عرض سلام و ادب دارم خدمت یکایک دوستان. امیدوارم خوب و خوش باشید. راستش ما چند هفته‏ ای هست که روزهای جمعه در گروه واتس‏اپی صرفا مباحث حقوقی، جلساتی در خصوص مباحث حقوقی کمتر تخصصی برگزار می‏کنیم. تو این جلسات مباحث بیشتر حول محور مشاغل حقوقی و نحوه پیشرفت تو این مشاغل می‏چرخه.
جمعه قبل در خصوص حوزه‏های بکر در حقوق برای وکالت و مشاوره حقوقی صحبت کردیم. حوزه‏هایی که در حال حاضر با ورود به اونها و البته کسب دانش، تجربه و مهارت میشه تا حدود زیادی به یه اشتغال پایدار امید داشت. حوزه‏هایی که اگرچه ورود بهشون سخت هست اما قطعا تحمل این سختی ارزششو داره. کسانی که بتونند تو این جنبه‏های حقوق پیشرفت کنند و مطرح بشن یقین داشته باشند که مردم و دولت واسه سپردن کار به اونها سر و دست می‏شکنند.
در ابتدا باید بگم که حقوق و پزشکی شباهتهایی به هم دارند. وکلا هم مثل پزشکها به دو دسته وکلای عمومی و وکلای تخصصی تقسیم میشن. وکلای عمومی وکلایی هستند که همه مدل پرونده بهشون ارجاع میشه از طلاق و مهریه گرفته تا پرونده‏های ملکی و جزایی. اما وکلای تخصصی وکلایی هستند که فقط در یه زمینه خاص کار می‏کنند. در حال حاضر مردم بیشتر به وکلای تخصصی اعتماد می‏کنند و پرونده‏هاشون رو به این وکلا ارجاع میدن.
قبول پرونده‏های عمومی و روتین مثل طلاق و پرونده‏های ملکی برای وکلای جوون و تازه‏کار دوتا اشکال داره. اول این که مردم معمولا بیشتر به وکلای باسابقه و بنام اعتماد می‏کنند و به همین دلیل وکلای جوون معمولا بیکار یا کم‏کار میشن. اگه اون وکیل تازه‏کار مشکل بینایی داشته باشه که دیگه هیچی. کلی باید زمان بگذره تا بتونه واسه خودش اعتماد جمع کنه. دوم این که رقابت بر سر پذیرش این پرونده‏های عمومی خیلی زیاده. بنابراین وکلای تازه‏کار مجبورند به خاطر داشتن درآمد ولو اندک، با حق‏الوکاله خیلی کم پرونده‏ای رو قبول کنند و تازه کلی توسط موکل تحقیر بشن.
اما اگه وکیلی بتونه تو یکی از حوزه‏هایی که عرض خواهم کرد مطرح بشه دیگه با این چالشها مواجه نیست. البته وکلای جوون باید بدونند که مهارت تو این حوزه‏ها یه شب به دست نمیاد. باید چند سالی پرونده‏های عمومی رو با هر شرایطی قبول کنند تا بتونند به تدریج به عنوان یه وکیل کار بلد مطرح بشن و بعد پی حیطه‏های تخصصی و بکر باشند. من چندتا از این حوزه‏های بکر که قطعا خیلی جای پیشرفت دارند میگم. قطعا حوزه‏های دیگه‏ ای هم هست که تو گروه ما مطرح نشده و جای کار داره. این حوزه‏ها عبارتند از:
1- مالکیت فکری: حقوق مالکیت فکری از گرایشهای نسبتا جدید حقوق در ایران به شمار میاد. پرونده‏های مربوط به علامت تجاری، حق اختراع و حق تالیف در قلمرو این حوزه قرار دارند.
2- حمل و نقل: به جرات میگم ما تو ایران وکیل تخصصی حقوق حمل ونقل نداریم. واسه همین اتباع ما مدام در پرونده‏های بین‏المللی شکست می‏خورند. یه متخصص حمل‏ نقل می‏تونه در زمینه حمل هوایی، دریایی، جاده‏ای و ریلی فعالیت کنه. می‏تونه به شرکتهای هواپیمایی مشاوره بده. می‏تونه در تنظیم قراردادهای فرودگاهی بین ایران و سایر کشورها مشاوره بده.
3- حقوق بانکی: یه متخصص حقوق بانکی می‏تونه مشاور بانکها در تنظیم قراردادهای بانکی باشه و در مسائل پیچیده بانکداری بین‏المللی به دولت و تجار ایرانی مشاوره بده.
4- حقوق مالیات: ما وکیل تخصصی مالیاتی نداریم. واسه همین مردم مجبورند واسه انجام کارهای مالیاتی خودشون به دلالهایی مراجعه کنند که فاقد سواد حقوقی اند. در حالی که هر شخص حقیقی و حقوقی که فعالیت اقتصادی می‏کنه باید یه وکیل یا مشاور آشنا به امور مالیاتی داشته باشه وگرنه سرش بدجوری کلاه میره.
5- حقوق گمرکی: یه وکیل باسواد در امور گمرکی می‏تونه یه مشاور خوب و مفید واسه تجار و سازمان گمرک باشه.
6- حقوق بیمه: انواع مختلف بیمه تو ایران رواج یافته اما متاسفانه حقوق بیمه چندان رشد نکرده. پرونده‏های بیمه خیلی پیچیده هستند که فقط یه متخصص در حقوق بیمه می‏تونه اونا رو به سرانجام برسونه.
7- قراردادهای پیچیده: امروزه شکل قراردادها تغییر کرده. در عرصه تجارت داخلی و بین‏المللی قراردادهایی تنظیم میشه که جنبه‏های متعددی داره. اما متاسفانه اتباع ایرانی به علت نداشتن اطلاعات کافی قراردادهایی رو امضا می‏کنند که معمولا به نفعشون نیست و مبالغ هنگفتی ضرر می‏کنند.
8- تحلیلگر کنوانسیونهای بین‏المللی: یه تحلیلگر متخصص می‏تونه به دولت مشاوره بده که پیوستن به کدوم کنوانسیونها به نفع کشور هست و بهتره به کدوم کنوانسیونهای بین‏المللی نپیوندیم.
9- حقوق کار: بخش زیادی از مردم درگیر پرونده‏های ناشی از روابط کار هستند. خیلی مواقع حقوق کارگران و حتی کارفرمایان تضییع میشه. علی‏رغم حجم زیاد پرونده در این خصوص، ما وکیل تخصصی حقوق کار و تامین اجتماعی خیلی خیلی کم داریم.
10- دیوان عدالت اداری: دیوان عدالت رویه‏های خاصی داره که هر شخصی از اونها اطلاع نداره. حجم پرونده در این زمینه خیلی زیاد هست اما متخصص در این حوزه بسیار کم.
11- حقوق ورزشی: در اهمیت حقوق ورزشی همین بس که با شاهکارهایی که ورزشکاران، باشگاهها و فدراسیونهای ایرانی انجام میدن همیشه به وکلای تخصصی ورزشی نیاز هست. ورزش ایران به خاطر نداشتن وکیل تخصصی در زمینه حقوق ورزشی خیلی خیلی خیلی ضرر کرده.
12- حقوق انرژی: یه متخصص حقوق انرژی می‏تونه وکیل یا مشاور وزارتخانه‏های مرتبط یا وکیل یا مشاور شرکتهایی بشه که با این وزارتخانه‏ها در ارتباطند.
13- حقوق رسانه: یه متخصص در حقوق رسانه می‏تونه یه وکیل یا مشاور خوب برای اهالی هنر و فرهنگ باشه.
14- حقوق رایانه: در اهمیت حقوق رایانه کافیه به نقش این وسیله در زندگی توجه کنیم. با ورود رایانه مسائل حقوقی پیچیده‏ای به وجود اومده که فقط یه متخصص در این زمینه می‏تونه اونا رو حل کنه.
15- حقوق سلامت: یه متخصص حقوق سلامت می‏تونه یه مشاور خوب واسه وزارت‏خانه بهداشت باشه.
16- حقوق صنعتی: متخصص حقوق صنعتی می‏تونه به عنوان وکیل یا مشاور حقوقی در کارخانه‏ها فعالیت کنه.
17- داوری: سیاست دادگستری این هست که تا جایی که ممکن هست پرونده‏ها رو به داوری ارجاع بده تا از حجم کارش کم بشه. داور می‏تونه هر شخص حقیقی و حقوقی باشه و برخلاف قضاوت برای نابینایان محدودیتی نداره. داور همون کار قاضی رو انجام میده اما طرفین انتخابش می‏کنند و خیلی از تشریفات شکلی دادگستری رو هم نداره.
18- میانجی‏گری: مطابق قانون جدید آیین دادرسی کیفری اشخاص حقیقی و حقوقی می‏تونند با اخذ مجوزهای مربوطه اقدام به تاسیس موسساتی بنمایند که هدفش ایجاد سازش و رفع اختلاف بین مردم هست. میانجی‏گر مثل داور رای صادر نمی‏کنه.
19- متخصص حقوق کشورهایی که با آنها ارتباط تجاری و اقتصادی داریم. به جرات میگم ما در ایران متخصص حقوق چین، عراق، پاکستان، افغانستان، امارات و سایر کشورهایی که با اونا در ارتباط نزدیکیم نداریم. آشنایی به قوانین این کشورها می‏تونه به تجار ما در زمینه‏های مختلف خیلی کمک کنه. ما متخصص حقوق فرانسه و انگلستان زیاد داریم ولی ارتباطی با این کشورها نداریم که بتونیم از این متخصصها استفاده کنیم. هرچند تخصص در حقوق کشورهای صاحب‏نام حقوقی مثل فرانسه و انگلستان ضروریه اما در کنار اون، تخصص در حقوق کشورهای همسایه هم لازم هست.
20- تعزیرات حکومتی: پرونده‏های تعزیرات حکومتی بسیار زیاده. خیلی وقتا صاحبان مشاغل به خاطر نداشتن اطلاعات در این زمینه خیلی ضرر می‏کنند.
اما راه پیشرفت در این زمینه‏ها چیه؟ قطعا باید در گام اول در این حوزه‏ها مطالعه بشه. پیشنهاد می‏کنم دوستان پایان‏نامه و رساله‏های خودشون رو در این حوزه‏ها بنویسند و اون رو به پژوهشگاهها و نهادهای مختلف عرضه کنند. سعی کنند در این حیطه‏ها مقاله بنویسند تا به تدریج به عنوان متخصص مطرح بشن. در دوران کاراموزی وکالت به سازمانهای گفته شده رفت و آمد داشته باشند و سعی کنند در همایشهای مختلف شرکت کنند.
در پایان برای تکتک دوستان آرزوی موفقیت و بهروزی دارم.