با سلام و آرزوی تندرستی خدمت دوستان گرامی محله نابینایان

یادداشت هفتم از سلسله یادداشت های منتشره به مناسبت روز جهانی نابینایان در ذیل جهت مطالعه شما گرامیان تقدیم حضور است. امید است مورد استفاده قرار گیرد.

روز جهانی نابینایان: فرصتی برای توسعه توریسم پزشکی در استان کردستان

ناصر سرگران

حق بر توسعه به عنوان یکی از حق¬های شناخته شده بشری که از دهه هشتاد میلادی در زمره نسل سوم حقوق بشر و در پرتو حقوق همبستگی وارد ادبیات حقوق بین¬الملل شد، امروزه پس از گذشت سه دهه به رغم اختلافات نظری بسیار در خصوص قلمرو مفهومی حق یاد شده میان کشور¬های توسعه یافته و در حال توسعه راه تکامل خود را در کنار سایر اصول و مفاهیم حقوقی دیگر می¬پیماید. برخی از پدیده های تخریب کننده کره زمین چون تخریب محیط¬زیست که مردمان جهان را در معرض آسیب¬های غیر قابل جبران قرار می¬دهد، منجر به پیدایش مفهوم توسعه پایدار در کنفرانس ریو به سال 1992 گردید. مفهومی که بیانگر آن است که صرفا تلاش برای رسیدن به توسعه کافی نیست و می¬بایست این توسعه برای نسل¬های آینده نیز پایدار بماند. در واقع مفهوم یاد شده توسعه را به هر نحوی دنبال نمی¬کند. آرمان¬های توسعه پایدار در فواصل سال¬های 2000 و 2015 چشم¬انداز¬های توسعه در سراسر جهان را ترسیم می¬کند. توسعه پایدار به طور کلی دربردارنده توجه به مسائل محیط¬زیستی، اجتماعی و اقتصادی است.
امنیت اقتصادی یکی از مولفه¬های اساسی توسعه در کشور¬ها است؛ مولفه¬ای که در پرتو توجه به نیاز¬ها و ظرفیت¬های بومی هر کشور و هر منطقه محقق می¬شود. نگارنده روز جهانی نابینایان را فرصتی برای بهره مندی از ظرفیت¬های بومی استان کردستان در راستای رفع چالش¬ها و نیاز¬های حال حاضر استان می¬داند. یکی از مسائل مطرح در استان کردستان که اگر در بوته چاره اندیشی صحیح قرار نگیرد به چالشی جدی برای استان تبدیل خواهد شد، مساله نابینایی و بیماری¬های مربوط به چشم است. بیماری¬ها و آسیب¬هایی که اغلب از مرز اختلالات ساده می¬گذرند و موجب از دست دادن کامل بینایی یا ضعف شدید بینایی در شهروندان استان می¬شود. یکی از عوامل جدی آسیب بینایی در استان کردستان عارضه آب مروارید است. عارضه یاد شده در کنار سوانح بیشمار جاده¬ای از عوامل آسیب¬زا در ایجاد اختلالات و مشکلات جدی بینایی در استان محسوب می¬شود. آمار¬ها حاکی از وجود حدود 12000 شهروند با آسیب بینایی (معادل یک درصد از کل جمعیت استان) در کردستان می¬باشد. آماری که به تناسب جمعیت کل استان منعکس کننده تعداد بالای افراد با آسیب بینایی است. یکی از عوامل پیشگیرانه و کنترل کننده بیماری¬ها و آسیب¬های بینایی بهبود و توسعه کیفی و در دسترس چشم پزشکی است. نظر به عوامل تهدید کننده یاد شده بینایی در استان کردستان دسترسی کیفی و کمی به نیروی انسانی متخصص و امکانات کافی و متناسب برای پیشگیری و درمان به موقع و مناسب بیماری¬ها و آسیب¬های بینایی شهروندان استان کردستان ضرورتی قطعی و اجتناب ناپذیر است. ضرورتی که در پرتو حق بر سلامت توجیه و تبیین می-گردد. از ابعاد مهم حق مذکور دسترسی آسان و مناسب به خدمات سلامت است. هرچند کشور ایران به گواه کارشناسان چشم پزشکی در این حوزه دستاورد¬ها و پیشرفت¬های بسیاری داشته است لکن این پیشرفت¬ها و دستاورد¬ها اغلب در شهر¬های بزرگی چون تهران و شیراز متمرکز شده است. تمرکز ارائه خدمات چشم پزشکی مناسب در یک یا چند شهر کشور می¬تواند مانع تحقق کامل حق بر سلامت سایر شهروندان کشور باشد. تا زمانی که برای یک عمل ساده چشم، شهروندان استان کردستان مجبور به تحمل رنج سفر¬های طولانی و صرف هزینه¬های بسیار می¬شوند، نمی¬توان قائل به تحقق جامع حق بر دسترسی به خدمات مورد نیاز شد. دسترسی آسان، در نظر گرفتن هزینه¬های پایین برای درمان و کیفیت بالا و مناسب خدمات سه مولفه¬ای هستند که می¬توانند منجر به تحقق کامل حق بر سلامت گردند. سه مولفه¬ای که دستکم در حوزه چشم پزشکی برای شهروندان استان کردستان تا کنون محقق نگردیده است. ممکن است در نگاه اول تامین و ارائه خدمات مناسب در حوزه چشم پزشکی برای شهروندان استان کردستان از حیث سنجه¬های اقتصادی و صرف بودجه بسیار برای این امر مطلوب نباشد اما صرفنظر از آنکه صرفا حق بر سلامت موضوع توسعه چشم پزشکی و دسترسی آسان به خدمات آن، در پرتو شناسایی و تاکید بر حق مذکور در اسناد حقوق بشری چون: اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق بین¬المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای شهروندان استان کردستان را نیز می¬توان توجیه کرد در کنار آن نیز این امر می¬تواند فرصت مناسبی برای توسعه توریسم پزشکی (به طور خاص چشم پزشکی) باشد. فرصتی که از یکسو با توجه به ظرفیت¬های ملی مناسب در حوزه چشم پزشکی و جذب گردشگران نیازمند به این خدمات از کشور¬های همسایه و از سوی دیگر مرز مشترک استان کردستان از طریق شهر¬های بانه و مریوان با اقلیم کردستان عراق و نیاز و مراجعه شهروندان آن کشور به خدمات پزشکی که اغلب آنها را به شهر-های با امکانات چشم پزشکی ایران می¬کشاند، می¬توان با توسعه خدمات چشم پزشکی در استان کردستان علاوه بر ایفای کامل حق بر سلامت برای شهروندان استان با توجه به دسترسی آسانتر و مناسبتر برای شهروندان اقلیم کردستان عراق با جذب و توسعه گردشگری پزشکی کمک شایانی به توسعه استان (به ویژه توسعه اقتصادی) کرد.نقش گردشگری در پرتو ظرفیت¬های موجود هر جامعه و تاثیر آن بر توسعه اقتصادی جوامع به عنوان یکی از مولفه¬های اساسی توسعه در حوصله یادداشت حاضر نیست اما بیشک توجه به چنین ظرفیتی در پرتو توسعه چشم پزشکی و سایر حوزه¬های پزشکی که ظرفیت¬های ملی مناسبی برای آن وجود دارد؛ می¬تواند نقش به سزایی در توسعه مناطق محروم ایفا کند. توسعه¬ای که هم سلامت شهروندان و هم توسعه اقتصادی برای استان را به دنبال دارد.
در آستانه 15 اکتبر روز جهانی نابینایان قرار داریم. روزی که هر ساله در سراسر جهان به عنوان فرصتی برای توجه به افراد با آسیب بینایی نگریسته میشود. نگارنده به عنوان یک شهروند با آسیب بینایی روز جهانی نابینایان را نه موجبی برای ایجاد نگرانی در مسئولین به واسطه طرح خواسته¬های بر حق شهروندان با آسیب بینایی می¬داند، بلکه فرصتی برای اندیشیدن برای دسترس پذیری و توسعه همه جانبه می¬بیند. هرچند صرف نابینایی پدیده¬ای میمون در جامعه به شمار نمیآید اما افراد با آسیب بینایی نه موجبی برای نگرانی مسئولین هستند بلکه می¬توانند عاملی در راستای توسعه جامعه باشند. خواسته¬های بر حق افراد با آسیب بینایی نه خواستن صرف برای خویش بلکه خواستن برای همه است. بیشک توسعه و دسترسی به خدمات چشم پزشکی در استان کردستان نه تنها شهروندان با آسیب بینایی استان را منتفع خواهد کرد بلکه همانگونه که در رویکرد توسعه محور یادداشت حاضر اشاره گردید؛ این کل شهروندان استان هستند که از منفعتی که در نگاه اول برای یک قشر خاص یعنی نابینایان است، منتفع می¬شوند. امید است، با توسعه ظرفیت¬های مطلوب ملی در حوزه چشم پزشکی به مناطق محروم کشور به ویژه کردستان که با بیماری¬ها و آسیب¬های بسیار بینایی مواجه است و به عنوان یکی از استان¬های مرزی کشور نقش راهبردی در جذب گردشگران کشور همسایه عراق ایفا می¬کند، بتوان ضمن تضمین و اجرای حق بر سلامت شهروندان گام موثری در توسعه گردشگری و به دنبال آن توسعه اقتصادی این منطقه محروم از کشور برداشت.
به نقل از شماره 904 هفته نامه سیروان شنبه 24 مهر ماه 1395