چاپ اول 1357. نشر نیل. 190 صفحه. 78 مگابایت. راوی: محمد سجادی تبار.
«توپ» رمانی است که در عین سادگی تو را به مضامین عمیقی رهنمون می سازد و برایت از عامل وحشتی می گوید که اگر مقابلش بایستی بر آن پیروزی و اگر از آن بهراسی، در کامش افتاده و سرانجامت مرگ است.
ماجرا از یکی از روستاهای آذربایجان شروع می شود. روستائیان وحشت زده از هجوم ایلیات به داخل غارها پناه برده اند و ملامیرهاشم با اسب خود وارد روستا شده و به داخل خانه کدخدا می رود. ضمن گفت و گو با کدخدا از وضعیت نابسامان ایل و هجوم عده ای قزاق قفقاز به رهبری ژنرال «دلماچوف» برای سرکوبی ایلیاتی ها با خبر می شود و از آنجا که حاصل دسترنجش که حدود سیصد گوسفند است در دست ایلیاتی هاست به ترس افتاده و فکر چاره می کند. او که با بزرگان هر ایل دوستی بهم زده است به سراغ آنها رفته و از حال و روزشان باخبر می شود و سپس به سبب دغدغه از دست دادن مال و منالش و برای خلاصی از شر و مصیبت از آنها می خواهد که مسیر همیشگی کوچ را نروند. آنها نیز به واسطه صداقت و پاکی ملا میرهاشم، دست رد به سینه او نزده و فرمانبرداری می کنند. در این حال ملا میر هاشم که برای دیدن توپ بزرگ قزاق ها به بالای تپه رفته است اسیر دست ژنرال می شود و …
شخصیت پردازی ها برخلاف سایر رمان های ایرانی کمتر از راه معرفی ظاهر و بیشتر در خلال گفت و گو ها و کنش ها صورت می پذیرد.
ساعدی ضمن بیان دغدغه ها و مسائل و رابطه تیره تات ها و ایلیاتی ها، به مسئله سیاسی دهه 50 که همان فرمان یکجانشینی ایلیات است اشاره می کند. او سپس علت این فرمان را واشکافی کرده و رابطه میان ایل و جنبش مشروطه را در یک خرده داستان فرعی و با بیان ماجرای ملا امام وردی مشکینی و تلاش او برای جنبش مشروطه خواهی، بازگو می کند.
«توپ» همچون سایر آثار ساعدی مایه ای اقلیمی دارد و آگاهی اش از جزئیات زندگی عشایر شاهسون بر غنای داستانش می افزاید. ساعدی آنچنان در بیان ظرایف چیره دست و دقیق است که مادام این احساس به دست می دهد که «توپ» رمانی بر اساس واقعیت است و ساعدی بر حسب حضورش در ایل شاهسون و با دیدن واقعیتی مشابه این تصاویر را خلق کرده است. او به خوبی و با شناخت کامل، مسیر حرکت ایل، آبادی ها و خشکی ها، سختی ها و آسانی ها،اختلاف ها و حتی مشخصه های جغرافیایی ییلاقات را به خوبی بیان می کند به طوریکه مخاطب پس از خواندن کتاب می تواند به اطلاعات مردم شناسانه قابل توجهی درباره ایل شاهسون دست یابد.
توصیف ظریف طبیعت، بیان جزئیاتی چون بوی خوش گل ها، حرکت آب، موجودات صحرا، دشت ها و جلگه ها و … همه و همه ما را به آن فضای جغرافیایی برده و مخاطب را کاملا در موقعیت قرار می دهد. تصویرسازی های ساعدی در آغاز و پایان هر روز و توصیفی که او از طلوع و غروب خورشید ارائه می دهد این احساس را در مخاطب برمی انگیزد که گویی به همراه ایل تمام آن روزها را پشت سر گذاشته و او نیز به عنوان یکی از اعضای فرعی نظاره گر همه وقایع بوده است.
دانلود
با ما در تماس باشید: 03133373136
Frz.ketab@gmail.com
