انجمن علمی-فرهنگی موج نور اصفهان به اطلاع می‌رساند؛ کتاب خودآموز اصول دسترس‌پذیری در طراحی صفحات وب برای نابینایان به صورت صوتی-متنی شامل مقدمه، ۱۲ فصل، ۳ ضمیمه و واژه‌نامه، آماده ارائه به علاقه‌مندان می‌باشد.

توسعه‌دهندگان وب باید چه قوانینی را رعایت کنند تا هیچ کاربری از دسترسی وب محروم نباشد.

در این کتاب مفاهیم و کاربردهای «دسترس‌پذیری وب» را به عنوان یکی از چالش‌های تعامل بین کـاربران و وبسایتهای اینترنتی، و مناسب‌سازی آن را برای افراد با معلولیت‌های مختلف به روشی مناسب برای طراحان وب نابینا آورده‌ایم.

به منظور آشنایی بیشتر با این محصول مقدمه و فهرست آن در ادامه می‌آید.

برای تهیه این کتاب یک‌شنبه‌ها از ساعت ۱۶ تا ۱۸ و سه‌شنبه‌ها و پنج‌شنبه‌ها از ساعت ۱۲ تا ۱۴ به جز روزهای تعطیل با تلفن 03136687033 تماس بگیرید؛ همچنین می‌توانید با ارائه نام و نام خانوادگی و تلفن تماس به ایمیل انجمن به نشانی

Mojenoor84@gmail.com

درخواست تهیه این کتاب را ثبت کنید.

در بستر واتساپ و فقط با ارسال پیام متنی یا صوتی و با ارائه نام و نام خانوادگی به شماره 00989304424149  نیز می‌توانید درخواست تهیه این محصول را ارائه کنید.

به امید روزهای روشن‌تر.

مقدمه

به نام خداوند جان و خرد

امروزه وب، ابزاری مهم برای اطلاع‌رسانی بـه کاربران و انجام خـدمات الکترونیـک از جملـه دولـت الکترونیک به شمار می‌رود. کاربران وب نیز شامل همه افراد اجتماع هستند؛ که سطح دسترسی و نحـوه تعامل آنها بـا وبسایت‌های اینترنتی، با یکدیگر تفـاوت دارنـد. این تفاوت در فرایند دسترس‌پذیری کاربران به محتوای موجود در وب‌سایت‌ها، تأثیرگذار است. اینترنت برای همه است، ولی تا زمانی که ما دسترسی به آن را برای همه ایجاد نکنیم، چنین نخواهد شد. توسعه‌دهندگان وب باید چه قوانینی را رعایت کنند تا هیچ کاربری از دسترسی وب محروم نباشد.

در این کتاب مفاهیم و کاربردهای «دسترس‌پذیری وب» را به عنوان یکی از چالش‌های تعامل بین کـاربران و وبسایتهای اینترنتی، و مناسب‌سازی آن را برای افراد با معلولیت‌های مختلف به روشی مناسب برای طراحان وب نابینا آورده‌ایم.

ساختار کتاب

• فصل اول به مباحث اولیه اختصاص یافته است. در این فصل ابتدا با مفهوم دسترس‌پذیری و دسته‌بندی انواع معلولیت‌ها آشنا می‌شویم. سپس گذری داریم به تاریخچه دسترس‌پذیری وب. نهایتاً با استاندارد WCAG آشنا می‌شویم.
• در فصل دوم که استفاده از عناصر HTML معنادار عنوان دارد، اول یاد می‌گیریم که معناداربودن یک عنصر HTML به چه معناست و چه اهمیتی دارد. سپس به نحوه استفاده از landmark، استفاده از heading و استفاده از دکمه و پیوند برای افزایش دسترس‌پذیری صفحه می‌پردازیم.
• در فصل سوم که به نقش‌های ARIA اختصاص دارد، ابتدا با مفهوم ARIA و انواع نقش آشنا می‌شویم. سپس با نقش‌های مربوط به landmark، نقش‌های مربوط به ساختار سند، نقش‌های مربوط به ویجت، نقش‌های مربوط به پنجره و نقش‌های مربوط به ناحیه زنده آشنا می‌شویم.
• فصل چهارم به ویژگی‌ها و وضعیت‌های ARIA مربوط به ویجت اختصاص دارد. در این فصل ابتدا با ویژگی‌ها و وضعیت‌های ARIA و ویژگی‌ها و وضعیت‌های ARIA مربوط به ویجت آشنا می‌شویم. سپس چگونگی مخفی‌کردن یک عنصر، غیرفعال کردن یک عنصر، تعیین عنصر حاوی پیام خطا برای یک عنصر، تعیین فشرده‌بودن یا نبودن یک دکمه، تعیین چک‌بودن یا نبودن یک عنصر و تعیین برچسب دسترس‌پذیر برای یک عنصر را می‌آموزیم.
• در فصل پنجم که به ویژگی‌ها و وضعیت‌های ARIA مربوط به ناحیه زنده اختصاص دارد، ابتدا با ویژگی‌ها و وضعیت‌های ARIA مربوط به ناحیه زنده آشنا می‌شویم. بعد به نحوه تعیین مشغول‌بودن یا نبودن یک ناحیه زنده، ایجاد ناحیه زنده و تعیین اولویت اعلام محتوای ناحیه زنده، تعیین مواردی که باید در ناحیه زنده اعلام شوند و تعیین اعلام همه یا فقط بخش تغییرکرده محتوا در ناحیه زنده می‌پردازیم.
• در فصل ششم به ویژگی‌ها و وضعیت‌های ARIA مربوط به ارتباط بین عناصر می‌پردازیم. در این فصل ابتدا با ویژگی‌ها و وضعیت‌های ARIA مربوط به ارتباط بین عناصر آشنا می‌شویم. سپس یاد می‌گیریم که چطور عنصری که محتوای آن برچسب عنصر دیگری است را تعیین کنیم، عنصر یا عناصری که یک عنصر خاص آنها را کنترل می‌کند را مشخص کنیم، عنصر یا عناصری که محتوای آنها توضیحاتی را در مورد یک عنصر ارائه می‌دهد را تعیین کنیم و عنصر یا عناصری که جزئیات یک عنصر را مشخص می‌کنند را تعیین کنیم.
• در فصل هفتم که مربوط به دسترس‌پذیرکردن رنگ‌ها است به نحوه ایجاد تضاد رنگ و استفاده از رنگ برای انتقال معنا می‌پردازیم.
• فصل هشتم به دسترس‌پذیرکردن تصاویر اختصاص یافته است. در این فصل با تصاویر معنادار و تصاویر تزیینی آشنا می‌شویم و پس از آن چگونگی مشخص‌کردن یک تصویر به‌عنوان تصویر تزیینی و مشخص‌کردن یک تصویر به‌عنوان یک تصویر معنادار را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
• در فصل نهم به امکانات مربوط به صفحه‌کلید و تکنولوژی‌های کمکی می‌پردازیم. در این فصل با تمرکز دیداری و اهمیت آن برای دسترس‌پذیری، پیوند رفتن به محتوای اصلی و نحوه ایجاد آن و چگونگی تعیین زبان در صفحات وب آشنا می‌شویم.
• در فصل دهم با عنوان دسترس‌پذیری فرم‌ها، نحوه تعیین برچسب برای عناصر فرم، استفاده از تکمیل خودکار در فرم و نمایش خطا در فرم را یاد می‌گیریم.
• در فصل یازدهم که مربوط به درشت‌نمایی است، با نحوه ارائه امکان درشت‌نمایی متن و درشت‌نمایی صفحه وب آشنا می‌شویم.
• در فصل دوازدهم که به بررسی دسترس‌پذیری یک صفحه با افزونه Accessibility Insights اختصاص دارد، ابتدا با افزونه Accessibility Insights آشنا می‌شویم. سپس به چگونگی نصب افزونه Accessibility Insights، دادن اجازه‌های مربوط به عملکرد افزونه در حالت ناشناس و آفلاین، بررسی خودکار یک صفحه با استفاده از افزونه، بررسی دستی و قدم به قدم یک صفحه با افزونه و نمایش دیداری اجزای دسترس‌پذیری در صفحه می‌پردازیم.
• در ضمیمه ۱ لیست نقش‌های ARIA را مشاهده می‌کنیم.
• ضمیمه ۲ لیست ویژگی‌ها و وضعیت‌های ARIA را داریم.
• نهایتاً در ضمیمه ۳ لیست مقادیر قابل استفاده در ویژگی autocomplete را مشاهده می‌کنیم.

این کتاب دارای یک واژه‌نامه هم هست که در آن اکثر لغات انگلیسی به کار رفته در کتاب، همراه معادل فارسی آن‌ها ارائه شده‌است.

توجه در استفاده

لطفاً در استفاده از کتاب به نکات زیر توجه فرمائید:

• سیستم‌عامل به کار گرفته شده در این کتاب Windows 10 Pro نسخه ۶۴ بیتی می‌باشد.
• ویرایشگر به‌کار رفته در این کتاب برنامه Notepad می‌باشد.
• مرورگری که در کتاب از آن استفاده شده است مرورگر Google Chrome است.
• پرونده نمونه هر قسمت دارای بخش عملی در پوشه Examples کتاب قرار دارد.
• بهتر است در هر قسمت، پس از تمرین و تسلط نسبی به قسمت بعدی بروید.
• عبارات دیگری که همراه صحبت‌های گوینده می‌شنوید، خروجی صفحه‌خوان JAWS نسخه ۲۰۲۳ به همراه موتور صوتی پارس‌آوا نسخه ۳ است؛ صفحه‌خوان، نوشته‌های خروجی برنامه‌ها را به گفتار تبدیل می‌کند.
• با کلمات و عباراتی که از صفحه‌خوان‌ها می‌شنوید به خوبی مأنوس شوید؛ زیرا وقتی با نرم‌افزارها، وب، رایانه و تلفن همراه کار می‌کنیم؛ عملا توسط صدای آن‌هاست که می‌بینید.
• نسخه متنی این کتاب نیز در قالب‌های docx، html و pdf ارائه شده که می‌توانید آن را در پوشه کتاب بیابید. می‌توانید برای خواندن نسخه docx از برنامه Microsoft Word، نسخه html از یک مرورگر مثل Chrome یا Firefox و برای مطالعه نسخه pdf از برنامه Adobe Reader استفاده کنید.

قدردانی

در این جا فرصت را غنیمت شمرده و از حمایت خانه‌ی ریاضیات اصفهان، به ویژه آقای دکتر علی رجالی، و از شما که با نظرات خود موجب ارتقای این کار و کارهای بعدی می‌شوید قدردانی می‌کنیم.

محسن صدیقی مشکنانی، نصرالله رضائی

فهرست کتاب خودآموز اصول دسترس‌پذیری در طراحی صفحات وب برای نابینایان

مقدمه

فصل 1. مباحث اولیه

1-1. آشنایی با مفهوم دسترس‌پذیری

1-2. گروه‌بندی معلولیت‌ها

1-3. تاریخچه دسترس‌پذیری وب

1-4. آشنایی با استاندارد WCAG

فصل 2. استفاده از عناصر HTML معنادار

2-1. معناداربودن یک عنصر HTML به چه معناست و چه اهمیتی دارد؟

2-2. استفاده از landmark

2-2-1. Landmark چیست؟

2-2-2. تعیین برچسب برای landmark‌ها

2-2-3. تفاوت عناصر aside و section

2-3. استفاده از heading

2-4. استفاده از دکمه و پیوند

2-4-1. تفاوت دکمه و پیوند

2-4-2. استفاده از دکمه

2-4-3. استفاده از پیوند

2-4-4. تعیین متن پیوند مناسب

2-4-5. وضعیت‌های پیوند

فصل 3. نقش‌های ARIA

3-1. آشنایی با ARIA

3-2. انواع نقش

3-3. نقش‌های مربوط به landmark

3-4. نقش‌های مربوط به ساختار سند

3-5. نقش‌های مربوط به ویجت

3-6. نقش‌های مربوط به پنجره

3-7. نقش‌های مربوط به ناحیه زنده

فصل 4. ویژگی‌ها و وضعیت‌های ARIA  مربوط به ویجت

4-1. آشنایی با ویژگی‌ها و وضعیت‌های ARIA

4-2. آشنایی با ویژگی‌ها و وضعیت‌های ARIA مربوط به ویجت

4-3. مخفی‌کردن یک عنصر

4-4. غیرفعال کردن یک عنصر

4-5. تعیین عنصر حاوی پیام خطا برای یک عنصر

4-6. تعیین فشرده‌بودن یا نبودن یک دکمه

4-7. تعیین چک‌بودن یا نبودن یک عنصر

4-8. تعیین برچسب دسترس‌پذیر برای یک عنصر

فصل 5. ویژگی‌ها و وضعیت‌های ARIA مربوط به ناحیه زنده

5-1. آشنایی با ویژگی‌ها و وضعیت‌های ARIA مربوط به ناحیه زنده

5-2. تعیین مشغول‌بودن یا نبودن یک ناحیه زنده

5-3. ایجاد ناحیه زنده و تعیین اولویت اعلام محتوای ناحیه زنده

5-4. تعیین مواردی که باید در ناحیه زنده اعلام شوند

5-5. تعیین اعلام همه یا فقط بخش تغییرکرده محتوا در ناحیه زنده

فصل 6. ویژگی‌ها و وضعیت‌های ARIA مربوط به ارتباط بین عناصر

6-1. آشنایی با ویژگی‌ها و وضعیت‌های ARIA مربوط به ارتباط بین عناصر

6-2. تعیین عنصری که محتوای آن برچسب عنصر دیگری است

6-3. مشخص‌کردن عنصر یا عناصری که یک عنصر خاص آنها را کنترل می‌کند

6-4. تعیین عنصر یا عناصری که محتوای آنها توضیحاتی را در مورد یک عنصر ارائه می‌دهد

6-5. مشخص‌کردن عنصر یا عناصری که جزئیات یک عنصر را مشخص می‌کنند

فصل 7. دسترس‌پذیرکردن رنگ‌ها

7-1. ایجاد تضاد رنگ

7-1-1. نسبت تضاد رنگ چیست؟

7-1-2. اندازه‌گیری نسبت تضاد رنگ

7-2. استفاده از رنگ برای انتقال معنا

فصل 8. دسترس‌پذیرکردن تصاویر

8-1. تصاویر معنادار و تصاویر تزیینی

8-2. مشخص‌کردن یک تصویر به‌عنوان تصویر تزیینی

8-2-1. تعیین یک تصویر درج‌شده با عنصر img به‌عنوان تصویر تزیینی

8-2-2. تعیین یک تصویر به‌عنوان تصویر تزیینی با درج آن به‌عنوان تصویر پس‌زمینه

8-2-3. تعیین یک آیکون فونت به‌عنوان تصویر تزیینی

8-2-4. تعیین یک تصویر SVG به‌عنوان تصویر تزیینی

8-3. مشخص‌کردن یک تصویر به‌عنوان یک تصویر معنادار

8-3-1. تعیین معنای یک تصویر درج‌شده با عنصر img

8-3-2. تعیین معنای یک تصویر پس‌زمینه، SVG یا آیکون فونت

8-3-3. نوشتن متن معادل مناسب

فصل 9. امکانات مربوط به صفحه‌کلید و تکنولوژی‌های کمکی

9-1. مقدمه

9-2. تمرکز دیداری و اهمیت آن برای دسترس‌پذیری

9-3. پیوند رفتن به محتوای اصلی

9-3-1. پیوند رفتن به محتوای اصلی چیست؟

9-3-2. ایجاد پیوند رفتن به محتوای اصلی

9-4. تعیین زبان

9-4-1. تعیین زبان کل صفحه

9-4-2. تعیین زبان یک قسمت خاص از صفحه

9-4-3. تعیین زبان صفحه‌ای که یک پیوند آن را باز می‌کند

فصل 10. دسترس‌پذیری فرم‌ها

10-1. مقدمه

10-2. تعیین برچسب برای عناصر فرم

10-2-1. تعیین برچسب با استفاده از عنصر label

10-2-2. تعیین برچسب با استفاده از ویژگی‌های aria-label و aria-labelledby

10-2-3. مشخص‌کردن اجباری‌بودن یک عنصر فرم

10-2-4.  تعیین برچسب برای گروهی از عناصر فرم با عنصر legend

10-3. استفاده از تکمیل خودکار در فرم

10-4. نمایش خطا در فرم

فصل 11. درشت‌نمایی

11-1. مقدمه

11-2. درشت‌نمایی متن

11-3. درشت‌نمایی صفحه وب

فصل 12. بررسی دسترس‌پذیری یک صفحه با افزونه Accessibility Insights

12-1. افزونه Accessibility Insights چیست؟

12-2. نصب افزونه Accessibility Insights

12-3. دادن اجازه‌های مربوط به عملکرد افزونه در حالت ناشناس و آفلاین

12-4. بررسی خودکار یک صفحه

12-5. بررسی دستی و قدم به قدم یک صفحه

12-6. نمایش دیداری اجزای دسترس‌پذیری در صفحه

ضمیمه ۱: لیست نقش‌های ARIA

۱-۱. لیست نقش‌های مربوط به landmark‌ها

۱-۲. لیست نقش‌های مربوط به ساختار سند

۱-۳. لیست نقش‌های مربوط به ویجت

۱-۴. لیست نقش‌های مربوط به ناحیه زنده

۱-۵. لیست نقش‌های مربوط به پنجره

ضمیمه ۲: لیست ویژگی‌ها و وضعیت‌های ARIA

۲-۱. لیست ویژگی‌ها و وضعیت‌های ARIA  مربوط به ویجت

۲-۲. لیست ویژگی‌ها و وضعیت‌های ARIA مربوط به ناحیه زنده

۲-۳. لیست ویژگی‌ها و وضعیت‌های ARIA مربوط به ارتباط بین عناصر

ضمیمه ۳: لیست مقادیر قابل استفاده در ویژگی autocomplete

تماس با ما

محصولات دیگر