راهنمای eSpeak فارسی
راهنمای نگارش تلفظها
چگونه از درستی تلفظها اطمینان حاصل کرده و آنها را آزمایش کنیم؟
مهمترین موضوعی که کاربران در هنگام ورود واژه ها باید در نظر داشته باشند این است که، از درستی تلفظ مورد نظر خود اطمینان حاصل کنند. این موضوع قبلا پیشبینی شده است، اگر شما هنوز در نگارش تلفظها مهارت لازم را بدست نیاورده اید،براحتی می توانید این کار را انجام دهید. اگر شما نرم افزار eSpeak را نصب کنید، در مسیری که آن را نصب کرده اید، در پوشه eSpeak فایلی با نام "TTSApp.exe" وجود دارد. این فایل را اجرا کنید و اگر قبلا مراحل نصب eSpeak فارسی را انجام داده باشید، در Voice combo box عبارت "eSpeak fa" موجود خواهد بود. آن را انتخاب کنید. اگر هنوز نرم افزار eSpeak را دانلود نکرده اید یا هنوز فایلهای فارسی را به آن اضافه نکرده و تنظیمات آن را انجام نداده اید، بخش "آموزش نصب و تنظیمات eSpeak فارسی" را مطالعه کنید.
سپس در Edit box دو براکت باز "[[" قبل از تلفظ واژۀ مورد نظر خود و دو براکت بسته "]]" در انتهای آن بگذارید. تلفظ را با حروف انگلیسی و با توجه به جدول تلفظها و توضیحات این صفحه نوشته و دکمۀ Speak را بزنید. تلفظ شما توسط eSpeak فارسی خوانده خواهد شد، و شما می توانید تغییرات مورد نظر خود را ایجاد کرده و مجددا دکمۀ Speak را بزنید. تا بهترین تلفظ را بدست آورید.
نکاتی در مورد نگارش تلفظها
قبل از مطالعۀ جدول تلفظها به این نکات توجه فرمایید. بدون رعایت این نکات در هنگام وارد کردن تلفظها واژۀ شما پذیرفته نخواهد شد.
-
اولین نکته ای که باید به خاطر داشته باشید این است که eSpeak هر واژه را که با Space از واژۀ قبل جدا شده است بطور جداگانه تحلیل می کند. و شما نمی توانید عباراتی را که شامل چند واژه هستند در دیکشنری اضافه کنید. در چنین مواردی باید هر واژه را جداگانه به دیکشنری اضافه کنید. برای مثال عبارت "بین الملل" را در نظر بگیرید. این عبارت را باید به شکل دو واژۀ جدا به دیکشنری اضافه کنید. واژۀ "بین" و واژۀ "الملل"
-
توجه داشته باشید که واژه ها را بدون پیشوند و یا پسوند های متداول در زبان فارسی به دیکشنری اضافه کنید. eSpeak فارسی قادر است که پیشوندها و پسوندها را تشخیص داده و واژه را بدون آنها تحلیل می کند. اگر شما واژه را بدون پیشوندها و پسوندها به دیکشنری اضافه کنید با اضافه کردن تنها یک واژه eSpeak فارسی خواهد توانست ده ها واژۀ دیگر که با اضافه شدن پیشوند و پسوند به واژۀ اصلی ساخته می شوند را نیز درست بخواند. برای مثال واژۀ "درختهای" را در نظر بگیرید، شما باید تنها واژۀ "درخت" را به دیکشنری اضافه کنید. با این کار eSpeak فارسی خواهد توانست تمامی واژه هایی که از واژۀ "درخت" ساخته شده اند را بخواند. مانند "درختی، درختها، درختهای، درختان..."
برخی از پیشونها و پسوندهایی که eSpeak فارسی قادر به تشخیص آنها می باشد در زیر آورده شده است. به یاد داشته باشید که تعداد پیشوندها و پسوندهایی که eSpeak فارسی قادر به تشخیص آنها می باشد بسیار بیشتر از تعدادی است که در اینجا آورده شده است این چند نمونه تنها برای آشنایی شما ذکر شده است.
برخی از پیشوندها
پیشوندها | مثال |
می | میکند |
با | بانشاط |
سر | سرنوشت |
ن | نگرفت |
خود | خودنویس |
برخی از پسوندها
پسوندها | مثال |
ی | درختی |
ن | پرسیدن |
ها | درختها |
های | دریاهای |
هایی | بارانهایی |
ان | درختان |
ات | ارتباطات |
ستان | گلستان |
نامه | ضمانتنامه - پایاننامه |
مند | دانشمند |
گر | کارگر |
ننده | خواننده |
سا | پریسا |
-
توجه داشته باشید که در واژه هایی که با ه آخر چسبان یا ه حمزه تمام می شوند، اگر این واژه ها در ترکیب با پسوندها بشکل بدون ه چسبان نیز موجود هستند، آنها را بدون ه آخر چسبان یا ه حمزه به دیکشنری اضافه کنید.
برای مثال شما باید در واژۀ "شایسته" تنها "شایست" را به دیکشنری اضافه کنید eSpeak فارسی توانایی تشخیص ه آخر چسبان را دارد، با اضافه کردن این بخش از واژه eSpeak فارسی خواهد توانست تمامی واژه های ،"شایستگی، ناشایست، شایسته ناشایستگی" را بدرستی بخواند.
باید توجه داشته باشید که همیشه نباید ه آخر چسبان را از واژه حذف کرد زمانی که واژه بدون ه آخر چسبان تلفظ دیگری پیدا می کند نباید ه آخر چسبان آن را حذف کرد برای مثال: واژه "طبقه" را در نظر بگیرید اگر ه آخر آن حذف شود "طبق" خواهد شد، ومعنا و تلفظ آن تغییر می کند. اگر واژه ای را با ه آخر چسبان به دیکشنری اضافه کردید حتما آن واژه را با ه همزه دار نیز به دیکشنری اضافه کنید، برای مثال "طبقه" "طبقۀ" برای تایپ ه حمزه دار کلیدهای G+Shift را زمانی که کیبورد شما روی زبان فارسی تنظیم است بفشارید.
-
بخاطر داشته باشید که افعال را بدون نون مصدر به دیکشنری اضافه کنید. eSpeak قادر به تشخیص نون مصدر در انتهای افعال می باشد و واژه را بدون نون مصدر تحلیل می کند. برای مثال: واژۀ "پرسیدن" را در نظر بگیرید، آن را باید به این شکل اضافه کنید. "پرسید"
با این کار eSpeak فارسی خواهد توانست تمامی واژه هایی که از این مصدر ساخته می شوند همچون "پرسیدم، پرسیدند میپرسند، خواهند پرسید، پرسیده است..." را به درستی بخواند.
-
eSpeak فارسی قادر به تشخیص و اجرای تنوین می باشد، در نتیجه در صورتی که یک واژۀ تنوین دار را اشتباه تلفظ کرد آن واژه را بدون الف و تنوین به دیکشنری اضافه کنید، ولی بخاطر داشته باشید که در نگارش فارسی اغلب واژه های تنوین دار را بدون علامت تنوین و فقط با الف می نویسند، به همین خاطر توصیه می کنم واژه های تنوین دار را با الف نیز به دیکشنری اضافه کنید. برای مثال: معمولاً معمولا معمول(این واژه ها را حرف به حرف بخوانید تا تفاوت نگارش آنها را درک کنید چون اسکرین ریدر شما احتمالا هر سه این واژه ها را یک شکل خواهد خواند)
-
توصیۀ بالا در مورد واژه های تشدید دار هم صادق است، eSpeak فارسی قادر به تشخیص و اجرای تشدید در واژه ها می باشد اما در اغلب موارد تشدید واژه ها نگاشته نمی شود، و در بسیاری از موارد اگر تشدید واژه نگاشته شود eSpeak فارسی آن را درست می خواند. به همین دلیل بهتر است واژه را بدون تشدید هم به دیکشنری اضافه کنید و همچنین چک کنید که آیا اگر تشدید واژه نگاشته شود آن را eSpeak فارسی درست می خواند یا خیر اگر اشتباه می خواند آن را نیز اضافه کنید.
-
در مورد واژه هایی که با "ال" آغاز می شوند مانند العمل در عبارت "عکس العمل"، به خاطر داشته باشید که باید تلفظ این واژه ها را همان گونه که تلفظ می شوند بنویسید. برای مثال تلفظ واژۀ "العمل"چنین خواهد بود "olamal" تا در کنار واژه عکس به درستی تلفظ شود. "عکس العمل"
جدول تلفظها
برای نگارش اکثر تلفظهای حروف فارسی تنها باید حرف انگلیسی مشابه آنها را با حروف کوچک بنویسید. برای مثال تلفظ حرف "پ" حرف انگلیسی "p" و حرف "ز" حرف انگلیسی "z" می باشد.
اما چندین استثنا وجود دارد، که نماد آنها حروف انگلیسی بزرگ است یا ترکیبی از چند حرف یا نماد، که این حروف و نمادهای تلفظ آنها در جدول زیر آورده شده است.
در هنگام مطالعۀ جدول به کوچک بودن یا بزرگ بودن تک تک حروف انگلیسی که نماد تلفظ حروف هستند دقت کنید.
بهتر است آنها را حرف به حرف بخوانید تا تفاوتها را بطور کامل درک کنید، چون ممکن است اسکرین ریدر شما تفاوتی میان حروف بزرگ و کوچک انگلیسی، در حالت خواندن متن قائل نشود.
لطفا در صورت وجود توضیحات حتما آنها را بخوانید،و همچنین مثالهای مربوط به هر نماد را با دقت مطالعه کنید.
جدول تلفظها
حرف فارسی | نماد تلفظ | مثال | توضیحات |
آ | A | آبان AbAn |
َ | a | امان amAn |
ی | j | یاد jAd |
ی | i | لیوان livAn - ایمان imAn |
یی | i: | پاییز pAi:z | توجه داشته باشید که برای تلفظ واژه هایی که دو ی پشت سر هم دارند مانند پاییز از i: استفاده کنید و دو i پشت سر هم ننویسید. |
و | u | کوه kuh - اون un - او u |
و | v | نوین novin |
ج | dZ | جنگل dZangal |
چ | tS | چمن tSaman |
خ | x | خالی xAli |
ش | S | شاد SAd |
س ص ث | s | سال sAl |
ق غ | q | چاق tSAq - باغ bAq |
ه ح | h | ماه mAh |
ه | e: | نامه nAme: | این ه آخر چسبان است، صدای آن ِ بوده و با ه که در آخر واژه هایی مانند ماه می آید و صدای ه دارد متفاوت است. |
ۀ | eje | نامۀ nAmeje | این حرف ه حمزه دار است که با فشار کلیدهای G+Shift زمانی که کیبورد شما بر روی حروف فارسی تنظیم است نگاشته می شود. |
ژ | Z | ژاله ZAle: |
ز ض ظ ذ | z | زنگ zang |
ر | R | راه RAh |
ر | *: | بار bA*: - دیر di*: - دور du*: | همان گونه که در مثالها می بینید،این کاراکتر زمانی استفاده می شود که ر در آخر واژه آمده باشد و قبل از آن حروف صدا دار مانند آ، او، یی باشد. |
ّ | : | بنّا ban:A - کفّاش kaf:AS | مانند مثال، علامت : بعد از حرفی که تشدید گرفته است نوشته می شود. |
ع | ? | یعنی ja?ni - بعضی ba?zi - منبع manba? - ارتفاع eRtefA? - اعمال a?mAl | توجه داشته باشید که نباید در هر واژه ای که ع در آن بکار رفته است حتما علامت ؟ بنویسید. در تلفظ بسیاری از واژه هایی که در آنها ع بکار رفته است حرف ع تلفظ خاص خود را که با یک وقفه همراه است ندارد. اینگونه واژه ها را باید همان طور که تلفظ می شوند نگاشت. مانند: عید ejd - عمل amal - عبور obu*: - |
چند نکته برای ایجاد تلفظهای بهتر
رعایت این نکات به شما کمک می کند تا تلفظهای طبیعیتر و مناسبتری را بنویسید. نمادهای تلفظ را حرف به حرف بخوانید چرا که ممکن است اسکرین ریدر شما برخی از کاراکترها را در هنگام خواندن متن نخواند.
-
اگر واژۀ مورد نظر با "ق" یا "غ" شروع می شود از q: به جای q استفاده کنید. مثال: "قند q:and"
-
اگر واژۀ مورد نظر با حرف "گ" آغاز می شود از g: به جای g استفاده کنید. مثال: "گل g:ol"
-
اگر واژۀ مورد نظر بشکل خاثی نوشته می شود که برخی از حروف آن طور دیگری خوانده می شود یا اصلا خوانده نمی شود، تلفظ آن واژه را بدون توجه به نگارش آن، همان طور که خوانده می شود بنویسید. مثال: تاثیر ta? - خوش xoSsi*: - خواب xAb
-
اگر واژۀ مورد نظر از چند بخش تشکیل شده است مانند "پایاننامه" می توانید بخش ها را با علامت "_" از یکدیگر جدا کنید تا تلفظ آنها وضوح بیشتری پیدا کند. "پایاننامه pAjAn_nAme:" "العمل ol_amam"
-
اگر واژۀ مورد نظر نیاز به تاکید بر روی بخش خاصی دارد می توانید پیش از آن بخش علامت "'" را بگذارید. برای تاکید نیمه قوی نیز می توانید از علامت "," استفاده کنید. مثال نکته nok'te:
چند مثال از واژه ها و تلفظ آنها
مطالعۀ این مثالها به شما کمک خواهد کرد تا روش نگارش تلفظها را در eSpeak فارسی بهتر درک کنید. موفق باشید و از همکاری شما صمیمانه متشکرم.
جدول مثالها
واژه | تلفظ |
عقب | a:qab |
قلعه | q::al?e: |
نوروز | no:Ruz |
عشق | e:Sq: |
گل | g:ol |
تاثیر | ta?si*: |
عقاب | oqAb |
توزیع | tozi? |
تعهد | ta?_ah_hod |
طبقه | tabaqe: |
طبقۀ | tabaqeje |
ضمانت | zemAnat |
الحسنه | olhasane: |
العمل | ol_amal |