شما شنونده پادکست رودررو هستید! پادکستی که قراره به طرح و حل مسائل و مواردی بپردازه که می‌تونن نقش بزرگی در چگونگی ارتباط بهتر نابینایان با اجتماع اطراف، دستیابی به موفقیت بیشتر، احساس بهتر در زندگی فردی و اجتماعی این افراد، و همچنین آگاهیبخشی به جامعه در نوع ارتباطگیری با نابینایان ایفا کنن. در رو‌در‌روی این بار هم مثل همیشه همراه ما باشید!
مشخصات پادکست:
- موضوع پادکست شماره 9: توصیههایی به والدین کودکان نابینا
- راوی: بهجت صفاری
- مترجم و نویسنده متن پادکست: ساقی نخعی زاده
- تدوین: بهنام نصیری
- منبع: dbsv.org
- انتشار از وب سایت محله نابینایان Gooshkon.ir
باکس دانلود پادکست رودررو شماره 9 همراه با پخش آنلاین
نسخه متنی پادکست رو در رو شماره 9:
سلام. شما شنونده پادکست “رودررو” هستید از محله نابینایان.
امروز می‌خواهیم در مورد مسأله‌ای حرف بزنیم که شاید خیلی‌ها به آن توجه نکرده باشند: تربیت و پرورش کودک نابینا.
خانه، اولین مدرسه است و والدین اولین معلمان. اما آیا تا به حال فکر کرده‌اید که در مسیر رشد کودک نابینا، بعضی از مراقبت‌ها ممکن است او را به عقب برگرداند؟ شاید فکر کنید باید کودک را از خطرات دور کنید، اما حقیقت این است که او برای یادگیری به تجربه‌های عملی و محیطی نیاز دارد، حتی بیشتر از آنچه که تصور می‌کنید.
می‌خواهیم به شما نشان بدهیم که چگونه می‌توانید به رشد و تکامل کودک نابینای خود کمک کنید و چگونه با همراهی خود، او را در مسیر یادگیری و کشف دنیای اطرافش همراهی کنید. پس با ما باشید تا در این پادکست، با هم راه‌های جالب و مؤثری برای آموزش به کودک نابینا کشف کنیم.
پس، همراه ما باشید در این قسمت از رودررو:
همه می‌دونیم و مدام می‌شنویم که خونه اولین مدرسه‌ی بچه‌هاست و والدین هم اولین معلم‌ها. طبیعتاً این گزاره درباره‌ی کودکان نابینا هم صدق می‌کنه، اما شاید دسته‌ای از والدین ندونند که بعضی احتیاط‌ها و مراقبت‌های افراطی می‌تونه سرعت رشد و تکامل فرزندشون رو کُند بکنه. برای این که مهارت‌های تفکر و منطق و شناخت در کودک به‌خوبی رشد کنه و تقویت بشه، و اون بتونه هر مفهومی رو گسترش بده، والدین باید تا می‌تونند در اطراف فرزندشون فرصت تجربه‌های حرکتی، دیداری، و لمسی فراهم کنند. یادمون باشه یک کودک نابینا هم با کمک مؤثر والدینش می‌تونه خیلی چیزها یاد بگیره —تقریباً همه چیز.
اما کمک از چه راه‌هایی ممکنه؟
– فرزندتون رو زیاد در معرض تماس بدنی قرار بدید. زیاد بغلش کنید و اگر مسافت طولانی می‌خواهید راه برید اون رو با آغوشی یا آغوش‌بند به خودتون ببندید. زمانی که بغلش کرده اید حرکت‌های مختلف انجام بدید: راه برید، بدوید، بپرید، خودتون رو روی زمین بکشید، تاب بخورید، و برقصید. وقتی می‌خواهید بهش دست بزنید خیلی عادی رفتار کنید و محتاط نباشید. اجازه بدید فرزندتون صورتتون رو لمس کنه. بهش اعضای مختلف بدن رو با ذکر اسم نشون بدید.
– با فرزندتون زیاد حرف بزنید حتی اگه هنوز نتونه هر چی رو که میگید بفهمه. باهم آواز بخونید، از ترانه‌های کودکانه که قافیه دارند استفاده کنید و با انگشت‌ها بازی کنید. کودک با تقلید کردن یاد می‌گیره که به دیگران واکنش نشون بده.
– این خیلی طبیعیه که کودک شما اشیاء رو توی دهانش بگذاره و مدتی همون‌جا نگهشون داره. اون این طوری داره حسشون می‌کنه. بهش اجازه بدید و حتی خودتون مشوق این کار باشید.
– سعی کنید برای بیرون از خونه حسابی وقت بگذارید. یا پیاده یا با کالسکه به گردش ببریدش. در جاهایی که احتمال زخمی شدن وجود نداره گاهی بگذارید پابرهنه باشه تا با شن و ماسه آشنا بشه و باد و بارون و سرما و گرما و سطح زمین رو با پوستش حس کنه.
– به فرزندتون بگید که قراره اتفاق بعدی چی باشه یا دارید چی کار می‌کنید. اون به خاطر این که نمی‌تونه ببینه چه اتفاقی داره میفته ممکنه به‌آسونی بترسه. حتماً اسم هرچیزی رو که به دستش میدید بهش بگید.
– راه افتادن و تحرک کودکان نابینا با کودکان بینا فرق داره. خیلی طبیعیه که کودکتون نخواد چهاردست و پا راه بره. بگذارید غلت بزنه و هر وقت هم خواست، دستش رو به مبل و صندلی بگیره یا با روروک راه بره. براش تاب و الاکلنگ درست کنید. سعی کنید براش انگیزه‌ی حرکت ایجاد کنید و ترس‌هاش رو منحرف کنید.
– اگه از فرزندتون حرکت‌های عجیبی سر می‌زنه، مثلاً به عقب و جلو تاب می‌خوره نگران نشید. این نشونه‌ی ناتوانی ذهنی نیست و کاملاً طبیعیه. این جور مواقع حواسش رو پرت کنید و براش فرصت حرکت فراهم کنید، مثلاً پریدن روی تشک معمولی یا تشک پرش (یا همون ترامپولین).
– به فرزندتون اسباب‌بازی‌هایی بدید که یا صدا تولید کنند یا یک جور دیگه‌یی توجهش رو جلب کنند. لازم نیست اسباب‌بازی‌های گرون بخرید، فقط کافیه چندتا از لوازمِ خونه رو توی یک جعبه یا قوطی بگذارید؛ چیزهایی مثل همزن دستی، قاشق چوبی، قلم موی آشپزی، اسفنج، لیوان کودک، و از این قبیل. این اشیاء برای فرزندتون جالب اند و اون ضمن بازی کردن کم‌کم با لوازم مهم آشنا میشه.
– فرزندتون باید زیاد حرکت کنه. با هم برید شنا کنید، برید زمین بازی، از شیب‌ها بالا و پایین برید، ورجه وورجه کنید. حتی اجازه بدید سه‌چرخه سوار بشه. هرگز نترسونیدش، بلکه تشویقش هم بکنید.
– کودکان نابینا حتماً باید چگونگی استفاده از دست‌ها رو آموزش ببینند؛ بنابراین شما باید اسباب‌بازی‌هایی به فرزندتون بدید که بتونه باهاشون کار کنه. یعنی با دستاش کارهای مختلف انجام بده. مثلاً بهش خمیر مجسمه‌سازی بدید، انواع بازی‌های رومیزی یا جعبه‌یی یا فکری رو براش فراهم کنید، به‌خصوص از لِگو غافل نشید. بهش کاغذ بدید و اجازه بدید مچاله و پاره‌اش کنه، توپ توی بطری بندازه، و جعبه و قوطی پُر و خالی کنه. تمام کارهای این‌چنینی آموزنده اند.
– دنیا رو به فرزندتون نشون بدید! بهش این فرصت رو بدید که اجسام رو با دو دستش لمس کنه، بو کنه، یا به هر ترتیبِ ممکن بشناسه. به گردش ببریدش و با برگ و سنگ و میوه‌ی کاج و از این قبیل آشناش کنید.
– بعضی از والدین اکثر مواقع تلویزیون یا رادیو یا سایر وسایل پخش صدا رو به خاطر فرزندشون روشن نگه می‌دارند. لطفاً این اشتباه رو نکنید! فرزند شما که مطالب اونا رو نمی‌فهمه. اون بیشتر نیاز داره با سر و صداهای مهم اطرافش آشنا بشه: با صداهای آشپزخونه، تیک تاکِ ساعت، عبور و مرور ماشین‌های محل، و غیره. شما باید توجهش رو به چنین صداهایی جلب کنید. مثلاً بگید: “گوش کن! اگه گفتی این شلپ-شولوپ صدای چیه؟ بله، صدای شسته شدن لباس‌ها توی ماشین لباس‌شوییه!” از فرزندتون بخواهید بگه که چه صداهایی می‌شنوه، بعد یکی یکی براش توضیح بدید.
– بسیاری از کودکان نابینا عاشق موسیقی هستند. برای فرزندتون ترانه‌های کودکانه، موسیقی کلاسیک، و موسیقی‌های باب روز پخش کنید و اگه خودتون هم ساز بزنید یا آهنگ خودتون رو بسازید که چه بهتر! یا براش یک ساز کوبه‌ای بخرید یا این‌که تابه‌ها و قابلمه‌ها رو به خدمت بگیرید و بزنید و بکوبید!
– اگه فرزندتون مشکل بی‌خوابی داره می‌تونه به علت نابینایی‌اش باشه. به جای این که احساس گناه کنید سعی کنید توی روز با فعالیت‌های روزمره مشغول نگهش دارید و نگذارید بیش از حد لازم بخوابه.
– اغلب کودکان نابینا هنوز کمی بینایی دارند، پس به هر ترتیبی شده این توانایی رو به کار بگیرید. تا جایی که ممکنه در نور روزهای آفتابی با فرزندتون بازی کنید، بهش چراغ‌قوه بدید تا باهاش بازی کنه، و دنبال اسباب‌بازی‌های فسفری یا چراغ‌داری باشید که موسیقی یا صدای خاصی تولید نمی‌کنند. وقتی بیرون از خونه هستید توجهش رو به چراغ‌های پرنور و درخشنده جلب کنید. اگه بهشون خیلی نزدیک هم بشه برای چشم‌هاش ضرری نداره.
– اجازه بدید فرزندتون هرقدر می‌تونه کارهاش رو شخصاً انجام بده. فقط حواستون بهش باشه. مدام تشویقش کنید و کمک‌هاتون رو به حداقلِ ممکن برسونید؛ حتی اگه این باعث بشه زمان بیشتری صرف انجام کارها بشه. راه مستقل شدن و اعتماد به نفس پیدا کردنِ فرزندتون فقط همینه.
– اگر به مراکز تخصصی خدمات مداخله‌ی زودهنگام یا مداخلات دوران کودکی دسترسی حضوری یا تلفنی دارید باهاشون در ارتباط باشید و هر سؤالی که براتون پیش میاد، ولو چندین و چند بار، از متخصص‌ها بپرسید. کار اون‌ها خدمت به شماست!
–
خب، اگر بخواهیم جمع‌بندی کنیم، مهم‌ترین نکته این است که کودک نابینا برای رشد و یادگیری نیاز به فرصت‌های تجربه و کشف دنیای اطرافش دارد. با فراهم کردن محیطی پر از لمس، صدا، حرکت و تجربه‌های مختلف، به او کمک می‌کنیم که نه تنها از دنیای بیرون بیشتر بشناسد، بلکه اعتماد به نفس و استقلالش نیز تقویت شود. یادتان باشد که هیچ‌چیز مثل تجربه‌های عینی نمی‌تواند به رشد شناختی کودک نابینا کمک کند. پس از همین امروز شروع کنید، دنیای اطراف کودک‌تان را برایش باز کنید و اجازه بدهید همه‌چیز را لمس کند، بشنود، و تجربه کند.
ممنون که با ما در این قسمت از پادکست رودررو همراه بودید. امیدواریم نکات مطرح شده به شما در تربیت و پرورش کودک نابینایتان کمک کند. تا پادکست بعدی، به امید موفقیت و پیشرفت بیشتر شما و فرزندانتان.
گوش کن، محله ای برای همه.
