من در این شش ماهه در موج نور برای نابینایان چه کار کردم؟!

سلام دوستان. بله. قریب به 540 ساعت در انجمن علمی فرهنگی موج نور اصفهان چه کار کرده ام. دقیقا برای نابینایان چه کار مفیدی انجام داده ام. از اول تیرماه 92 تا اول دیماه 92 دقیقا چه اتفاق جدیدی با حضور من افتاده است یا اصلا بهتر است بگوییم آیا در این شش ماهی که گذشت، در انجمن موج نور، هیچ اتفاق خاصی که برای امروز یا فردای بچه های نابینا مفید باشد افتاده است یا خیر. اصولا پول، کالای خوبیست و انگیزه ای برای اینکه بشر کار کند و آنچه میخواهد را به دست بیاورد ولی کار کردن در انجمن نابینایان، یک انگیزه ی قویتر از پول و مادیات میخواهد. وقتی آقای رضایی که چند سالیست بازنشسته شده را میدیدم که با تمام مشکلاتش صبح زود میآید و دیروقت میرود، فهمیدم که یک انگیزه ی غیر مادی نیز این وسط نقش ایفا میکند. خود من اگر بخواهم برای پول در چنین انجمنی کار کنم، زود میبازم. زود روتین و روزمره میشوم. زود جا میزنم و زود از کارم میدزدم تا پول بیشتر نسیبم بشود. وقتی از طرف انجمن موج نور، از من دعوت به همکاری شد، با خودم عهد بستم اگر در یکی دو ماه اول احساس کردم تغییر خاصی به وجود نیاورده ام، چنانچه فهمیدم حضورم فایده ی خاصی ندارد، مرد و مردانه، پیش از اینکه افسرده بشوم یا پولی بشوم یا روزمره بشوم، کنار بکشم. جایم را بدهم به کسانی که شاید بهتر و بیشتر از من تاثیر گزار باشند. در این چند ماهی که در موج نور اصفهان بوده ام، هنوز به این نتیجه نرسیده ام که مفید نیستم.

اواخر خردادی که گذشت، آقایان نصرالله رضایی، مهندس شفیعی، جواد ایزدی، اسماعیل رفاهی و محمدرضا قنبری، تیم فنی انجمن موج نور را تشکیل میدادند. در تیرماه، اسم من به تیم فنی انجمن موج نور، اضافه شد. “مجتبی خادمی”. اولین کاری که در اولویت گذاشتم، ساماندهی به پروژه ای ارزنده بود که توسط موج نور تحت نظارت محمدرضای عزیز، به پیش میرفت. پروژه ای که خالی از شعار و پر از عمل بود. پروژه ی مناسب سازی برنامه ی ویژه ی اپراتور های دفاتر آژانس های تاکسی و پیک موتوری برای نابینایان. بهره برداری از این پروژه به این معنی میبود که نابینایان نیز میتوانستند مانند افراد بینا، در دفاتر پیک موتوری و تاکسی تلفنی و وانت تلفنی، به عنوان اپراتور مشغول به کار شوند و کسب درآمد کنند. بچه ها، این یعنی نابینایان پول در بیاورند: پووووول. این یعنی نابینایانی که به هر دلیل نتوانسته اند تا به حال، شغلی دست و پا کنند، بروند سر کار و خانوادهشان، اطرافیانشان و خودشان به خودشان افتخار کنند. یعنی استقلال. بله، بله، درست است. نابینایان از قدیم بطور سنتی اپراتور بوده اند و باید به فکر شغلهای دیگر نیز باشیم ولی با کامپیوتری شدن زیرساختها، باید ما هم به فکر باشیم که همین شغل قدیمی و سنتی که بچه های نابینا داشتند از دست نرود. در نهایت در نتیجه ی قراردادی که انجمن موج نور با آقای کاظمی منعقد کرد، برنامه تا حدودی مناسب سازی شد و من دو جلسه کلاس آموزشی برگزار کردم و عیبهایی را که از زیر دست من در رفته بودند، با کمک شرکت کنندگان، مشخص کردیم. خبر خوش اینکه: مفتخرم به اطلاع شما عزیزان گوش کنی و گوش نکنی برسانم: نهایتا دیروز، با پیگیری هایی که توسط آقای نصرالله رضایی، دکتر رجالی و دیگران در انجمن موج نور انجام شد، با مساعدت خانه ی ریاضیات اصفهان، با مشارکت و همکاری آقای کاظمی برنامه نویس پروژه، با تلاشهای محمدرضا قنبری در سال قبل و با تلاش هایی از طرف این جانب، وضعیت کاربری برنامه ی اپراتوری پیک موتوری، تاکسی تلفنی و وانت تلفنی که هم اکنون در بیش از دویست دفتر در اصفهان به کار گرفته شده است، برای نابینایان به نقطه ای رسیده که بچه های نابینا میتوانند با استفاده از آن در دفاتر مذکور، مشغول به کار بشوند. هر کدام از شما که راهتان به خانه ی ریاضیات نزدیک است، دوشنبه، نهم دیماه 92 خورشیدی، ساعت 14 بعد از ظهر، یعنی همان دو ربع کم، در خانه ی ریاضیات اصفهان، واقع در خیابان سعادتآباد روبروی مقبره ی بانو امین، منتظر شما هستم تا باهم کارکرد برنامه را از نزدیک امتحان کنیم و بازخوردهای احتمالی شما را بشنویم. من این برنامه پیک موتوری ویژه نابینایان را روی رایانه های متعدد نصب کرده ام تا خودتان عملا بتوانید با آن سر و کله بزنید.

خوب. 540 ساعت کار کرده باشم و فقط همین دست آورد را داشته باشم که کم است. از نظر خودم کم است. باید کارهای دیگری هم کرده باشم، فایده های دیگری هم داشته باشم تا بتوانم حضور خودم را در انجمن به عنوان یک عضو از تیم فنی توجیه پذیر کنم. مسئله ی بعدی که به آن پرداختم، تسریع در پیشبرد اهداف انجمن موج نور، مبنی بر تولید کتب آموزشی بود. محتوای کتابهایی که در انجمن موج نور تولید میشوند، از چند فیلتر عبور میکنند، من باید نظر بدهم، آقای رضایی و ایزدی و دکتر صدیقی باید نظر بدهند، بچه های گروه های نابینایی بعضا نظر بدهند، تا در نهایت، محتوای کتاب به فرم یک کتاب، تهیه، تولید و توزیع شود. این فرایند خیلی طول میکشید و من سعی کردم با اتکا به مستندات مرجعی که برای تولید کتابها بود، این فرایند را شتاب ببخشم. همچنین، کتب انجمن، ریتم تقریبا کندی داشت که سعی کردم تا جایی که محیط کاری اجازه میداد، مطالب اضافی و تکراری در کتب جدید تکرار نشوند و سرعت آموزش، بالاتر برود. در ادامه: پیشنهاد دادم واسط کاربری کتابهای انجمن موج نور، کلا تغییر کند که همگی خصوصا آقای شفیعی استقبال کردند و واسط کاربری بهتر شد. کاراتر، سریعتر و آسانتر از همیشه! خوشحالم به اطلاع شما برسانم: کتاب خودآموز Word 2010/2013 جلد اول و جلد دوم ویژه ی نابینایان، آماده ی توزیع است. کتاب خودآموز صفحه خوان NVDA جلد اول ویژه ی نابینایان، آماده ی توزیع است. کتابچه ی آموزش راه اندازی گویاساز اندروید و آموزش کاربری سامانه ی 733 ویژه ی نابینایان، آماده ی توزیع است. کتاب خودآموز صفحه خوان JAWS جلد اول ویژه ی نابینایان، تقریبا آماده ی توزیع است. کتاب خودآموز Skype ویژه ی نابینایان، تقریبا آماده ی توزیع است. کتاب ریاضی برای دبیرستانیها (با همکاری سرکار خانم منتقم) در مراحل پایانی تولید به سر میبرد. کتاب آشنایی با برنامه ی تحلیل داده های آماری SPSS (با همکاری سرکار خانم همتی) در حال تولید است. تهیه ی کتاب خودآموز جهت یابی ویژه ی نابینایان بخش تئوری (با همکاری آقای آقایی) به پایان رسیده و بخش عملی (با همکاری آقای دلیل) در دست تولید است. دوستداران کتب موج نور، میتوانید اطلاعات خرید کتابها و اطلاعات تماس انجمن را اینجا پیدا کنید.

ولی، 540 ساعت کار کنی و فقط یک برنامه مناسب سازی بشود و چند کتاب تولید بشود؟ همین؟ اینکه مرا راضی نمیکند. باید کاری کرده باشم که به غیر از تاثیرات دراز مدت، تاثیرات میان مدت و کوتاه مدت نیز داشته باشد. پس این تصمیم در انجمن به تصویب رسید که برای دانش آموزان مستعد، دوره ی آموزش کار در اینترنت برگزار کنیم. کار را با حدود شش دانش آموز، از اول مهرماه امسال تا یک هفته به پایان آذر شروع کردم و در کمتر از سه ماه، دوره را با موفقیت به پایان رساندم. البته رساندیم واژه ی بهتریست. آقای آبادی که زحمت رفت و برگشت بچه ها را میکشیدند، خانه ی ریاضیات که مساعدت کرد و آقای رضایی که سخت پیگیر قضیه بود و هر هفته از من گزارش پیشرفت کار میگرفت. حالا حد اقل خیالم راحت است که چند دانش آموز به جمع بچه هایی که به دنیای آزاد اطلاعات، دسترسی دارند، اضافه شدند. حالا دیگر میدانم بچه های نابینا بهتر از بچه های بینا میتوانند با اینترنت کار کنند. بیناها همیشه برای تحقیقات اینترنتی به کافینت ها میروند ولی بچه های کلاس من میتوانند هرچه میخواهند را خودشان در اینترنت، جستجو کنند. البته سوالات امتحانی بچه ها را یکی دو هفته قبل اینجا گذاشتم که برخی از شما مطالعه کردید و نظر دادید.

ولی آیا در 540 ساعت کاری، اتفاقهای دیگری هم هستند که رخ بدهند؟ بله. از نظر من، یکی از مشکلاتی که انجمن موج نور داشت، این بود که با نابینایان تعامل کمی داشت. در تیم فنی انجمن موج نور، سعی کردیم یک ایمیل مخصوص انجمن به آدرس mojenoor84@gmail.com در گوگل بسازیم و انجمن موج نور را در گروههای مربوط به نابینایان، عضو کنیم. در این وضعیت، انجمن میتواند با نابینایان ارتباط داشته باشد و بچه های نابینا هم میتوانند نظرات خود را به انجمن منتقل کنند. خوشبختانه این کار، تاثیرات امیدوار کننده ای نیز داشته است. البته که من شخصا منتظر استقبال بیشتری از طرف نابینایان بودم ولی متاسفانه به علتهایی که هنوز نمیدانمشان، نابینایانِ کمی از نظرسنجی ها و اطلاعیه های انجمن موج نور استقبال میکنند. به هر حال، توانستیم از این طریق، نظرات عده ای از دوستان را داشته باشیم و در جهت اعمال نظرات تلاش کنیم.

540 ساعت کار و اتفاقهای خوب. مثلا تلاش برای تهیه ی نرم افزار تبدیل نت های موسیقی به بریل. بله. درست خواندید. اگر بشود چه خوب میشود. بچه هایی که میخواهند در رشته ی موسیقی ادامه ی تحصیل بدهند، با مشکل کتابهای نت که ندارند روبرو هستند. رایزنی هایی در انجمن برای فراهم شدن زمینه ی چاپ کتابهای موسیقی که مورد نیاز نابینایان است صورت گرفته و احتمال زیاد به نتایج خوبی برسد.

540 ساعت کار و اتفاق هایی باز هم خوب. همین دیروز، با برنامه نویس ارشد یکی از شرکت های ملی بزرگ که فعلا از آوردن اسمش معذورم جلسه ای داشتم. قرار بر این شد که یک برنامه ی مناسب بچه های نابینا برای مرکز پشتیبانی شرکت، با حضور من و برنامه نویس ها و مدیر کنترل پروژه ی شرکت نوشته شود تا نابینایان بتوانند در مرکز پشتیبانی شرکت مذکور، مشغول به کار شوند. برنامه ی کنونی آن شرکت را که دیروز تست میکردم بد نبود ولی مناسب نیز نبود. میتوانستیم کار کنیم ولی سرعتمان کمی کند میشد و پیشنهاد برای یک برنامه ی ویژه ی نابینایان مطرح شد تا زمینه ی برابری بینا و نابینا فراهم گردد. قرار شد برنامه طوری طراحی شود که هر دو قشر یعنی هم بیناها و هم نابیناها از آن استفاده کنند. یعنی همان سیاست همیشگی که ما بر آن تاکید داریم. برای نابینا ابزار ویژه طراحی نکنید بلکه ابزار عادی را برای نابینا مناسب سازی کنید. حالا اگر این برنامه طراحی و تولید شود، با یک تیر، چند نشان زده ایم. اول، عده ای از نابینایان، شاغل میشوند، اعتماد به نفس پیدا میکنند، درآمد خواهند داشت و وجههشان تغییر میکند. دوم، وجهه ی شرکت ارتقا پیدا میکند چرا که امروزه کمتر مدیری پیدا میشود که اینگونه انسانیت به خرج دهد و این کار را انجام دهد. سوم، از آنجا که افراد نابینا تمرکز و دقت بیشتری بر انجام کار دارند، بازده رضایتمندی مشتریان شرکت، بالا میرود. خوشحالم که اتفاقهایی از این دست در انجمن موج نور اصفهانیها در حال رخ دادنند و خوشحالم که میتوانم به آرزویم برسم و عضوی باشم برای اینکه موقعیت همنوعانم را ارتقا دهم.

در پایان، دقت داشته باشید که وقتی می گویم من فلان کار را کردم، دلیل نمیشود که به تنهایی قادر بوده باشم یا کاری انجام داده باشم. ما در موج نور یک تیم هستیم. مثلا چنانچه جواد ایزدی در مقام یک تدوینگر حرفه ای نباشد، چنانچه مساعدت خانه ریاضیات نباشد، چنانچه آقای شفیعی طراحی نرم افزارهای تولیدی انجمن موج نور را انجام ندهد، چنانچه آقای رضایی و رجالی در صحنه نباشند، چنانچه نیکوکاران نباشند و چنانچه همکاری همه نباشد، مسلما کاری از پیش نمیرود. این نوشته را نوشتم تا کمی از اتفاقهایی که افتاده است را شما نیز در جریانش باشید. این نوشته را نوشتم تا ببینم چه قدر باید از خودم توقع داشته باشم. آیا باید بیشتر کار میکردم و به هزار علت نکردم؟ آیا همین قدر که انجام دادم برای این 540 ساعتم کافی است؟ آیا این کارها زیاد تر از من و تیم ما بوده است؟ نمیدانم تا کی اینجا بمانم و کی قصد رفتن کنم ولی امیدوارم حد اقل این دو سه ماه باقی مانده را طوری باشم که بعد نگویم چرا فرصت بود و من فلان نکردم!