سلام گوش کنی های عزیز. گوش کنید: پیشتر در مطلبی وعده کرده بودم که طی دیداری با آقای خوانین زاده، مدیر رودکی، پرسش ها و انتقادات شما را با ایشان در میان بگذارم. آن دیدار انجام شد: یکشنبه همین هفته جلسه ای گذاشته بودند با شرکت آقای معینی از ایران سپید، خانم ها ولدخان و خراسانچی از کتابخانه حسینیه ارشاد، آقایان خوانین زاده و صادق عباسی و خانم یونسی از طرف رودکی، آقای صادق نژاد از سوی اتحادیه ناشران، آقای محمد صابری که فوق لیسانس حقوق مالکیت فکری دارد و شاید یکی دوتای دیگر که متوجه اسمشان نشدم. قبل و بعد از آن جلسه عمومی هم آقای خوانین زاده توضیحاتی برای من داد که خیلی ابهامات را روشن کرد. اکنون گزارش گونه پراکنده ای از آن جلسه:
1. استفاده های مالی برخی افراد از کتاب های گویا بحق سر و صدای ناشران را درآورده است (گو اینکه آنها خود نیز در پدید آمدن چنین وضعیتی بیتقصیر نیستند). مقررات راجع به حمایت از حقوق مولفان می گوید که اصولا برای تکثیر آثار آنها و یا تبدیل به قالبی دیگر (مثلا کتاب صوتی) نیاز به کسب اجازه از صاحبان اثر است. به استثنای وقتی که برای معلولان یا برای استفاده محدود در کتابخانه های عمومی و با مقاصد غیر تجاری (تأکید می کنم) غیر تجاری انجام شود که بیمجوز هم ممکن است. اخیرا افرادی پای این کتاب ها را بی اجازه ناشر و مولف به بازار باز کرده و با فروش آن به افراد غیر معلول درآمد کسب می کنند. دود این اقدامات هم به چشم امثال من و شمای بیچشم رفته است؛ زیرا که اعتماد ناشران را سلب کرده و باعث شده است که فایل متنی کتاب ها را برای تبدیل به خط بریل در اختیار رودکی نگذارند. جلسه یکشنبه برای بحث در این خصوص تشکیل شده بود. طبیعتا یافتن راهکاری که هم نیاز مطالعاتی ما را برآورد و هم به ناشران ضربه نزند آسان نیست؛ بنا شد جلسه دیگری همین روز ها برگزار شود و بررسی کند که آیا اگر رودکی کتاب های گویا را روی سایتی با امکان دانلود مخصوص کاربران نابینا قرار دهد، زمینه این سودجویی ها کاهش خواهد یافت یا خیر. من که گمان نمی کنم در اصل قضیه تفاوتی پیش بیاید. لذا همان پیشنهادی را که قبلا برای شما نوشته ام به آقای صادق نژاد گفتم. یعنی گفتم که اگر خود ناشران فایل متنی کتاب ها را به ما بدهند یا در قالب نرم افزاری مثل کتابخانه نوید 5، با امکان به روز شدن و نیز با مسئولیت سازمان بهزیستی، در اختیارمان بگذارند، نیاز به ضبط کتاب خیلی کم می شود و از نظر سهولت دسترسی برای ما هم خیلی بهتر است. راستی نظر شما چیست؟
2. مشکل پرداخت پول کتاب های درخواستی حل شده است و دیگر نیاز نیست پول Cd یا کتاب را توی پاکت بگذاریم و برای رودکی پست کنیم. می توانید پول را به حساب مرکز واریز کنید (شماره حساب را الان ندارم. اگر مایلید زنگ بزنید و از بخش گویا بپرسید).
3. کتب بریل را هم گفتند که از سال 91 به این سو دیگر تکجلد نمی فرستند. دو یا سه جلد پست می شود و در موارد خاص حتی با دو کیف تعداد پنج شش جلد را یکجا می فرستند. البته اداره پست در بعضی شهر ها خوب کار نمی کند و بسته ها را سر وقت برنمی گرداند. می گفتند که حتی در بعضی شهر ها پست برای تحویل گرفتن بسته و باز گرداندن آن هزینه از افراد می گیرد و بحق گلایه می کردند که خود دوستان هم موضوع را پیگیری جدی نمی کنند. این است که گاهی مسئولان کتابخانه بریل ناچارند احتیاط کنند.
4. در مورد توضیحدار کردن فیلم های سینمایی گفتند که کار ما نیست: نه امکانات فنی اش را داریم، نه نیروی متخصص و نه فرصتش را. خصوصا که با انحلال موسسه نهاد گذاری خانم دکتر خندق مجبور شده ایم بار آن را هم به دوش بکشیم. ولی انجمنی را معرفی کردند که از نابینایان فعال در کار دوبلاژ شکل گرفته و شاید بتواند در این زمینه هم فعالیت کنم. به آقای مصطفوی، مسئول انجمن زنگ زدم. فایده نداشت: دلیل آوردند که اولا اقتصادی نیست؛ ثانیا مخاطب بسیار کمی دارد و انجمن که کارش دوبلاژ است، ترجیح می دهد فعالیت خود را متمرکز بر همین قضیه کند که مخاطبان عام داشته باشد.
5. در بحث ضبط تِرَک های نیمساعته گفتند که جهتگیریشان به سوی ضبط دیجیتال است و از گویندگان هم خواسته اند این روش را یاد بگیرند. بنده باز مطرح کردم که می توانند تِرَک ها را به شکل کوتاه (مثلا طبق فهرست کتاب) ضبط کنند و برای تأمین حقوق نوار دوستان، چند تا از این تِرَک ها را روی هر لبه نوار قرار دهند. البته آقای عباسی معتقد است که این کار، برخلاف ظاهرش، خیلی وقت می گیرد. من جواب دادم که با sound forge کار کرده ام و می دانم که کپی کردن دو سه تا تِرَک در یک فایل جدید کار وقتگیری نیست و نهایتش کمی طول می کشد تا این فایل save بشود. درست گفته ام؟ تجربه شما چیست؟ نهایتا پیشنهاد دادم که از کمک خود بچه های وارد در کار ویرایش (کثر الله امثالهم) برای این کارِ به قول خودشان وقتگیر استفاده کنند. نخواستم فقط از دیگران مایه بگذارم، خودم اولین داوطلب هستم. قرار شد یک کتاب را که قبلا به همین شکل فایلبندی ضبط کرده اند برایم بفرستند تا دست به کار چسبانندگی بشوم. آیا شما هم می توانید وقت بگذارید و کمکشان کنید؟
6. آقای خوانینزاده آمار هایی داشتند حاکی از اینکه اصل واگذاری مرکز رودکی به خیریه ریحانه کار مناسبی بوده است: مثلا گفتند چهل درصد کل کتاب های تولیدی رودکی طی بیش از چهل سال فعالیت آن (یعنی از 1351) مربوط به چهار سال گذشته و پس از واگذاری بوده است. همچنین بسیاری از تجهیزات فرسوده قدیمی در این مدت تعویض شده است. از نظر جذب نیروی شاغل هم وضعیت بهتر شده و توانسته اند علاوه بر استخدام نیروی جدید وضعیت شغلی بسیاری از کسانی را هم که پیش از واگذاری مشغول کار بوده اند بهبود دهند.
7. نکته دیگر اینکه رودکی هنوز همان رودکی است؛ آقای خوانینزاده تأکید می کرد که حفظ این نام یکی از خواسته های اولیه خودش از هیئت مدیره خیریه ریحانه بوده و همینطور هم شده است.