انسان موجودی اجتماعیه و تنهایی شاید در برخی موارد دلپذیر باشه، اما در مجموع روش دلچسبی برای ادامه زندگی یک انسان نیست و فرد بدون داشتن ارتباطات اجتماعی به زودی به موجودی افسرده و بیمار مبدل خواهد شد. این حقیقتیه که با وجود نظریات و تجربیات فراوان جای انکاری براش نیست. اما داشتن زندگی اجتماعی موفق شامل دارا بودن شرایطیه که راههای کسبشون شاید برای افراد مبتلا به آسیبهای بینایی کمی متفاوت باشن. اگر مشاهدهرو از لیست این روشها خط بزنیم، این پرسش به وجود میاد که جایگزین این راه موثر چی میتونه باشه و اصولا بدون مشاهده چه طور میشه در آگاهی از شرایط لازم برای داشتن تعاملات اجتماعی موفق چه باید کرد!
تنآوای امروز محله نابینایان شاید بتونه کمی در افزایش آگاهی ما نسبت به این امر مهم کمکمون کنه. پس بدون اتلاف زمان بیشتر به اصل مطلب بپردازیم:
مشخصات نشریه:
- نام مقاله: Cultivating Socials Skills In People Who Are Blind Or Visually Impaired
پرورش مهارتهای اجتماعی در افراد دارای اختلال بینایی - نویسنده: roqayah30
- مترجم: پریسا جهانشاهی
- منبع: roqayahajaj.com
یادداشت نویسنده:
من در مقاله اخیرم با عنوان «درک اضطراب اجتماعی و نابینایی» در مورد اینکه چگونه کمبود مهارتهای اجتماعی میتواند سبب ایجاد اضطراب در افراد دارای اختلال بینایی گردد گفتگو کردم. در این مقاله تأکیدم بر این نکته است که تقویت این مهارتها چگونه قادرند موجب پیشگیری و کاهش خطر مواجهه با چنین اضطرابهایی گردد.
مطالعات نشان دادهاند که نابینایان و کمبینایان به سبب عدم توانایی در مشاهده نشانههای بصری از قبیل حالات چهره مانند لبخند زدن، اخم کردن، چشمک زدن، گریستن یا زبان بدن از جمله حلقه کردن بازوها، ارتباط چشمی، حالات و حرکات، بیش از افراد بینا با خطر دچار شدن به اضطراب اجتماعی مواجهند. حالات چهره و زبان بدن هردو بخشهایی ضروری از پیشرفت اجتماعی هستند. شخص بینا به طور طبیعی این مهارتها را از طریق مشاهده دیگران و دریافت واکنشهای دیداری از سوی افرادی که با آنها تعامل دارد گسترش میدهد. در حالی که نابینایان از دسترسی طبیعی به نشانههای موثر در پیشرفت اجتماعی برخوردار نمیباشند. این امر میتواند به بروز رفتارها یا تعاملاتی نامناسب و پیشبینی نشده از سوی نابینایان منجر شود. به عنوان مثال، بیش از اندازه نزدیک شخصی ایستادن، لمس بدن فرد، فشار دادن چشم با انگشت، تاب خوردن، یا نگاه نکردن به سوی فردی که صحبت میکند.
بر طبق ارزیابی هاتلن، «مهارت در تعاملات اجتماعی به اندازه فراگیری خواندن اهمیت دارند.». این امر به ویژه برای مبتلایان به اختلالات بینایی دارای اهمیت است چرا که در زندگی آنها امری اثرگذار در توانایی ایجاد و حفظ روابط به شمار میرود. در مقاله پیشین با عنوان «ایجاد سیستمی حمایتی»، نکاتی در جهت کمک به فرزندتان به منظور یادگیری اثربخشی و کمک به دیگران در جهت درک چگونگی تعامل با فرزند نابینا یا کمبینایتان ارائه دادهام. کلید این امر بیان شفاهی واکنشهایتان در تعامل با افراد دارای اختلال بینایی و بهره گیری از زبانی روشن و واضح است. به منظور حمایت از کودک نابینا یا کمبینا در زمینه رشد و پیشرفت اجتماعی، رفتارهای خاص و آنچه باید و آنچه نباید در شرایط و موقعیتهای مختلف انجام دهد را برای وی توضیح دهید. در ادامه چند نکته کوتاه به منظور کمک به افراد نابینا در ایجاد مهارتهای اجتماعی آورده شده است:
در یک مکان جدید یا هنگام آشنایی با افراد جدید
در هنگام ملاقات با فردی جدید، شخص را با نام معرفی نموده و از فرد نابینا بخواهید خود را معرفی کند و در صورت تناسب فرهنگی با فرد جدید دست بدهد.
هنگام ورود به مکانی تازه به اتفاق یک نابینا، شرایط محیط و فضای اطراف وی و اینکه دیگران مشغول انجام چه کاری هستند را به دقت برایش شرح دهید.
هنگام قرار گرفتن در میان مردم به طور کلی
به شخص یاد بدهید که چگونه به طور مناسب خود را در میان مردم اداره کند، مانند اینکه چگونه با استفاده از قاشق و چنگال غذا بخورد و در هنگام غذا خوردن از آغشته شدن صورت و لباسش به غذا جلوگیری کند.
به فرد نابینا یادآوری کنید که اشخاص بینا قادرند به وضوح رفتارهایش را ببینند و وی باید در مقابل دیگران مراقب کارهایی که انجام میدهد، از قبیل دست کردن در بینی باشد. به خصوص در مورد کودکان، ممکن است نیاز باشد که درباره آنچه مناسب است و آنچه پسندیده نیست به صراحت توضیح دهید. چنانچه مبادرت به انجام کاری میکنند که از نظر اجتماعی قابل پذیرش نیست، این امر را با ملایمت و مهربانی به آنها یادآور شوید.
هنگام صحبت کردن
به شخص نابینا درک و استفاده از حرکات و اشارات مرسوم از جمله مفهوم انگشت شست به سوی بالا یا پایین، اشاره، دست تکان دادن، و مانند آن را بیاموزید. و در صورت امکان، وی را در انجام این حرکات به منظور دریافت معنای درستشان یاری دهید.
به نابینایان رفتارهای غیرکلامی از جمله تکان دادن سر یا لبخند زدن به منظور نشان دادن هیجان، موافقت، عدم موافقت و مانند آنها را بیاموزید.
به آنها یاد بدهید که فاصله مناسب بین خود و دیگران چقدر باید باشد و چگونه میتوان حدود این فضا را بر پایه نزدیکی صدای فرد مقابل تعیین کرد.
آنها را ترغیب کنید که صورتشان را به سمت صدای کسی که در حال صحبت کردن است بچرخانند.
در جهت تمرین برای چگونگی قرار دادن بدنشان در هنگام نشستن با فرد دیگر آنان را یاری دهید.
استفاده از لحن و بلندی صدای مناسب بر اساس شرایط را به آنها بیاموزید.
در شناخت رفتارهایی از قبیل عدم رعایت بهداشت فردی یا بیتوجهی به وضع ظاهر که میتوانند به انزوای اجتماعی منجر شوند یاریشان کنید.
از او بخواهید که همیشه با دقت به محیط اطرافش و آنچه گفته میشود گوش فرا دهد تا بتواند به طور موثر در بحثها و گفتگوها مشارکت داشته باشد.
فرد را ترغیب و پشتیبانی کنید تا پاسخگوی پرسشهای مربوط به نیازها و نابیناییش باشد.
همیشه به دیگران یادآور شده و شخص نابینا را تشویق کنید تا از آنها بخواهد که عواطف و احساسات خود از جمله لبخند زدن یا اخم کردن را به طور شفاهی بیان کنند تا فرد نابینا به طور کامل قادر به تعامل با آنها گردد.
نابینایان را تشویق کنید تا همیشه افراد را به نام صدا زده و از دیگران بخواهند تا آنها نیز به هنگام ارتباط با نابینایان چنین کنند.
به نابینایان کمک کنید تا با گوش دادن به لحن و آهنگ صدا در یک گفتگو، زمان مناسب برای شروع، ادامه یا به پایان رساندن صحبت را تشخیص دهند.
اینها نکات کلی هستند. به خاطر داشته باشید که تمام مهارتهای ارزشمند برای یک کودک بینا، برای کودک دارای اختلال بینایی نیز ارزنده میباشند. با پرورش مهارتهای اجتماعی فرزندتان در سنین پایین یا اصلاح این مهارتها در بزرگسالی، قادر خواهید بود خطر انزوا یا ابتلا به اضطراب اجتماعی را در وی کاهش دهید.
یادداشتها:
Hatlen (2004
Building a System of Support
