با درود
من شادیار خدایاری برنامه نویس ایسپیک فارسی هستم. از آشنایی با آقای جمشیدیان و دوستشان خوشبختم.
از آقای جمشیدیان و دوستان دیگر که به ما لطف دارند سپاس گزاریم، امیدواریم ایسپیک فارسی برای شما مفید باشد.
آنچه آقای جمشیدیان انجام داده اند و نیت خیر ایشان برای ما کاملا قابل درک است. و جدا امید واریم کار ایشان بخشی از نیازهای کاربران را برآورده کند.
لازم دانستیم مواردی را در مورد پروژه ایسپیک فارسی و NVDA و ایسپیک برای موبایل شرح دهیم. و برخی سوالات را در این رسانه پاسخ دهیم. اگر مدیران وب سایت “گوش کن” زحمت کشیده این نوشتار را به عنوان یک پست منتشر کنند به ما خیلی لطف کرده اند.

قبل از همه، برای اطلاع جناب جمشیدیان و دیگر دوستان باید عرض کنم، علا رقم نیت خیر آقای جمشیدیان در ایسپیک پس از نسخه ۰۵ تغییراتی در ساختار آن داده شده که باعث می شود با درون ریزی فایل به قول ایشان واژگان که البته بر خلاف نام فایل، فقط شامل واژگان نیست از نسخه NG تطابق کامل ایجاد نگردد و شاهد برخی مشکلات باشید که کاربران به آنها اشاره کرده اند. این فایل باینری است و باید برای هر نسخه ایسپیک مجددا توسط همان نسخه کامپایل گردد.
اما نتیجه اگر از نظر کاربران کار کند مفید خواهد بود.
باید متذکر شویم خطاب سخن و مواردی که در ادامه به آن اشاره می شود آقای جمشیدیان نیستند چون ایشان تنها فایلی را جای گزین کرده اند که به طور پیش فرض نرم افزار ایسپیک نیز اجازه جای گزین کردن آن را فراهم کرده است و کار ایشان چندان هم ناقض حقوق پدید آورندگان ایسپیک نیست هر چند که امنیت برنامه تولید شده قابل تایید از سوی ما نیست. تنها مجال را برای پاسخ دادن به برخی سوالات و ذکر موارد حساس برای کاربران مناسب یافتیم.

۱. همان طور که می دانید، پروژه ایسپیک فارسی و NVDA یک پروژه open source یا کد منبع باز هستند؛ ولی به این معنی نیست که این گونه پروژه ها بی نظم و بدون مدیریت یک پارچه اداره می شود. هر گونه تغییر در کد برنامه توسط مدیران ارشد پروژه بررسی و پس از تایید آنها به نسخه بعد نرم افزار افزوده می شود. در ضمن در فاصله ای که کاربران عادی از یک نسخه استفاده می کنند ده ها نسخه تست توسط تیم توسعه دهنده تولید و توسط کاربران داوطلب و مسلط آزمایش می شود. کدهای جدید بارها و بارها مورد تجدید نظر قرار می گیرند. این موضوع زمانی که یک برنامه برای موبایل تولید می شود که صدها مدل مختلف با سیستم عاملهایی با نسخه های متفاوت، دارند، امری بسیار حساس است.
۲. با تمام تلاشهایی که در کنترل پروژه انجام می شود، و در مورد یک به آنها اشاره شد، گاه نسخه هایی ایجاد می شوند که دارای نقص هستند. نسخه ۱۵ ایسپیک نیز نمونه ای از این گونه خطاها بوده است.
۳. چرا نسخه ۱۵ ایسپیک برای اندروید در وب سایت espeak.ir منتشر نشد؟ چون همان طور که بسیاری از کاربران ما خود تجربه کرده اند، نسخه ۱۵ نسخه سالم و قابل قبولی از نظر ما نبوده است. و متاسفانه با وجود مشکلاتی در بسیاری از زبانها منتشر گردید. به نظر ما تشویق کاربران به نصب این نسخه و درگیر کردن آنها با مشکلات ناشی از آن ضرورتی نداشته است. البته بدیهی است این مشکلات در تمام دستگاه ها و در تمام نسخه های اندروید بروز نمی کند. و تعداد کمی از کاربران نیز بدون مشکل از این نسخه استفاده کرده اند.
۴. کد برنامه نویسی ایسپیکی که توسط پروژه اصلی منتشر نمی شود مراحل بازبینی و تست را که ذکر آن رفت، نگزرانده است. و حتی ممکن است حاوی کدهای مخرب باشد. حتی اگر فرض کنیم تولید کننده قصد سویی نداشته است، ممکن است حتی بدون این که شخص تولید کننده بداند به دلیل آلودگی کامپیوتر یا موبایل او برنامه ای که تولید کرده است آلوده به ویروس یا بد افزارهای دیگر باشد که ممکن است اطلاعات حساس کاربران را سرقت کند.
۵. ایسپیک برای اندروید در گوگل پلی ثبت شده است و توسعه دهنده آن که آقای ریس دان است به عنوان یک توسعه دهنده رسمی گوگل پلی شناخته شده است. این برنامه چون در گوگل پلی منتشر می شود، توسط گوگل از نظر امنیتی بازبینی می شود. این برنامه یک برنامه رایگان نیست. ولی چون کاربران ایرانی نمی توانند پرداخت دولاری روی گوگل پلی داشته باشند، برای رفاه حال کاربران نابینا و کم بینای ایرانی من چون خود توسعه دهنده رسمی ایسپیک زبان فارسی هستم اجازه کتبی انتشار رایگان این برنامه را از آقای دادینگتون مدیر پروژه ایسپیک بین المللی البته فقط برای استفاده نابینایان و فقط در داخل ایران دارم.
۶. با تمام این احوال زمانی که شما TTS خود را از حالت پیش فرض به ایسپیک منتقل می کنید اندروید به شما هشدار می دهد که این برنامه به پسوردها و اطلاعات حساس شما دسترسی خواهد داشت در صورتی که به آن اطمینان دارید آن را اجرا کنید.
۷. کد برنامه نویسی ایسپیکی که توسط پروژه اصلی منتشر نمی شود برای ما و برای گوگل پلی ناشناخته و قابل تایید نیست. توجه داشته باشید که عواقب نصب آن از قبیل سرقت اطلاعات شخصی، پسوردهای کاربر یا آسیب احتمالی به موبایل تنها بر عهده خود کاربر است.
۸. پروژه ایسپیک فارسی تحت لایسنس GPL V3 است. این لایسنس نیز در مورد حقوق پدید آورندگان است شبیه لایسنس کپی رایت اما با چند تفاوت یک این که کسی حق فروش نرم افزارهای تحت این لایسنس را ندارد و این کار جرم است. دوم ارائه این نرم افزارها باید حتما به همراه کد منبع آنها باشد سوم در صورتی که کسی کد این نرم افزارها را خارج از سیستم مدیریت پروژه اصلی تغییر دهد دیگر نمی تواند نرم افزار تغییر داده شده را با نام پروژه اصلی منتشر کند. به عبارت دیگر نام نرم افزار در مالکیت شاخه اصلی آن پروژه و مدیران آن است. و هر گونه تخلف سو استفاده از نام آن پروژه خواهد بود. قابل ذکر است که دولت جمهوری اسلامی ایران قوانین پدید آورندگان مرتبط با نرم افزارهای کد منبع باز را به رسمیت می شناسد. تخطی از آن می تواند پیگرد قانونی داشته باشد.
۹. ما در مورد این موارد بارها توسط خبرنامه به کاربران خود اطلاع رسانی کرده ایم. اما متاسفانه به دلیلی که برای من روشن نیست بسیاری از کاربران ایسپیک عضو این خبرنامه نمی شوند. در حالی که بدون مزاحمت، تنها حداکثر ماهی یکبار خبرنامه دریافت می کنند. برای دوستانی که آشنا نیستند، ما در وب سایت espeak.ir خبرنامه ای داریم که کاربران با ارسال یک ایمیل خالی به آدرس subscribe+espeakfarsi@googlegroups.com می توانند به عضویت آن در آیند.
امیدوارم دوستان درک کنند که برنامه نویسی از کشور شما که یک جورایی نماینده ایران در این پروژه است، از اعتبار خود خرج کرده است و قولی داده است، که ایسپیک برای اندروید که که در واقع یک برنامه غیر رایگان است، تنها به شکل رایگان و آن هم برای استفاده فقط نابینایان و کم بینایان و فقط در داخل کشور ایران بدون هیچ تغییری منتشر شود.
این روزها اما به لطف برخی اشخاص انتشار ایسپیک برای اندروید مد روز شده است، و گاه به گاه با اندک تغییری تولید می شوند این گونه کار های نسنجیده دارد قول و اعتبار برنامه نویسی از کشور ایران و شاید اعتبار نام ایران را به عنوان یک کشور نابود می کند.
من هنوز نفهمیده ام برخی افراد ایرانی با اندک دانشی از برنامه نویسی چگونه به خود اجازه می دهند نوشته های یک برنامه را که رایگان هم نیست و مالک دارد به فارسی ترجمه کنند و بعد با نام “فارسی گو” یا “پارسی گو…”به نام خودشان در اپلیکیشن بازار بفروشند و از دست رنج دیگری نان خود را چرب کنند. و فقط با اقدام حقوقی بر علیه آنها و بازار که در سود فروش با آنها سهیم بوده برنامه از روی بازار حذف شود.
من هنوز نفهمیده ام، اگر برنامه نویس هستند چرا کسی برای نابینایان برنامه مفیدی که وجود ندارد و دزدی هم نیست و مشابه خارجی رایگان یا پولی ندارد نمی نویسد تا از سود فروش آن بهره مند شود. و اگر اعتقادات مذهبی دارد به قول معروف یک در دنیا و صد در آخرت ببرد… در این ضمینه که جای کار زیاد است ۱۰ دقیقه خلاقانه فکر شود می شود ۲۰ برنامه مورد نیاز نابینایان را طرح ریزی کرد که هنوز وجود ندارند.
سخن را کوتاه کنم، با سپاس از توجه شما

آرزومند آرزوهای زیبای شما هستیم.
شادیار خدایاری و احسان اسمایلی