهی از مفاد پیشنویس لایحه جامع حمایت از حقوق افراد معلول که در واقع اصلاحیه و توسعه مفاد قانون جامع حقوق معلولان فعلی است. البته یک دلیل تأخیر در این امر، عدم تصویب این پیشنویس در هیأت دولت و قطعی شدن آن بود، اما اکنون که در آستانه تصویب لایحه در هیأت دولت هستیم، جا دارد خوانندگان با مفاد آن آشنایی کلی پیدا کنند. قید معرفی فشرده به خاطر آن است که حجم بریل روزنامه اجازه چاپ همه مواد به طور دقیق را نمیدهد؛ لذا آنچه میخوانید عصاره مفاد هر ماده است. فصل یک به تعریف مفاهیم و اسامی مطرح در لایحه، مانند تعریف فرد معلول و وزارتخانه های دخیل در اجرا و مفاهیم پایه ای قانون میپردازد. بر اساس ماده یک، مبنای تشخیص معلولیت طبقه بندیهای بین المللی از جمله (آی. سی. اف) به عنوان طبقه بندی مطرح امروز جهان است. فصل دوم «مناسبسازی، دسترسپذیری، تردد و تحرک» شامل مواد دو تا هشت قانون است. م 2:  تمام دستگاهها موظفند علاوه بر رعایت اصول دسترسپذیری در ساختمانهای در دست ساخت خود، ساختمانهای فعلی خود را تا سال 1404 مناسبسازی نمایند. م 3: شهرداریها مکلفند از صدور پروانه ساخت، بازسازی و پایان کار اماکن دارای کاربری عمومی فاقد ضوابط مناسبسازی خودداری کنند. م 4: تمام دستگاههای صادر کننده مجوز مکلفند رعایت ضوابط دسترسپذیری ساختمانهای مورد مجوز را در مجوزهای صادره خود طلب کنند. م 5: وزارت راه و شهرسازی مکلف است در احداث مجتمعهای مسکونی انبوه و شهرکهای جدید، ضوابط دسترسپذیری را رعایت و نظارت کنند. م 6: به منظور سیاستگذاری و نظارت بر امر مناسبسازی در کشور، ستاد ملی مناسبسازی با ریاست وزیر کشور و طبق آیین نامه اجرایی این ماده تشکیل میشود. در همین راستا کمیته های مناسبسازی در استانداریها و فرمانداریها نیز تشکیل میشوند. م 7: وزارت کشور، راه و شهرسازی و شهرداریها مکلفند پایانه ها، ایستگاهها و تأسیسات و ناوگان حمل و نقل عمومی را برای افراد معلول مناسبسازی نمایند و کارکنان خود را برای همراهی مسافرین معلول آموزش دهند. بر اساس تبصره این ماده، شهرداریها مکلفند برای افراد معلول پرمشکل و شدید سامانه های ویژه حمل و نقل معلولان ایجاد کنند. بر اساس این ماده تردد معلولان در حمل و نقل ریلی و اتوبوسرانی درون شهرها رایگان و برای حمل و نقل هوایی، ریلی و دریایی برون شهری نیم بها است. م 8: وزارت تعاون مکلف است تسهیلات مناسبسازی خودروهای افراد معلول را فراهم کند. فصل 3 «بهداشت، درمان و توانبخشی» م 9: وزارت تعاون مکلف است به گونه ای پوشش بیمه سلامت افراد معلول را تأمین کند که شامل خدمات توانبخشی پزشکی به آنان نیز شود. م 10: سازمان بهزیستی مکلف است وسایل توانبخشی و فناوریهای کمک زیستی افراد معلول را با رعایت استاندارد و بهای متناسب با قدرت خرید افراد معلول فراهم نماید. م 11: سازمان بهزیستی مکلف است به منظور نگهداری افراد معلول، بویژه معلولان شدید اعصاب و روان، کمتوانان ذهنی و افراد چندمعلولیتی در کانون خانواده ها، ضمن ارائه خدمات آموزشی و مشاوره به این خانواده ها، کمک هزینه مددکاری و پرستاری این افراد را به خانواده آنان پرداخت نماید. فصل چهار: «ورزش، فرهنگ و هنر، آموزش» م 12:  وزارت ورزش و جوانان مکلف است با همراهی سازمان مدیریت و برنامه ریزی، سهم عادلانه افراد معلول را از بودجه ورزش اختصاص دهد. م 13: وزارت ورزش و جوانان مکلف است ضمن اولویت فراهم کردن امکانات ورزشی معلولان در مراکز ورزشی در کنار افراد غیر معلول، از ایجاد مراکز تخصصی ورزش معلولان و مسابقات آنها حمایت نماید. م 14: استفاده افراد معلول از امکانات مراکز ورزشی دولتی و نهادهای عمومی مانند شهرداری رایگان است. م 15: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مکلف است فناوریهای توصیف شنیداری تصویر برای نابینایان و زیرنویس فیلمها را برای ناشنوایان فراهم کرده و سالنهای نمایش را به این فناوریها مجهز کند. م 16: سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مکلف است سیاستهای برگزاری تورهای حمایتی گردشگری افراد معلول را تدوین و اجرا نماید. م 17: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مکلف است با اختصاص سهم افراد نابینا و کمبینا از بودجه ملی فرهنگ از تولید کتب و مطبوعات بریل، گویا، درشتنما و قالبهای الکترونیکی حمایت کند و ناشرین را با رعایت حق مالکیت معنوی ترغیب به ارائه فایلهای الکترونیکی کتب برای دسترسی نابینایان کند. م 18: مراجع وضع قانون در کشور مکلفند تمام قوانین، آیین نامه ها و مقررات و بخشنامه ها را در قالبهای قابل دسترس افراد نابینا و کمبینا منتشر نمایند. م 19: وزارت ارتباطات مکلف است استانداردهای دسترسپذیری سایتها را برای نرم افزارهای نابینایان تدوین و بر اجرای آنها نظارت نماید. م 20: سازمان بهزیستی با همراهی آموزش و پرورش استثنایی و وزارت آموزش و پرورش باید امکان آموزش کودکان معلول زیر 6 سال در همه مراکز آموزش پیشدبستانی و مهد کودکها را فراهم کرده و برای کودکان دارای معلولیتهای شدید ذهنی، رفتاری یا چند معلولیتی مراکز آموزش خاص ایجاد نماید. بهزیستی مکلف است یارانه آموزش کودکانی را که والدینشان قادر به تأمین شهریه آموزش آنها نیستند تأمین نماید. م 21: وزارت آموزش و پرورش و سازمان آموزش و پرورش استثنایی مکلفند تسهیلات تحصیل دانشآموزان معلول را از مقطع ابتدایی تا پایان آموزش متوسطه در مدارس عادی فراهم نمایند. م 22: وزارت آموزش و پرورش و آموزش و پرورش استثنایی مکلفند با ایجاد مراکز خاص، امکان آموزش دانشآموزان دارای معلولیتهای شدید ذهنی، رفتاری یا چند معلولیتی را فراهم کنند. م 23: سازمان آموزش و پرورش استثنایی مکلف است وسایل کمکآموزشی، منابع آموزشی دانشآموزان معلول حسی و نیروی انسانی متخصص آموزش آنان را تأمین نماید. م 24: بهزیستی مکلف است وسایل توانبخشی کودکان را از بدو بروز معلولیت تأمین کند. م 25: وزارت آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و سازمان تبلیغات اسلامی مکلفند از تولید محصولات فرهنگی ویژه کودکان و نوجوانان معلول و نیز مسابقات جشنواره های فرهنگی آنان حمایت کنند. م 26: سازمان بهزیستی مکلف است با همراهی وزارت علوم، بهداشت، آموزش و پرورش و دستگاههای دارای مراکز آموزش عالی امکان تحصیل رایگان افراد معلول واجد شرایط و نیازمند را در مراکز آموزش عالی و طبق آیین نامه این ماده فراهم کند. م 27: کلیه دستگاههای موضوع ماده 26 مکلفند منابع آموزشی و وسایل کمکآموزشی دانشجویان معلول را فراهم کنند. م 28: تا تکمیل مناسبسازی مراکز آموزش عالی، این مراکز مکلفند حد اکثر همکاری را برای حضور و تحصیل دانشجویان معلول اعمال نمایند. م 29: وزارت علوم، بهداشت، آموزش و پرورش مکلفند دستور العمل حمایتهای دانشجویان معلول را برای ساماندهی برگزاری آزمونها، استفاده از دستیاران پژوهشی و برخورداری از امکانات رفاهی تدوین، ابلاغ و بر اجرای آن نظارت کنند. م 30: وزارتخانه های ماده 26 مکلفند ضمن جذب بدون تبعیض متخصصان معلول در هیأتهای علمی با اعطای بورسهای تحصیلی، از ارتقاء سطح علمی دانشآموختگان معلول حمایت کنند. م 31: یکی از فرزندان والدینی که هر دو یا یکی از آنها یا یکی از فرزندانشان دارای معلولیت باشد، از خدمت ضرورت معاف میشود. م 32: افراد ذکوری که با زنان دارای معلولیت جسمی و حرکتی ازدواج کنند به طور موقت از خدمت معاف و پس از ده سال از گذشت ازدواج، دارای معافیت دائم میشوند. فصل پنجم «کارآفرینی و اشتغال» م 33: بهزیستی مکلف است ظرف سه ماه پس از تصویب این قانون صندوق فرصتهای شغلی معلولان را ایجاد نماید. “بقیه در ویژه نامه 2 مصادف با 15 فروردین.

(سهیل معینی)

منبع: ویژه نامه نوروزی ایران سپید، 28 اسفند