سلامی صمیمی به تمامی گرامیان محله نابینایان، به خصوص عزیزان اهل سیر و سفر.

امید که سفر پرماجرای زندگی برای همگیتون سرشار از ماجراهای خوش و خوش‌پایان باشه!

احتمالا تعجب کردید که واسه چی امروز به دیدنتون اومدیم. خبر خوش برای سفردوست‌های محله اینکه از این ماه اگر خدا بخواد و یاری کنه، قراره تعداد سفرهای ماهانه محله نابینایان به جهان آزاد بیشتر بشه. پنجم هر ماه که سر جاشه، و اگر مجالی باشه به یاری خدا علاوه بر این تاریخ، در پانزدهم و بیست و پنجم هر ماه به دیدنتون میاییم تا به همراه هم سفرهای بیشتری به جهان آزاد داشته باشیم و بیش از پیش ببینیم و بخونیم و بدونیم.

پس قرار ما، به یاری خدا، پنجم، پانزدهم، و بیست و پنجم هر ماه!

بعد از این توضیح که امیدواریم سفری‌های محله‌رو خوشحال کرده باشه، میریم سراغ محتوای سفر این بارمون.

در هر دیدار و هر سفر، به قلمرویی جدید وارد میشیم و هرچه بیشتر باورمون میشه که ما می‌توانیم. حالا دیگه به شهادت تجارب همنوعانمون در گوشه‌های جهان، می‌دونیم که افراد دارای مشکلات بینایی قادرن بسیار بیشتر از اونچه پیش از این تصور می‌کردیم از زندگی بهره ببرن.

زمانی که صحبت هنرهای تجسمی پیش میاد، به تصور بسیاری از ما افرادی که با معلولیت بینایی مواجه هستن، باید این دفتر‌رو ببندن و این قصه‌رو رها کنن. چرا که دریچه ورود به این عرصه چشم‌ها هستن و بسته بودن این دریچه برای نابینایان یعنی بنبست. اما در سفر این بارمون قراره با این غافلگیریِ خوشآیند رو به رو بشیم که در صحنه اینگونه هنرها ما هم حرف‌های زیادی برای گفتن داریم و گواه این حقیقت هم افرادی هستن که پیش از ما این راه‌رو رفتن و دیگرانی که بدون توجه به ندیدن‌های ما، برای هرچه هموارتر کردن این راه به ما کمک کردن و همچنان برای رسیدن به این هدف در حال تلاشن.

به نظر می‌رسه که این مقدمه زیاد طولانی شده. بد نیست دیگه کوتاهش کنیم و به محتوای سفر امروزمون به جهان آزاد بپردازیم.

مشخصات نشریه:

• نام مقاله: (Envisioning Arts)
  هنرهای تجسمی
• نویسنده: سارا استوارت (Sarah Stewart)
• مترجم: شبکه مترجمین ایران
• منبع: future reflections

یادداشت سردبیر:

از مدت‌ها قبل، آموزگاران درک ارزش هنرهای زیبا را یک تجربه‌ی صرفاً بصری در نظر گرفته‌اند. لذا کودکان نابینا و کم‌بینا همواره فرصت‌های محدودی برای کشف و خلق آثار هنری داشته‌اند. خوشبختانه، تعدادی از آموزگاران نوآور و همچنین خود هنرمندان نابینا در حال اثبات این فرضیه هستند که مشارکت در فعالیت‌های هنری بیشتر از اینکه به بینایی فیزیکی ربط داشته باشد به داشتن قدرت تفکر خلاق وابسته است. در این مقاله، سارا استوارت نقش خود را در برنامه‌ی هنرهای تجسمی (Envision Arts) که در شهر ویچیتای (Wichita) ایالت کانزاس (Kansas) بنیان‌گذاری شده است، شرح می‌دهد. در حال حاضر، او به دنبال اخذ گواهینامه‌ی هنرهای بیانی از مؤسسه‌ی هنرهای بیانی فلوریدا (Expressive Arts Florida Institute) واقع شده در شهر ساراسوتای ایالت فلوریدا (Sarasota, Florida) است. او قصد دارد تا در برنامه‌ی هنرهای تجسمی که از سال ۲۰۱۹ میلادی شروع شده است، رویکردهای جدیدی شامل موسیقی، حرکت و نوشتن را وارد کند.

دو دختر مجسمه‌ی یک عنکبوت آویزان را بررسی می‌کنند.

من به عنوان یک هنرمند، به لطف شرکت انویژن (Envision, Inc.) که یک سازمان غیر انتفاعی واقع شده در شهر ویچیتای ایالت کانزاس است، هدف بزرگتری برای زندگی‌ام پیدا کرده‌ام. مأموریت انویژن بهبود کیفیت زندگی و الهام‌بخشی به افراد نابینا و کم‌بینا از طریق اشتغال، کمک‌رسانی، توانبخشی، تحصیل و پژوهش است. هنر نقش قابل توجهی را در شرکت انویژن ایفا می‌کند و این برنامه می‌تواند توسط دیگران الگوبرداری شود. در این میان، والدین کودکان نابینا و کم بینا باید از نقش هنر در رشد شناختی و موفقیت‌های آینده‌ی کودک خود آگاه باشند.

در پنج سال گذشته، من به عنوان معلم هنر و مدیر هنری در برنامه‌ی هنرهای تجسمی، مشغول به خدمت بوده‌ام. این برنامه رشد و موفقیت غیرقابل‌تصوری داشته و از طرف جامعه و سازمان‌های مشابه در سراسر کشور به رسمیت شناخته شده است. برنامه‌ی هنرهای تجسمی به عنوان یک فعالیت هنری و صنایع دستی در برنامه‌ی سوادآموزی ما تحت عنوان «چشم‌هایی برای دیگران» (Eyes for Others) آغاز شد، و در ادامه به یک مرکز هنری با بیش از یکصد دانش‌آموز از هر سنی و نزدیک ۳۵۰۰ مخاطب در سال توسعه یافته است. ما یک برنامه خرده‌فروشی آثار هنری به صورت مرسولات را راه‌اندازی کردیم که دانش‌آموزان از طریق آن می‌توانند آثار خود را بفروشند و برای این مورد موفق به دریافت «جایزه‌ی هنری بینش کور» (Blind Insights Art Awards) از «خانه‌ی چاپ آمریکا» (American Printing House) شده‌ایم. دانش‌آموزان ما بیش از چهل اثر را خلق کرده‌اند که در طبقه همکف هتل آلوفت (Aloft Hotel) ویچیتا نصب شده است. برنامه‌ی هنرهای تجسمی در حال تغییر زندگی افراد نابینا و کم‌بینا و همچنین تغییر نگرش دیگران به آنچه که این افراد قادر به دستیابی به آن هستند، می‌باشد.

آموزش اختصاصی

در طول سال، برنامه‌ی هنرهای تجسمی با فراهم کردن یک محیط الهام‌بخش، حس استقلال را در بین افراد از طریق خود ابرازی خلاقانه، رواج می‌دهد. صرف نظر از گروه سنی، هر کلاس تحت یک طرح پشتیبانی اصطلاحاً چتری قرار می‌گیرد. در حالی که ما به شناسایی نیاز، توانایی و آرزوهای هر فرد می‌پردازیم، هرکدام از این موارد به عنوان پایه‌ای برای ساخت و گسترش یک روش آموزشی اختصاصی عمل می‌کند. روش‌های آموزشی ما جهت حمایت از تغییرات و رشد مثبت افراد رویکردی اختصاصی‌شده دارند. دانش‌آموزان ورودی باید توضیح دهند که به چه دلیل به اینجا آمده‌اند، چه اهداف شخصی‌ای را دنبال می‌کنند و از یک برنامه هنری خلاقانه چه انتظاراتی دارند. دانش‌آموزانی که از مرکز توانبخشی تجسمی به برنامه‌ی هنرهای تجسمی ارجاع داده شده‌اند ممکن است به دنبال فرصت‌هایی باشند که از طریقشان بتوانند مهارت‌های جدید در زندگی کسب کنند و یا سرگرمی‌هایی را که به دلیل از دست دادن بینایی رها کرده‌اند، از سرگیرند. افرادی که از خارج از سازمان ما در برنامه‌ی هنرهای تجسمی ثبت‌نام می‌کنند، می‌توانند به دنبال یافتن راهی برای افزایش مهارت‌های خلاقانه خود، ملاقات با دوستان جدید و یافتن جامعه‌ای با ویژگی‌های مشترک باشند. صرف نظر از این‌که چه چیزی شرکت‌کنندگان ما را به ثبت‌نام در برنامه‌ی هنرهای تجسمی سوق داده است، ما هر آنچه که لازم است را برای الهام‌بخشی و بهبود سلامت روانی-اجتماعی آن‌ها از طریق خودابرازی خلاقانه، انجام خواهیم داد.

دسترسی برابر به آموزش هنر

پسری با استفاده از پاپیه ماشه (papier mâché) ماکت سر یک آهو را می‌سازد.

برنامه‌ی هنرهای تجسمی، کلاس‌های هنری و صنایع دستی را برای بزرگسالان و همچنین کلاس‌های هنری طراحی‌شده‌ای را برای نوجوانان و جامعه‌ی جوانان بزرگسالمان ارائه می‌دهد. برنامه‌های پس‌از مدرسه نیز به موازات تحصیلات دانشگاهی در زمینه‌ی هنر برای جوانان برگزار می‌شود. ما به بررسی هنر و تاریخ فرهنگی، اصول و عناصر طراحی، هنر مفهومی و کاربردی، فعالیت‌های الهام‌گرفته از علم، فناوری، مهندسی، هنر و ریاضیات (STEAM-inspired activities) و همچنین رویدادهای جاری می‌پردازیم. ما زمان زیادی را به برگزاری کارگاه‌های عمومی اختصاص می‌دهیم تا دانش‌آموزان بتوانند افکار خود را از طریق هنر بیان کنند.

کلاس‌های تابستانی ما را از فضای کلاس بیرون می‌کشد و به سمت جامعه می‌برد تا ارتباط میان آثار خلق‌شده در کارگاه‌ها و آثار هنری‌ای که فضای عمومی، نمایشگاه‌ها و موزه‌های ما را مزین کرده است، را پیدا کنیم. برنامه‌ی هنرهای تجسمی متعهد به یافتن لحظات و فرصت‌های قابل تدریسی است که امکان مشارکت افراد را فراهم می‌کنند. همچنین این برنامه تلاش کرده است تا شرایطی مشابه با افراد بینا را برای آموزش هنر بنیادی به افراد نابینا و کم‌بینا فراهم کند.

حضور دانش‌آموزان و توسعه‌ی برنامه‌ی پس‌از مدرسه‌ی ما گواهی بر ارزش اجرای یک فرایند خلاقانه برای کودکان دارای نقص بینایی می‌باشد. دانش‌آموزان هیجان بی‌پرده‌ای را برای اکتشاف خلاقانه از خود بروز می‌دهند و برای ساختن، یادگیری و رشد مشتاق هستند.

به گفته‌ی بنیاد بین‌المللی هنر کودک (International Child Art Foundation, icaf.org): «تحقیقات نشان داده است که قرارگیری کودک در معرض هنر، به اکتساب یک توانایی ویژه برای دستیابی به ویژگی‌های کلیدی لازم جهت رسیدن به موفقیت فردی و کامیابی اجتماعی در قرن بیست و یکم کمک می‌کند. این ویژگی‌های کلیدی شامل تفکر خلاقانه، منحصر به فرد بودن، کشف، نوآوری و ایجاد مالکیت فکری هستند.» والدین و سرپرستان کودکان نابینا برای فرزندانشان خواستار ارائه‌ی آموزش و دسترسی به منابع با کیفیتی مشابه با همتایان بینایشان هستند.

ما با انکار این حقیقت که کودکان به ابراز خلاقیت از طریق موسیقی، نویسندگی و هنرهای زیبا نیاز دارند، گویی آن‌ها را از دریافت مواد مغذی ضروری برای رشدشان منع می‌کنیم. در حقیقت ما آن‌ها را بدون ابزار لازم برای بیان ایمن و مؤثر افکار، ایده‌ها و احساساتشان رها می‌کنیم. با این وجود، بعضی از آموزگاران هنوز اعتقاد دارند که کودکان نابینا از مطالعه‌ی هنر تقریباً هیچ سودی کسب نمی‌کنند.

برنامه‌ریزی درسی

قبل از این که به عنوان آموزگار هنر در مجموعه‌ی هنرهای بصری مشغول به کار شوم، نقاشی، طراحی و مجسمه‌سازی را در دو دانشگاه در ایالت کانزاس تدریس می‌کردم. دریافت مدرک کارشناسی ارشد در هنرهای زیبا (MFA: master’s in fine arts) با گرایش مجسمه‌سازی منجر به کسب تجربه در زمینه‌ی کار با بسیاری از رسانه‌ها، فرایندهای خلاقانه و ابزار، برای من شده بود. پیشینه‌ی تحصیلی‌ام، مرا برای فراخوانی آماده کرده است که از طریق آن می‌توانم دانش و اشتیاقم به هنر را با جامعه‌ای که تشنه‌ی منابع خلاقانه است به اشتراک بگذارم. در طول مسیری که جهت تکمیل تحصیلاتم طی کردم، چندین ایده از پروژه‌ها و برنامه‌های درسی پر از جزئیات به ذهنم خطور کرد و در آن تثبیت شد. در طول سرفصل‌نویسی و هدف‌گذاری هر ترم به این ایده‌ها و برنامه‌ها رجوع می‌کنم.

با این حال، نمی‌توانم ادعا کنم که برای چالش‌هایی چون انطباق پروژه‌ها و بازنویسی مراحل به صورتی که با مجموعه‌ی مهارت‌ها و میزان بینایی دانش‌آموزان منطبق باشد، کاملاً آماده بودم. در سال ۲۰۱۵ میلادی، با یک راهنمای قوی و مؤثر از منابع معلمان آشنا شدم که مسیر صحیح را به من نشان داد و اعتماد به نفس لازم جهت تدریس را در من پدید آورد. این دستورالعمل «راهنمای آموزش هنر سازمان بین المللی VSA در زمینه هنر و معلولیت» (VSA International Organization on Arts and Disability Art Education Guide) نام دارد. راهنمای مذکور در بخش VSA و دسترسی (Department of VSA and Accessibility) در مرکز هنرهای نمایشی جان اف کندی برای هنرهای نمایشی (John F. Kennedy Center for the Performing Arts) با وبسایت http://education.kennedy-center.org/education/#access قابل دستیابی است. بیش از سی و پنج سال پیش، جین کندی اسمیت (Jean Kennedy Smith) سازمان هنرهای بسیار ویژه (Very Special Arts) یا VSA  را جهت فراهم کردن فرصت‌های هنری و آموزشی برای افراد دارای معلولیت و افزایش دسترسی همگانی به هنر تأسیس کرد.

نتیجه

دوست دارم والدین و سرپرستان را به در نظر گرفتن مزایایی که کودکان با شرکت در کلاس‌های هنری، کلاس‌های موسیقی و برنامه‌های ورزشی مانند هنرهای رزمی و دو و میدانی به دست می‌آورند تشویق کنم. به دنبال فعالیت‌هایی در اجتماع باشید که ممکن است برای فرزندتان جذاب باشند. بسیاری از مراکز هنری اجتماعی، کلاس‌های هنری ترکیبی (mixed-media) را ارائه می‌کنند. چنین کلاس‌هایی می‌توانند فعالیت‌های لمسی، چند‌حسی و همچنین مهارت‌های تعامل اجتماعی ارزشمندی را ارائه دهند. با مرکز هنری محلی خود تماس بگیرید و علاقه‌ی فرزندتان به ساخت یک اثر هنری را شرح دهید. توضیح دهید که او چگونه از یک اکتشاف خلاقانه سود می‌برد. به احتمال زیاد شما جایگاه فرزندتان را در کلاس هنری بعدی تضمین خواهید کرد.

هنگامی که ما به دنبال راه‌هایی برای حصول اطمینان از مشارکت همه‌ی کودکان در چنین فعالیت‌هایی هستیم، در مورد توانایی‌های افراد نابینا و کم‌بینا به همسایگان خود اطلاع و آموزش می‌دهیم. ما به آن‌ها نشان می‌دهیم که به عنوان انسان شباهت‌هایمان از تفاوتهایمان بیشتر است.

«Ad Astra per Aspera»

این عبارت شعار ایالت کانزاس و به معنی «به سوی ستاره‌ها از طریق دشواری‌ها» می‌باشد. این شعار ایالتی که در سال ۱۸۶۱ میلادی توسط جان جیمز اینگلس (John James Ingalls) ابداع شد، منعکس‌کننده این است که: «آرزوی کانزاس رسیدن به دست نیافتنی‌هاست؛ رویای آن تحقق غیرممکن‌هاست.» برای من هیچ راه بهتری برای توصیف روحیه‌ی دانش‌آموزانم و بسیاری از همکاران نابینا و کم‌بینایم که از کار کردن با آن‌ها لذت می‌برم، وجود ندارد. این افراد حتی در مواقعی که با میزان بالایی از بلاتکلیفی روبرو هستند، هر روز به مبارزه با عقایدی که توانایی آن‌ها را دسته‌کم می‌گیرند می‌پردازند.

اطلاعات بیشتر در مورد شرکت انویژن و برنامه‌ی هنرهای تجسمی به صورت آنلاین در وبسایت envisionus.com در دسترس است.

شناسنامه نشریه جهان آزاد

همانطور که از نام این نشریه بر می‌آید، قرار است به تجربیات نابینایان، والدینشان، اطرافیانشان، دوستانشان و هر انسانی که تمایل به فهم معلول و معلولیت دارد و توانسته در این راه به چیزهایی نیز دست‌یابد بپردازد. البته ما تمرکزمان بیشتر بر روی تجربیات عزیزان در حوزه ی نابینایی است. می خواهیم ببینیم والدین یک نابینا برای دستیابی فرزندش به حق و حقوقش دست به چه اقداماتی می زند. می خواهیم ببینیم تمام کسانی که با نابینا در ارتباط هستند، چه کاری برای هرچه مستقلتر شدن فرد با آسیب بینایی انجام می دهند و کدامشان اثربخش بوده است. خلاصه ی کلام اینکه میخواهیم در حوزه نابینایی از تجربیات دنیا بهره ببریم تا روزی با آگاهی از این تجربیات بتوانیم به خود تلنگری زده و به سمت اهدافمان حرکت کنیم.

البته اگر پدر و مادری یا دوست و آشنایی در ایران عزیز نیز توانسته برای حل مشکلی از مشکلات بیشمار نابینا راه حلی پیدا کند، می تواند آن را در قالب یک مقاله در اختیار ما قرار دهد. چون ایران هم بخشی از این جهان است و ما برای جمع آوری این تجربیات همیشه هم لازم نیست دست به دامان جراید غرب باشیم. هرچند که فعلاً ظاهراً راه دیگری وجود ندارد. همه ی ما بر این امر واقفیم که دنیای غرب در خصوص معلول و معلولیت خیلی زودتر و بیشتر از ما از خود جنب‌و‌جوش نشان داده و به دست آوردهای بی نظیری دست یافته است.

اگر دوستی هم مقاله ای را خوانده و آن را مفید یافته، می تواند آن را ازطُرُقی که در پایان می آید، جهت ترجمه به دست ما برساند.

فعلا بنا بر این است که ماهی یک مقاله ی تخصصی در این موضوع منتشر کنیم. ولی شاید زندگی مجال بیشتری به ما داد و در هر ماه مطالب بیشتری جمع آوری کرده و در طول ماه به خدمتتان پیشکش کردیم.

ذکر این نکته هم الزامی می‌باشد که قرار نیست همیشه مقاله ی منتشر شده همراه با فایل صوتی باشد. ولی تلاشمان بر این است که این اتفاق جذاب همیشه بیفتد.

قطعا نظرات، انتقادات و پیشنهادات شما می تواند چراغ راه ما باشد.

ایمیل: hotgooshkon@gmail.com

آیدی تلگرام: @hotgooshkon1

به امید جهانی آزاد تر!