هم محله‌ای‌ها سلام.
این بار با یک پست متفاوت خدمت شما دوستان گرامی رسیدم.
خانم جاویدی بزرگوار آموزشی در خصوص برنامه ریزی برای درس خواندن، را برای محله نابینایان تهیه نمودند  که به نظر ایشان همه دانش آموزان باید آن را در نظر بگیرند و بدان عمل کنند و این مطلب را به دست ما رساندند، تا با شما دوستان گرامی به اشتراک بگذاریم.
امیدوارم همه کاربران محله نابینایان به خصوص دانش آموزان عزیز، این مطلب آموزشی بسیار مفید و ارزشمند، را بخوانند و بهترین استفاده ها را از آن ببرند.

نکاتی درباره درس خواندن که همه دانش آموزان باید رعایت کنند

اره خود را تیز کنید:
میگویند مردی در جایی استخدام شد تا درخت ها را قطع کند. روز اول بسیار عالی پیش رفت و درختان زیادی را قطع کرد. اما رفته رفته هرچه بیشتر تلاش میکرد، تعداد درختانی که تحویل میداد کمتر میشد. روزی رییسش از او پرسید: چرا روز به روز بازدهی کمتری داری؟ مرد جواب داد: خودم هم نمیدانم. من صبح ها زودتر می آیم و شب ها دیر تر میروم اما نمیدانم چرا بازدهی قبل را ندارم. رییس خندید و گفت: من میدانم. چون تو اره‌ات را تیز نمیکنی. اگر زمانی از روز را به تیز کردن اره‌ات اختصاص دهی، بازدهی تو چندین برابر میشود.
برخی دانش آموزان نیز تمام تلاش خود را میکنند تا درس بخوانند، صبح خیلی زود بیدار میشوند و شب تا دیر وقت مطالعه میکنند، اما نمیدانند که باید گاهی از اوقات روز را برای تیز کردن اره ذهن خود اختصاص دهند. این کار باعث میشود که بازدهی شما چندین برابر شود. یادتان باشد بعد از مطالعه هر درس کمی چرت بزنید( در حد 5 دقیقه).
ما در اینجا ابزارهایی را به شما معرفی میکنیم تا ذهن خود را تقویت کرده و با صرف وقت کمتر به نتایج دلخواه برسید.
1- مرور کردن
2- تست زدن و تکنیک های مطالعاتی
3- برنامه ریزی
4- تند‌خوانی و افزایش تمرکز
5- مطالعه چندبعدی درس ها
6- مطالعه 5مرحله ای

1- مرور کردن:

قبل از اینکه بخواهیم برنامه ریزی مناسبی برای مطالعه دروس داشته باشیم باید بدانیم که چه مواردی را باید در برنامه ریزی قرار دهیم.
یکی از این موارد مرور کردن است. همانطور که یک گیاه برای رشد کردن به آب نیاز دارد، ذهن ما نیز برای  اینکه رشد کند و مطالب به فراموشی سپرده نشود، نیاز به مرور کردن دارد. پس مرور کردن برای ذهن انسان مانند آب برای گیاهان است. همانطور که اگر گیاهی را آب ندهیم خشک میشود، اگر مطالبی را که به ذهن   میسپاریم،  مرور نکنیم، به راحتی از ذهن ما پاک میشوند. معمولا وقتی مطلبی را یاد میگیریم، پس از 20 دقیقه فرایند فراموشی آن آغاز میشود. مرور کردن میتواند این فرایند را به تاخیر اندازد.
ما چند روش برای مرور کردن داریم:
الف-مرور آلفا:
مرور آلفا به این صورت است که بلافاصله بعد از اتمام مطالعه هر درس و در زمان استراحت، دراز بکشید و تمام مطالبی را که خوانده اید، بی صدا درون ذهن خود مجسم کرده و در حد 4 تا 5 دقیقه مرور کنید. این اولین آبیاری ذهن پس از مطالعه است.
ب- مرور بتا:
همیشه قبل از اینکه به سراغ قسمت بعدی مطالعه بروید، برگردید و مطالب قبلی را در مدت 10 تا 20 دقیقه مطالعه کنید.
اما یک روش مرور کردن دیگر هم داریم که به آن مرور 5 مرحله ای گفته میشود. همانطور که گفتیم وقتی مطلبی را یاد میگیریم بعد از 20 دقیقه فرایند فراموشی آغاز میشود. بنابراین اولین مرحله مرور 20 دقیقه پس از یادگیری است. دومین مرحله 24 ساعت بعد از اولین مرور است. سومین مرحله 4 روز بعد از مرور دوم است.مرور چهارم را یک هفته پس از مرور قبلی انجام دهید و در نهایت مرور آخر را یک ماه پس از مرور چهارم داشته باشید. ممکن است مرور اول زمان بیشتری را از شما بگیرد، اما هر چه به مرور پنجم نزدیک میشوید، زمان مرور کردن کم و کمتر میشود. اگر شما این 5 مرحله مرور را به درستی انجام دهید، فراموشی مطالب برای ذهن شما بسیار سخت خواهد شد و مثل این است که شما بخواهید اسم خود را فراموش کنید.

2- تست زدن اتمی و تکنیک های مطالعاتی:

دانش اموزانی که برای کنکور مطالعه میکنند باید برای تست زدن زمان کافی در نظر بگیرند. بسیاری از نکات را در تست ها یاد میگیرید و باید آنقدر تست بزنید و تمرین کنید تا نکته‌ای از قلم نیفتد و بتوانید بعد از دیدن سوال مشابه، بلافاصله جواب دهید. اما روش تست زدن باید به این شکل باشد که با استفاده از دفترچه آزمون رشته خودتان، زمان مورد نیاز برای پاسخگویی به هر سوال را پیدا کنید. مثلا: برای درس ادبیات عمومی شما 25 سوال دارید که باید در مدت 18 دقیقه جواب دهید. یعنی برای هر سوال حدود 40 ثانیه فرصت دارید. بنابراین وقتی میخواهید تست های مربوط به ادبیات را حل کنید، باید حتما طبق زمان بندی خودش پیش بروید و فرقی ندارد که بخواهید یک سوال حل کنید و یا 50 سوال. بعد از اینکه در زمان تعیین شده تست ها را حل کردید، حال بازگردید و سوال های اشتباه تان را تصحیح و تحلیل کنید. این کار باعث میشود که در زمان کنکور هم با این زمان بندی جلو بروید و وقت کم نیاورید.
اما چه موقع تست بزنیم؟

هیچ¬گاه پس از مطالعه تست نزنید، چون نتیجه واقعی را برای شما مشخص نمیکند. طبیعتا زمانی که یک درس را به تازگی مطالعه کرده اید، بهتر قادر خواهید بود که تست های مربوط به آن را حل کنید. شما بلافاصله پس از مطالعه میتوانید پرسش های داخل کتاب را حل کنید، ولی برای زدن تست عجله نکنید. بهترین زمان تست زدن برای درس های عمومی، 24 ساعت پس از مطالعه است و بهترین زمان برای حل تست های اختصاصی، 6 تا 8 ساعت بعد از مطالعه است. این تاخیر در حل کردن تست¬ها به شما کمک میکند که خود را بسنجید و ببینید آیا مطالعه و یادگیری مطالب برای شما مفید بوده یا خیر و به این ترتیب اگر لازم بود تغییراتی را در نحوه مطالعه خود اعمال کنید.
بنابراین نکاتی که در برنامه ریزی رعایت میکنید یکی گنجاندن زمان‌هایی برای مرور کردن و دیگری زمان هایی برای تست زدن است.
اما نکته دیگر میزان مطالعه هر درس است. برای اینکه مغز بازدهی خوبی از مطالعه داشته باشد، باید به این نکته توجه کنید که بازدهی مغز برای درس¬های عمومی 45 دقیقه و برای درس¬های اختصاصی 90 دقیقه است. یکی از تکنیک های مطالعه این است که اگر بخواهیم برای درسی زمان بیشتری را اختصاص دهیم باید آن را به دو قسمت تقسیم کرده و در دو زمان متفاوت آن را مطالعه کنیم. در واقع یک کار بزرگ را به چند کار کوچک تقسیم میکنیم تا راحت¬تر انجام شود.
فراموش نکنید که ابتدا مطالعه را با یک درس حل کردنی مانند ریاضی و فیزیک شروع کنید و بعد به سراغ درس های دیگر بروید.

3- برنامه ریزی:

اشتباهاتی که دانش آموزان دربرنامه¬ریزی دارند، عبارتند از:
الف- برنامه¬ریزی رویایی
برخی دانش آموزان در کل دوره تحصیلشان بیشتر از روزی 3 ساعت درس نخوانده¬اند اما وقتی میخواهند برنامه ریزی کنند، حداکثر فشار را به خود وارد می آورند و روزی حداقل 16 ساعت برای درس خواندن خود در نظر میگیرند. خوب پس از روز اول و دوم که از پس برنامه خود بر نیامدند، نسبت به آن سرد شده و آن را دور می اندازند و انگیزه خود برای درس خواندن را نیز از دست میدهند. بنابراین سعی کنید منطقی برنامه ریزی کنید و کم کم ساعت های مطالعه را افزایش دهید.
پیشنهاد من این است که تمام کارهایی را که از صبح که بیدار میشوید تا شب که میخوابید یادداشت کنید و به  مدت یک هفته ادامه دهید. سپس طبق این برنامه یک هفته ای برای خود و طبق شرایط خود برنامه ریزی کنید. سعی کنید در این یک هفته صبح ها زودتر بیدار شوید و شب ها زودتر بخوابید. حتما چند دقیقه ابتدای صبح را به ورزش و تکرار جملات انگیزشی بگذرانید.
هیچگاه ابتدای صبح را با نگرانی و استرس شروع نکنید. شما زمان زیاد و توانایی بالایی برای درس خواندن دارید.
ب- برنامه ریزی ذهنی:
اشتباه دیگر برخی دانش آموزان برنامه ریزی ذهنی است. تاکید میکنم که برنامه خود را بنویسید، به این ترتیب وقتی که میخواهید برنامه را انجام دهید، سردرگم نیستید. نوشتن برنامه انگیزه شما را بیشتر و زمان شما را مدیریت میکند. نکته دیگر اینکه حتما به برنامه خود پایبند باشید و تا انجامش نداده اید دست از مطالعه بر ندارید.
برای نوشتن برنامه ریزی ، صرف اینکه مشخص کنید که چه مطلبی را میخواهید مطالعه کنید کافی نیست و حتما باید مشخص کنید که از چه ساعتی تا چه ساعتی، چه درسی را میخوانید.
همانطور که گفتم حتما باید زمانی از روز یا شب را به تست زدن و مرور درس ها اختصاص دهید و به هیچ وجه از این دو مورد غافل نشوید.
همیشه یادتان باشد بین دو درس اختصاصی، یعنی بین دو 90 دقیقه مطالعه، یک درس عمومی را به مدت 45 دقیقه مطالعه کنید.
عواملی که باعث کاهش بازدهی ذهن میشود: یکی خستگی است که به دلیل زیاد خواندن یک درس ایجاد میشود و دیگری تنوع نداشتن در مطالعه است. هر از گاهی در برنامه¬ریزی خود، با حفظ اصول، تنوعی بدهید تا ذهن تان دچار خستگی نشود و بازدهی بیشتری داشته باشد.
اگر در حال حل یک مساله بودید و یا مطلبی را میخوانید که اصلا آن را متوجه نمیشوید، مدتی از ان دور شوید. کمی استراحت کنید. یک کتاب یا درس با موضوع کاملا متفاوت بخوانید و مجددا به سراغ آن مطلب بروید. هیچ گاه زمان زیادی را به یک مساله خاص اختصاص ندهید. این اشتباهی است که بسیاری از دانش آموزان در جلسه کنکور هم انجام میدهند و وقت خود را  بر سر یک مساله یا سوال خاص هدر میدهند، که ناشی از روش مطالعه اشتباه قبل از کنکور است.
پس به طور خلاصه: طوری برنامه ریزی کنید که متناسب با شرایط عادی خودتان باشد و سعی کنید کم کم ساعت های مطالعه خود را بالا ببرید. بیش از حد به خود فشار وارد نکنید. برنامه خود را به طور دقیق بنویسید تا در طول روز دچار سردرگمی نشوید. گاهی در برنامه خود تنوع ایجاد کنید.
این قانون مهم را نیز رعایت کنید که، بین دو درس اختصاصی یک درس عمومی بخوانید.

4- تند‌خوانی:

به جای اینکه یک مطلب را یکبار اهسته بخوانید، آن را چند بار تند بخوانید. این گونه هم تمرکز شما افزایش می یابد و هم خواندن های بعدی  به نوعی مرور محسوب میشود و درخت ذهن شما را آبیاری میکنند. برای افزایش تمرکز سعی کنید، با صدای بلند درس نخوانید. برای اینکه متوجه بلند درس خواندن خود بشوید، یک مداد یا خودکار را بین دندان های خود قرار دهید.  در این صورت هر زمان که شروع به بلند‌خوانی میکنید، خودکار از دهان شما می افتد و به شما یاداوری میکند که بلند درس نخوانید.
به جای کلمه خوانی، جمله خوانی کنید. یعنی مفهوم جمله را دریابید.

5- مطالعه چند بعدی:

در هنگام مطالعه درس های مفهومی مانند زیست و جامعه شناسی و روانشناسی به این نکته دقت کنید که با مطالعه ساده درس ها نمیتوان به مفهوم آنها پی برد. ابتدا متن درس را به سادگی بخوانید. اگر تصویری مرتبط با آن وجود داشت، به توضیحات آن توجه کرده و سعی کنید ارتباط بین تصویر و متن را پیدا کنید. اگر نکته مشترکی بین تصویر و متن وجود داشت آن را پیدا کرده و همانجا یادداشت کنید.
در مرحله بعد وقتی یک پاراگراف را میخوانید، سعی کنید ارتباط بین خطوط را پیدا کنید. شاید در ابتدا ربطی بین آنها پیدا نکنید اما با تمرین و تمرکز نکاتی را پیدا خواهید کرد که طراحان سوال به آنها توجه میکنند. این ارتباط ها را بین پاراگراف ها و همچنین صفحات مختلف کتاب، پیدا و بررسی کنید. بعد به سراغ فصل های مختلف بروید. حتی فصل هایی که در ظاهر ارتباطی با یکدیگر ندارند و موضوعات کاملا متفاوت و بی ربطی نسبت به یکدیگر دارند،  اما در باطن میتوان آنها را به هم ربط داد و هنر شما این است که این ارتباط های در ظاهر مخفی را پیدا کرده و مشخص کنید.
اگر کتابی دارید که تکرار میشود مانند:  کتاب زیست ، سعی کنید به گونه ای عمقی بخوانید که بتوانید ارتباط بین کتاب های دهم و یازدهم و دوازدهم را پیدا کنید. به جای حفظ کردن مطالب مفهوم و ذات آنها را دریابید.

6- مطالعه 5مرحله ای:

در اینجا یک روش مطالعه را برای شما توضیح میدهم که در کنار سایر مطالب میتوانید از آن استفاده کنید. این روش در تمام دنیا استفاده میشود و مورد قبول دانش آموزان است.
الف- مرور اجمالی یا مرور روزنامه وار یا چشمی: ابتدا آن مبحثی که قصد دارید مطالعه کنید را به طور کلی و به صورت روزنامه وار بررسی کنید.
ب- طرح سوال: سعی کنید از مطالبی که به صورت روزنامه وار مطالعه کردید، سوال طرح کنید. هر سوالی را که به ذهنتان میرسد، یادداشت کنید.
ج- مطالعه کامل: در این مرحله تمام مطالب را ریز به ریز مطالعه کنید. شکل ها را بررسی کنید و ارتباط بین شکل ها و متن ها را به دست بیاورید.
د- تلقین کردن: در مرحله بعد سعی کنید، مطالب را در ذهن خود تکرار کنید و برای خود توضیح دهید.
ه- تست زدن: تمام تست های مربوط به یک مبحث خاص را پیدا کنید و طبق قوانین تست زنی که توضیح داده شد، یعنی: تست زدن با زمان بندی مشخص و همچنین  حل تست های دروس عمومی بعد از 24 ساعت و تست های دروس اختصاصی بعد از 8 ساعت، مطالعه خود را کامل کنید.

اما یک توصیه ویژه به دانش اموزانی که میخواهند برای کنکور مطالعه کنند:

دوستان خوبم پیشنهاد میکنم که حتما قبل از شروع مطالعه دروس، نمونه سوالات کنکور سال های قبل را پیدا کرده و به صورت روزنامه‌وار، آن را فقط مطالعه کنید. من از شما نمیخواهم که سوالات را جواب دهید، فقط درخواست میکنم که برای یکبار هم که شده از روی سوالات روخوانی کنید. هدف من از این پیشنهاد مهم این است که شما با نحوه سوالات آشنا شوید و بدانید که باید با چه روشی مطالعه کنید.
فراموش نکنید که روش درس خواندن در مدرسه با روش درس خواندن برای کنکور کاملا متفاوت است. این اشتباه است که بگوییم کسی که در مدرسه نمرات خوبی دارد، در کنکور هم موفق است.
در نهایت امیدوارم که این مطالب برای شما مفید واقع شود و بتوانید با یک برنامه ریزی صحیح و دقیق و قرار دادن زمان های مرور و تست زدن در کنار مطالعه دروس، به نتایج دلخواه¬تان دست پیدا کنید.
ارادتمند شما: سودابه جاویدی
موفق و سربلند باشید.