سلام دوستان

دانلود

بررسی فرایند توانمندسازی حرفه ای افراد نابینا و کم بینا به جهت حضور در عرصه های شغلی

اعظم قلعه نوی[1]

چکیده

پیشرفت های علمی و ورود تکنولوژی های جدید به عرصه ی اجتماع، جامعه را بر آن داشته است تا دیدگاهی متفاوتی به توانمندی های معلولین به ویژه نابینایان و کم بینایان داشته باشند. گفتنی است نابینایان و کم بینایان نیز هم چون دیگر اقشار جامعه خواهان ورود به بازار کار و اشتغال هستند؛ از این رو ضروری به نظر می رسد برنامه ای مناسب جهت توانمندسازی حرفه ای نابینایان و کم بینایان برای ورد به عرصه های مختلف شغلی، طرح گردد. در این پژوهش بر آن خواهیم بود به روش توصیفی – تحلیلی، با هدف ارائه ی فرایندی مناسب به منظور توانمندسازی نابینایان و کم بینایان، به بیان زمینه های مهم در ایجاد بستر مناسب برای اشتغال نابینایان و کم بینایان بپردازیم. در پایان نیز  راهکارهای پیشنهادی خود را در جهت اجرایی شدن این فرایند ارائه می نماییم.

واژگان کلیدی نابینایان، کم بینایان، شغل، بازار کار، توانمندسازی

مقدمه

امروزه مدیریت نیروی انسانی در صنعت و اقتصاد یک جامعه و کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار است و نقش بسزایی در پیشرفت و تعالی اقتصاد و فرهنگ یک جامعه دارد.  در این راستا مدیریت نیروی انسانی آسیب دیده و معلول در اقتصاد و صنعت به تدریج جای خود را باز کرده و روز به روز بر اهمیت آن افزوده می شود.  نابینایان و کم بینایان نیز جزئی از نیروی انسانی معلول به شمار می آیند که درصد قابل توجهی از معلولان را شامل میشوند.  این افراد یا به هنگام کار در کارخانجات و محیط کار نابینا شده اند و یا در اثر عوامل ژنتیکی و حوادث این مجموعه انسانی به صورت پتانسیل نیروی انسانی نابینا متقاضی ورود به عرصۀ کار و اشتغال هستند.  در اینجاست که مدیریت نیروی انسانی وظیفه دارد که با برنامه ریزی صحیح و آموزش مهارتهای لازم و فراهم نمودن امکانات و شرایط مساعد و برابر برای این قشر بتواند از امکانات و پتانسیل های نیروی انسانی آسیب دیده و معلول به نحو احسن استفاده کند.

اغلب مردم بر این باورند که نابینایان افرادی نیازمند و مستحق ترحمند. البته نباید منکر دشواری ها و محدودیت هایی شد که محرومیت از این حس اساسی برای زندگی روزمره، تحصیل ، اشتغال و به طور کلی زندگی نابینایان ایجاد می کند. محدودیتها و محرومیتهایی که فرد نابینا را به استفاده از امکانات و آموزشهای ویژه ملزم می کند. اما طبیعتا این تنها منظری نیست که از آن می توان به نابینایی نگریست.

به طور کلی افراد نابینا با مشکلات اقتصادی بسیاری به دلیل بیکاری و عدم اشتغال مواجه هستند. که در این میان زنان نابینا نسبت به مردان مشکل بیشتری دارند. ( هوتن ویل ، 2003: 84 ).

وی  در تحقیق خود مشاهده کرد که افراد نابینا در زمینه مشکل اقتصادی و عدم اشتغال وضعیتی شبیه به سایر ناتوانی های شدید مثل افراد دارای فلج مغزی، کوادری پلژیا و عقب مانده ذهنی دارند. کریچنر اشمیدل (1997) نیز تأیید کرده اند که افراد نابینا در بین سایر افراد عادی و افراد معلول بیشترین مشکلات را در زمینه اشتغال و نگهداری شغل دارند؛ آنها بیان کرده اند که در سال 1997 حدود 70ـ 80 درصد افراد دارای مشکلات بینایی سن اشتغال بیکار بوده اند. اگر در سال 2001 این عدد به حدود 60 درصد  کاهش پیدا کرده است ( مک نیل ، 2001 ) با این همه طبق گزارش مک نیل در سال 2001 افراد نابینا نسبت به سایر جمعیت افراد عادی و افراد معلول بیشترین نرخ بیکاری را دارند.

با توجه به ارقام و اعداد ارائه شده توسط مزکز آمار ایران از کل جمعیت کشور حدود 231/94 نفر (یعنی 13/0) نابینا می باشند. و از این تعداد اگر سن اشتغال را 18 تا 60 سال در نظر بگیریم 345و39 نفرشان در سن اشتغال قرار دارند ولی اینکه چه تعداد و چه درصدی مشغول به کارند هیچ اطلاع و آمار دقیقی در دست نمی باشد؛ ولی مشاهدات نگارنده حاکی از آن است که تعداد بسیاربسیار اندکی از این افراد مشغول به کار هستند و از این تعداد هم بسیاری از آنها علی رغم تحصیلات بالا در مشاغل بسیار سطح پایین یا مشاغل غیر مرتبط مشغول به کار میباشند.

این در حالی است که تمام آنهایی که نابینا میشوند لزوماً نباید بدون شغل بمانند حتی آنهایی که بینایی خود را از دست می دهند بی هیچ وقفه ای می توانند به کار خود باز گردند. بنابراین بینایی تنها عامل موفقیت شغلی نیست. همان طور که نابینایی به تنهایی عامل عدم پیشرفت در شغل و کسب فرصتهای شغلی نیست.(شریفی درآمدی،1379: 78).

در این پژوهش بر آن خواهیم بود تا با هدف ارائه ی فرایندی مناسب در جهت توانمندسازی نابینایان و کم بینایان، به بیان زمینه های مهم در ایجاد بستر مناسب برای اشتغال نابینایان و کم بینایان بپردازیم. در پایان نیز  راهکارهای پیشنهادی خود را در جهت اجرایی شدن این فرایند ارائه می نماییم.

 تعریف نابینایی

در فرهنگ فشرده ی پزشکی، تعاریفی برای نابینایی ذکر شده که به شرح زیر است:

نابینایی[2]: «کوری نسبی یا کامل. مثلاً نابینایی گذرا[3]، از دست دادن موقت بینایی است» (مفیدی، ذیل نابینایی).

نابینایی (کوری)[4]: «ناتوانی از دیدن. فقدان کامل درک نور سبب نابینایی کامل می شود، ولی درجاتی از اختلال بینایی بسیار خفیف تر از این هستند که از لحاظ اداری یا حقوقی در بعضی کشورها نابینایی تلقی می شوند. مثلاً کاهش بارز میدان بینایی، نابینایی محسوب می شود، ولو اشیا در این میدان تنگ به وضوح دیده شوند. شایع ترین علل نابینایی عبارتند از: تراخم، انکوسرکوز و کمبود ویتامین A. ولی علل نابینایی در نواحی مختلف جغرافیایی بسیار متفاوت است. در بریتانیا شایع ترین علت ها عبارتند از: دیابت شیرین، تباهی ناشی از نزدیک بینی و آب سیاه» (همان).

بنا به تعریف سازمان بهداشت جهانی، فردی که شدت بینایی وی کم تر از (3/60;0.05)20/400 باشد یا میدان بینایی در چشم با دید بهتر با بهترین اصلاح ممکن با شدت بینایی فوق هم خوانی داشته باشد، نابینا قلمداد می شود.(3,4,5 in ICD-10) چنین فردی بدون کمک، امکان پیاده روی برایش وجود ندارد.

طبق تعریف این سازمان، فردی که شدت بینایی وی کم تر از (6/18;0.3)20/70 و بیش تر و یا مساوی با 20/400 باشد، کم بینا نام میگیرد (1,2in ICD-10).

 توانبخشی حرفه ای نابینایان

کنفرانس بین المللی کار در ۲۲ ژوئن سال ۱۹۵۵م. به اتفاق آرا، توصیۀ شماره ی ۹۹ را که شامل توانبخشی حرفه ای معلولین بود، به تصویب رساند. تأثیرگذاری این سند در فعالیت های توانمندسازی حرفه ای در سراسر جهان تا حدی است که ما را بر آن داشت تا در این بخش به بیان تعاریف و اصول این سند بپردازیم. طبق این سند، توانبخشی حرفه ای چنین تعریف شده است:

آن قسمت از مراحل تدریجی، پیوسته و هماهنگ شامل تدارک گروهی از خدمات حرفه ای، یعنی راهنمایی حرفه ای ، آموزش حرفه ای و نیز گزینش حرفه ی مناسب که برای یاری رساندن به معلولین به منظور یافتن و حفظ شغل در نظر گرفته شده است.

اهداف کلی فرایند های توانمندسازی حرفه ای نابینایان و کم بینایان

به طور کلی، فرایند های توانمندسازی حرفه ای نابینایان و کم بینایان براساس حفظ مشی سازمان بین المللی کار می بایست دربرگیرنده ی اهداف زیر باشد:

۱)  شناساندن کیفیت کاری نابینایان و کم بینایان و تلاش برای بالا بردن آن؛

2)  تاکید بر شایستگی و توانایی های کاری نابینایان و کم بینایان، نه بر نا توانایی های آنان؛

3) فراهم سازی امکانات بیشتر برای اشتغال نابینایان و کم بینایان ؛

4)برتری یافتن بر تبعیض های موجود علیه نابینایان و کم بینایان در رابطه با اشتغال.

توانبخشی حرفه ای برای نابینایان و کم بینایان، یک امر موقتی نیست، بلکه این مهم باید دربرگیرنده ی مجموعه ای از کامل و پیوسته از اطلاعاتی باشد که از لحظه شناسایی نابینا و کم بینا آغاز شده و تا رسیدن وی به مرحله اشتغال در بازار کار نیز ادامه یابد.

 موانع اشتغال افراد نابینا و کم بینا

• نگرش افراد عادی جامعه نسبت به افراد نابینا و کم بینا

از جمله موانع اشتغال را مشکلات و مسایل مربوط به نگرشهای موجود در جامعه تشکیل می دهد. که در این میان نگرش کارفرمایان به عنوان یک عامل اصلی سد راه اشتغال افراد نابینا تلقی می شود. از جمله در تحقیق کرچنر و همکارانش در سال 1998 که بر روی سه گروه از افراد دارای آسیب بینایی شاغل، بیکار علاقه مند به اشتغال و بیکار فاقد علاقه به اشتغال صورت گرفته بود. هر سه گروه یکی از عوامل اصلی سد راه اشتغال را نگرش منفی کارفرمایان ذکر کرده اند. و این نتیجه در مطالعات کرودن( 1998)، کرودن و مک بروم (1999)، کلی (2003)، کرودن و همکاران (2005)، و وولف و اسپانگین (2002) نیز مشاهده شده است.
علاوه بر نگرش کارفرمایان نگرش های منفی عموم مردم{اودی (1999)، کرودن( 1998)}نگرش همکاران (کلی، 2003) نیز جز موانع نگرشی محسوب میشوند.

• مشکلات آمد و شد افراد نابینا و کم بینا

مسأله رفت و آمد عامل دیگری است که در همه مطالعاتی که در آنها موانع اشتغال افراد نابینا مورد بررسی قرار گرفته است توسط افراد نابینا چه شاغل، چه بیکار و چه مشاوران و افرادی که در خدمت افراد دارای آسیب بینایی و نابینا هستند به آن اشاره شده است. کرودن و مک بروم (1999)؛ کرودن و همکاران (1998). به عنوان مثال در تحقیق رومیل و همکارانش در سال (1997)که بر روی پنج فرد نابینای شاغل صورت گرفت مشکلات رفت و آمد به محل کار به عنوان یکی ازمشکلات دیگر اشتغال ذکر شده است که البته رومیل به همراه همکارانش در سال 1998 تحقیق دیگری را بر روی 35 فرد نابینای شاغل انجام داده اند که این افراد نیز کمبود و ناکافی بودن علائم تشخیصی به ویژه در مکان های با نور کم و عدم وجود وسایل هشدار دهنده برای رفت و آمد ایمن تر را به عنوان یک عامل اصلی ذکر کرده اند علاوه بر این عدم توانایی رانندگی، فقدان آگاهی از موانع بالقوه در مسیر های رفت و آمد نیز جز مشکلات ذکر شده دیگر توسط آنها بود.

• عدم دسترسی آسان به مطالب نوشتاری و چاپ شده

عامل مهم بعدی ذکر شده در پژوهش ها مشکل دسترسی به مطالب نوشتاری و چاپ شده میباشد. از جمله کرودن در سال (1998) در تحقیق خود بر روی افراد نابینای جویای شغل علاوه بر نگرش مردم و کارفرمایان و نبود تواناییهای شغلی، مشکل در دسترسی به نوشته ها و مسایل مربوط به رایانه ها را به عنوان موانع مهم در اشتغال از نظر این افراد ذکر کرده است که البته این یافته را تحقیقات کرودن و مک بروم( 199)،  رومیل و همکاران (1997) و رومیل و همکاران ( 1998) نیز تأیید میکنند.

عامل مهم دیگر نقص در ارائه برنامه های عمومی مورد نیاز برای افراد نابینا یا دارای آسیب بینایی است. به طور مثال در پژوهش کرودن و همکارانش (2005) که بر روی یک گروه 45 نفره از متخصصان و کارمندان توانبخشی صورت گرفته بود یکی از موانع اشتغال موانع اداری و اجرایی ذکر شده است و همچنین اضافه شده است که تغییر دائمی در ابزارها و کمبود باز آموزی برای این ابزارها ، ارائه خدمات ناکافی و زمان کم همگی اشتغال افراد نابینا یا دارای آسیب بینایی را به تعویق می اندازد.

یا اودی (1999 )در مصاحبه با بیست نفر فرد نابینای قانونی بیکار علاقه مند به اشتغال نتایج زیر را به دست آورد. این افراد ذکر کردند که مانع آنها برای اشتغال ناشی از هر دو عامل برنامه های اجتماعی و عمومی است. برنامه اجتماعی شامل انتظارات پایین، نگرش قالبی و نگرشهای عمومی منفی در باره افراد نابینا می باشد. از طرف دیگر آنها اعتقاد دارند خود مؤسسات توانبخشی حرفه ای مانع دیگری است، چون وابستگی این افراد به دریافت حمایت را تشویق می کنند بدون اینکه برای آنها اطلاعات و دانش کافی در مورد ترغیب به کار کردن، شیوه های نگهداری شغلی و چگونگی حمایت از خود را فراهم آورند. از طرف دیگر بزرگترین مانعی که توسط شرکت کنندگان در پژوهش اودی ذکر شده بود،کمبود دانش و اگاهی کافی نسبت به خدماتی که مؤسسات توانبخشی ارائه می دهند از یک طرف و از طرف دیگر کمبود بودجه و زمان کافی برای ارائه خدمات و عدم برنامه ریزی زمانی مناسب برای ارائه این خدمات می باشد.
ویژگیهای شخصیتی افراد نابینا نیز عامل دیگری بود که در تحقیقات به آنها پرداخته شده بود. کلی، (2002 ) وکرچنر و همکاران (1997).

در پژوهش یونگ (1995) بر یک گروه 9 نفری از افراد شاغل نابینا ،همه آنها عنوان کردند که ما برای کارهای خود استاندارد های بالایی داشتیم و همیشه به این مساله فکر می کردیم که باید حتما استخدام شویم، هر چند که تکیه بر برنامه های عمومی ناخوشایند بود.
کروودن و مک بروم (1999) از طریق مصاحبه شفاهی با 179 فرد شاغل نابینا یا دارای آسیب بینایی مبنی بر این که قبل از استخدام با چه موانعی برخورد داشتند ، علاوه بر ذکر همه مواردی که در بالا به آنها اشاره شد، ویژگیهای مربوط به خود ناتوانی را نیز عامل دیگری عنوان کردند که افراد نابینا به علت شرایط خاص؛ چون در بعضی مشاغل نمیتوانند وارد شوند؛ لذا در استخدام آنها مشکل ایجاد می شود. همچنین در تحقیق لاگرو و دی (2005) نیز ویژگیهای شخصیتی و عوامل ناشی از خود آسیب بینایی جزء موانع ذکر شده بود.

فرآیند توانمند سازی حرفه ای و تخصصی

فرایند توانمندسازی حرفه ای نابینایان و کم نابینایان دربرگیرنده ی مراحلی چهارگانه به شرح زیر است:

مرحلۀ اول: واکاوی زمینه های شغلی به منظور ایجاد بستر های مناسب برای اشتغال نابینایان و کم بینایان؛

مرحلۀ دوم: بررسی عوامل مؤثر در مشاوره ی حرفه ای و شغل نابینایان و کم بینایان؛

مرحلۀ سوم: توانبخشی حرفه ای و تخصصی نابینایان و کم بینایان؛

مرحلۀ چهارم: حمایت و پشتیبانی از نابینایان و کم بینایان.

گفتنی است، هر یک از مراحل یاد شده دربرگیرندۀ بخش هایی گوناگون است که در این مجال به بررسی بخش های مختلف هر یک از این مراحل خواهیم پرداخت:

• واکاوی زمینه های شغلی به منظور ایجاد بستر های مناسب برای اشتغال نابینایان و کم بینایان

واکاوی در زمینه سازی به جهت اشتغال نابینایان و کم بینایان به عنوان یک فرایند تدریجی و مستمر افزون بر جنبه های فنی و تخصصی آن، نیاز به ایجاد بسترهای مناسبی نیز دارد. یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین این بسترها، فرهنگ هر جامعه ای است. رابطه ی پیرامون زمینه سازی شغلی برای افراد با معلولیت بینایی و فرهنگ جامعه بدین صورت است که اگر نگرش، رفتار و فرهنگ جامعه جنبه  منفی داشته باشد، نتیجه ی مثبت زمینه سازی جهت اشتغال نابینایان و کم بینایان، بسیار پایین خواهد بود. عدم و یا درک نامناسب نابینایان و کم بینایان در جامعه و ناتوانی مردم در برقراری رابطه با آنان، مانع اجتماعی بسیار بزرگ و مهمی برای اشتغال افراد با معلولیت بینایی است. به نظر میرسد، مهم ترین دلیل این نقص فرهنگی را می توان در چند عامل جست و جو کرد:

1)عدم وجود اطلاعات درست و کافی پیرامون توانایی های نابینایان و کم بینایان مردم را بر آن داشته است تا نتوانند درک درستی از توانمندی های این قشر از جامعه داشته باشند.

2)ورود تدریجی تکنولوژی های جدید در عرصه ی صنعت و خدمات و سرعت فزاینده ی اتوماسیون اداری و صنعتی موجب کاهش تأثیرپذیری مستقیم از نیروی های انسانی ماهر و توانا در امر تولید و خدمات شده است و همین امر زمینه ی ورود نیروی انسانی آسیب دیده و معلول در عرصه ی اقتصاد، به ویژه افراد نابینایان و کم بینایان را با مشکل رو به رو ساخته است. گفتنی است، برخورداری از تکنولوژی های جدید و تبدیل علائم تصویری به علائم صوتی می تواند زمینه را برای حضور افراد با معلولیت بینایی در هر مکانی از صنعت و خدمات فراهم سازد.

3) با تصویب قوانین لازم وکافی ، راه را برای اشتغال نابینایان و کم بینایان میتوان هموارتر ساخت ، زیرا با اجرای این قوانین سازمان ها و ادارات موجود در جامعه مجبور به تجدیدنظر در اصول و معیارهای استخدامی خود شده ، و همچنین وادار به تعریف شغلهای مناسب و طراحی شغلی، برای نابینایان و کم بینایان خواهند شد.

• بررسی عوامل مؤثر در مشاوره ی حرفه ای و شغل نابینایان و کم بینایان

الف ) شناسایی نابینایان و تواناییهای آنان

تمامی نابینایان و کم بینایان جامعه باید شناسایی شوند و از آنان ثبت نام به عمل آید و علاوه بر آن باید تواناییها و استعدادهای آنان مورد سنجش و مطالعه قرار گیرد ، زیرا در مسیر برنامه ریزی توانمندسازی شغلی و حرفه ای نابینایان ، اطلاعات دقیق و آماری، امری ضروری و حیاتی است.

ب)شناسایی فرصتهای موجود در جامعه برای اشتغال نابینایان و بهبود آنها

در راستای شناسایی فرصتهای اشتغال موجود در جامعه ، با تشکیل گروههای تخصصی که از سویی معلومات لازم در زمینه وظایف شغلی و روابط آنها و از سویی دیگر به آگاهی های لازم و کافی در زمینه توانمندیها و نیازهای نابینایان برخوردار هستند ، می توان اقدام به شناسایی فرصت های شغلی مناسب نابینایان در جامعه پرداخت ، و نیز در جهت بهبود وظایف و روابط شغلی برای رفاه حال نابینایان و کم بینایان اقدام نمود.

ج)ایجاد فرصتهای شغلی جدید برای نابینایان

با توجه به ورود تکنولوژی های جدید و پیشرفت روزافزون علوم مختلف میتوان فرصتهای شغلی جدیدی را برای کم بینایان و نابینایان معرفی کرد.  و همچنین با توجه به اصول مهندسی فاکتورهای انسانی (ارگونومی) نسبت به ایجاد شغل های مناسب برای نابینایان اقدام نمود.

• توانبخشی حرفه ای و شغلی  نابینایان و کم بینایان

با بررسی عواملی مؤثر در توانبخشی حرفه ای و شغلی نابینایان و کم بینایان و همچنین تلفیق آن‎ها ، می توان نسبت به راهنمایی شغلی نابینایان و کم بینایان با توجه به علایق آنان اقدام نمود.

الف) آموزش حرفه ای و تخصصی

پس از مشاوره و راهنمایی ، نوع آموزش حرفه ای و تخصصی نابینا مشخص میشود. مکان و زمان دوره آموزشی باید کاملاً مشخص باشد و متولی خاصی داشته باشد.  همچنین امکانات و تجهیزات آموزشی برای آموزش مهارتهای تخصصی فراهم شود.

ب) ارزشیابی حرفه ای و تخصصی

در ارزشیابی حرفه ای نابینایان باید کمال دقت و واقع بینی را مدنظر قرار داد ، آموزش تخصصی نابینا باید به گونه ای باشد تا او قادر باشد در محیط ها و شرایط برابر با سایر افراد جامعه در آن زمینه تخصصی رقابت کند.   در ارزشیابی حرفه ای و تخصصی نابینایان اگر یک نابینا رد شود باید به مرحله مشاوره حرفه ای و شغلی برگردد زیرا ممکن است در مرحله راهنمایی و مشاوره شغلی اشتباه شده باشد و یا در آموزش او مشکلی پیش آمده باشد.

ج) تعیین شغل مناسب در بازار کار

در مرحله چهارم پس از آن که یک نابینا در ارزشیابی حرفه ای و تخصصی نمره قبولی گرفت ، باید شغل مناسبی در بازار کار متناسب با توانایی و تخصص نابینا برای او در نظر گرفت.  در این مرحله باید سعی شود تا شرایط نابینا را با مقتضیات شغلی و بالعکس، تا حد امکان هماهنگ نمود تا محیط شغلی پویائی را برای نابینا فراهم نمود.

د) حمایت شغلی  و به هنگام از تواناییهای حرفه ای نابینایان

امروزه با توجه به پیشرفتهای سریع علمی و تکنولوژی در زمینه های مختلف تخصصی ، اگر فرد نابینا بخواهد در شغل خود توانمند باشد باید همواره سخنی برای گفتن در این دنیای پرشتاب علمی و صنعتی داشته باشد. لذا حمایت شغلی و به هنگام کردن تواناییهای حرفه ای نابینایان و کم بینایان، امری ضروری و اجتناب ناپذیر است.

هـ. اعتماد افراد جامعه و کارفرمایان به تواناییهای نابینایان و کم بینایان

پر واضح است که  هدف از فرایند توانمندسازی حرفه ای و شغلی نابینایان ، جلب اعتماد افراد جامعه به تواناییهای نابینایان است و در حقیقت این اعتماد نتیجه کلی این فرآیند است.  هرچقدر ما ، در جلب اعتماد جامعه و کار فرمایان موفق تر باشیم نشان دهنده این است که فرایند توانمند سازی کاراتر است.  نکته مهم این است که قدم های دیگر ما برای توانمندسازی حرفه ای نابینایان باید در جهتی باشد که باعث افزایش این اعتماد عمومی گردد زیرا که به دست آوردن این اعتماد عمومی کاری بس بزرگ و دشوار است و حفظ این اعتماد نیز به تلاش آگاهانه و گسترده ای نیاز دارد و کوچکترین سهل انگاری ها موجب از دست رفتن این اعتماد خواهد شد.

نتیجه گیری

افراد نابینا و کم بینا نیز هم چون دیگر اقشار جامعه از حقوق شخصی و اجتماعی برخوردارند. افراد با معلولیت بینایی نیازی به ترحم و دلسوزی دیگر افراد جامعه ندارند.  در این میان، سازمان ها و ارگان های مربوط می توانند  با اجرای فرایند توانمندسازی حرفه ای و شغلی ، این افراد را در جهت ورود به بازار کار و دستیابی به  استقلال شغلی یاری رسانند. در این صورت، افراد با معلولیت  بینایی ، می توانند همچون دیگر افراد جامعه زندگی فردی و اجتماعی خود را اداره نمایند و در این صورت  نه تنها سربار خانواده و جامعه نخواهند بود، بلکه با پیوستن به بازار کار می توانند بر تولید ملی نیز بیافزایند.

ارائۀ پیشنهادات

امروزه نابینایان و کم بینایان برای دریافت برخی از اطلاعات و بهره بردن از سیستم های رایانه ای از نرم افزارهای ویژه ی افراد نابینا و کم بینا مانند جاز jawz ، پک جاز pak jawz، انواع صفحه خوان ها، مانند: NVDA، پارس خوان، ماهور استفاده می کنند. از این رو می توان از افرادی  نابینا و کم بینا که در این زمینه آموزش دیده اند در بخشهای مختلف ادارات و شرکت ها استفاده کرد.

هم چنین با اطلاع رسانی به افراد بینای جامعه که اکثریت اعضای جامعه را تشکیل می دهند در زمینه ی معرفی توانمندی های افراد نابینا و کم بینا و استفاده ی آن ها از تکنولوژی های پیشرفته که در دنیا برای نابینایان فراهم گشته است دیدگاه عموم مردم را نسبت به نابینایان عوض کرد تا با اطمینان خاطر بیشتری مسئولیت های اداری و اجتماعی را به آن ها واگذار نمایند. بدیهی است که این امر افزون بر زمینه سازی اشتغال به کار نابینایان و کم بینایان و کسب درآمد، سبب افزایش روحیه و اعتماد به نفس در این قشر از جامعه خواهد شد.

ایجاد نمایشگاه هایی در زمینه ی عرضه ی صنایع دستی افراد با معلولیت بینایی می تواند عموم مردم را با توانایی های افراد نابینا و کم بینا آشنا سازد.

ایجاد شرکت های تعاونی و به کار گماشتن افراد نابینا و کم بینا در آن جا، می تواند بستر مناسبی برای توانمندسازی و اشتغال به کار افراد با معلولیت بینایی در جامعه باشد.

[1]. دکتری زبان و ادبیات عرب، دانشگاه تهران مرکز، معلّم رابط تلفیقی نابینایان در آموزش و پرورش.    Azamghalenovi@yahoo.com

[2]. amaurosis

[3]. amaurosis fugax

[4]. bindness ablepsia typhkosis