سلامی به بلندای آسمان، به گرمای خورشید، به شفافیت باران، و به صمیمیت یک سلام، به تمامی عزیزان صمیمی و آشنای محله نابینایان.
امید که بهترین‌ها همواره برای شما باشن!
امروز برای باز کردن دفتری جدید به دیدنتون اومدیم. ما در سفرهای جهان آزاد از تجربیات و موارد و موانعی که معلولین به خصوص نابینایان در گوشه و کنار جهان باهاشون سر و کار داشتن بسیار گفتیم. از راه‌حل‌های مختلف و گذارهای متفاوت که هر کدومشون برای گذشتن از بنبست‌ها پیدا کردن صحبت کردیم. گفتیم و شنیدیم و آشناتر شدیم. اما گاهی به مواردی برخورد می‌کنیم که اگر بخشی جدا و مستقل‌رو به خودشون اختصاص ندن حق مطلب در مورد اهمیتشون ادا نشده. دفتر جدیدی که صحبتش اون بالا شد هم حاوی یکی از این موارده و امیدواریم مفید واقع بشه!
زمانی که صحبت از ارتباط به میون میاد، ذهن ناخودآگاه به کلام متمرکز میشه. البته نگاه هم یکی از راه‌های ارتباطه اما برای معلولین بینایی این راه از رده خارجه و خیلی از ما در غیبت حس بیناییمون، کلام‌رو تنها جایگزین و تنها راه مرتبط شدن با جامعه می‌بینیم. چه حسی داره اگر همین الان کسی واسمون توضیح بده که جز زبان و کلام که برای ارتباط ازش بهره می‌بریم زبان دیگه‌ای هم هست که لازمه چه بینا و چه نابینا بلدش باشن؟ زبانی که میشه مقصود‌رو به مخاطب توضیح داد بدون اینکه کلامی گفته بشه. بله دوست من. اگر راهش‌رو بدونیم، تمام بدن می‌تونه به اندازه زبون در ارتباط گرفتن با افراد بهمون کمک کنه و به اصطلاح، تمام بدن ما قادره با مخاطبانمون و دنیای اطرافمون حرف بزنه. بخشی که امروز با یاری خدا واردش میشیم و به خواست خدا قراره ادامهش بدیم در همین مورده. قراره اینجا در مورد «زبان بدن» کمی بیشتر بدونیم، زبانی که شاید در بین بسیاری از نابینایان کمتر حرفی ازش زده شده و اتفاقا لازم و بسیار مهمه که بیشتر ازش گفته بشه و یک نابینا هم به اندازه دوستان و اطرافیان بینای خودش در موردش بدونه. پست حاضر مقدمه‌ای برای شروع این بخش جدیده. امیدوارم همراهان مثبتی برای پویندگان قلمرو علم و آگاهی باشیم!
مشخصات نشریه:
- نام مقاله: Non-Verbal Communication
ارتباط غیرکلامی - نویسنده: «کارمن ویلینگز»
- مترجم: شبکه مترجمین ایران
- منبع: Teaching Students with Visual Impairments
تاریخ به‌روزرسانی: 9 ژوئن 2019
رفتارهای غیرکلامی اطلاعات زیادی درباره مکالمات و تعاملات در اختیار ما می‌گذارند. دانش‌آموزان نابینا نمی‌توانند ارتباط غیرکلامی را درک کنند، و دانش‌آموزان کم‌بینا نیز ممکن است قادر به درک ظرایف ارتباطات غیرکلامی نباشند.
ناتوانی در دیدن تأثیرات کنش‌های خویش و نحوه واکنش دیگران به این کنش‌ها، ممکن است درک دانش‌آموزان از تأثیرات ناشی از رفتارشان را تحت تأثیر قرار دهد، زیرا ممکن است آنها دید کافی برای مشاهده زبان بدن افراد را نداشته باشند. ممکن است دانش‌آموزان برای درک معنای رفتارهای غیرکلامی (رفتارهای خودشان و دیگران)، نیازمند حمایت بیشتری باشند. برخی از دانش‌آموزان برای فهم واکنش دیگران به رفتارهایشان، نیازمند بازخورد صادقانه، اما مهربانانه هستند.
افراد نابینا یا کم‌بینا اغلب رفتارهای چشمی (مثلاً چرخاندن سر برای یافتن نقاط کور، حرکت نیستاگموس آهسته «یا حرکت آرام و ناخودآگاه چشم‌ها»، مشاهده مطالب از فاصله نزدیک، پرهیز از نگاه مستقیم به دیگران و غیره) بروز می‌دهند که به آنها در دیدن افراد و مشاهده اطلاعات کمک می‌کند، و این رفتارها به گونه‌ای است که آنها را متفاوت جلوه می‌دهد. دانش‌آموزانی که بینایی‌شان به‌طرز قابل‌ملاحظه‌ای ضعیف است و یا کاملاً نابینا هستند، باید درباره ارتباطات غیرکلامی آموزش ببینند.
کودکان و بزرگسالان بینا تقریباً تمام مهارت‌های اجتماعی مورد استفاده را از طریق مشاهده محیط پیرامون و رفتار دیگران، و سپس انجام آنها به‌طریق مناسب (به‌لحاظ اجتماعی) و بر اساس مشاهدات خودشان آموخته‌اند. باید به دانش‌آموزان دارای اختلالات بینایی نحوه لبخند زدن، اخم کردن، سر تکان دادن، چشمک زدن، شانه بالا انداختن و بسیاری دیگر از مهارت‌های ارتباط غیرکلامی را آموزش داد.
حرکات و رفتارها
ممکن است دانش‌آموزان با انجام رفتارها (یا حرکاتی که گاهی اوقات به آنها «نابیناگری» گفته می‌شود) که از نظر اجتماعی پسندیده نیستند، به دنبال دلداری، یا برانگیختن دیگران باشند. ناتوانی در مشاهده سایر رفتارهای اجتماعی تأثیری منفی بر رفتارهای اجتماعی می‌گذارد. ممکن است این نوع رفتارها بین دانش‌آموز و همسالان او فاصله ایجاد کند.
- منع حرکات. رفتارهای غیرکلامی مانند چرخاندن سر، فرو کردن انگشت به چشم، چرخاندن و تکان‌دادن سر و دست‌ها ممکن است در کودکان مبتلا به اختلالات بینایی رایج باشد. باید دانش‌آموزان را از این رفتارها، به‌ویژه از فشاردادن چشم، منع کرد، زیرا این رفتارها ممکن است باعث آسیب دائمی و فرورفتگی چشم‌ها شود. برخی از پیشنهادها را می‌توان در صفحه ورودی حسی یافت.
- باید به دانش‌آموزان مبتلا به اختلالات بینایی گفت که رفتارشان چه زمانی مناسب است و چه زمانی مناسب نیست. به‌عنوان مثال، به روشی محتاطانه اما قاطع به دانش‌آموزان هشدار دهید که خود را نخارانند یا در ملاء عام دست در بینی خود نکنند. به آنها بگویید که دیگران آنها را می‌بینند و این کارشان پسندیده نیست.
- برای دانش‌آموزان مبتلا به اختلالات بینایی نیز از همان روش تربیتی سایر دانش‌آموزان استفاده کنید. همه دانش‌آموزان باید رفتارها و اعمال پسندیده را بیاموزند تا جامعه بتواند آنها را بپذیرد. پذیرش رفتارها و اعمال نامناسب نه تنها باعث می‌شود دانش‌آموزان مهارت‌های اجتماعی مناسبی را نیاموزند، بلکه ممکن است همسالان بینای آنها احساس کنند که شما به گونه‌ای متفاوت با آنها رفتار می‌کنید. این ممکن است باعث ایجاد خصومت بین دانش‌آموزان شود.
ارتباط غیرکلامی
با تشویق دانش‌آموزان به انجام موارد زیر، در یادگیری ارتباطات غیرکلامی مورد پسند اجتماع به آنها کمک کنید:
برقراری تماس چشمی و/یا رو کردن به سمت گوینده. خوب است از دانش‌آموز بخواهید که هنگامی که با وی حرف می‌زنید به شما (یا به سمت شما) نگاه کند و جهت صورتش به سمت گوینده باشد. این یکی از مهارت‌های اجتماعی مهمی است که دانش‌آموز باید یاد بگیرد. با این حال، فراموش نکنید که برخی از دانش‌آموزان نگاهی غیرعادی دارند (وقتی سر خود را به پهلو کج می‌کنند یا می‌چرخانند بهتر می‌بینند). در چنین مواردی، باز هم باید آنها را تشویق کنید که بدن و صورت خود را به سمت فردی که با او صحبت می‌کنند بچرخانند.
درست ایستادن. برخی از دانش‌آموزان نابینا یا کم‌بینا معمولاً سر خود را پایین می‌گیرند و چانه‌شان را روی سینه خود قرار می‌دهند، سرشان را به عقب خم می‌کنند یا قوز می‌کنند. دانش‌آموز را تشویق کنید که سر خود را بالا نگه دارد (اما نه رو به سقف) و سرش را سمت فعالیتی بچرخاند که درگیر آن است.
رعایت فاصله مناسب هنگام ایستادن در کنار شخصی که با او مشغول صحبت هستیم. معمولاً، برای اینکه دانش‌آموزان طرف مقابل را بهتر ببینند بیش از حد به او نزدیک می‌شوند. باید آنها را از این کار منع کرد، زیرا از نظر اجتماعی امری پسندیده نیست و می‌تواند باعث ناراحتی دیگران و اجتناب آنها از تعامل با دانش‌آموز شود.
آگاهی احساسی
دانش‌آموز را تشویق کنید تا هنگام خستگی یا در موقعیتهای استرس‌زا از یک وسیله آشنا برای آرام‌کردن خود استفاده کند.
دانش‌آموز را تشویق کنید تا در هنگام ناراحتی، عدم آسودگی یا درد با دیگران ارتباط برقرار کند.
دانش‌آموز را تشویق کنید تا به لحن و آهنگ صدای طرف مقابل پاسخ مناسب بدهد.
دانش‌آموز را تشویق کنید تا با خیال راحت احساسات شدید خود را بیان کند. ممکن است دانش‌آموزان کم‌بینا یا نابینا از آسیب جسمی و ترک محیط‌های آشنا بیشتر بترسند.
دانش‌آموز را تشویق کنید تا احساسات مختلف را بشناسد.
دانش‌آموز را تشویق کنید تا برای دورکردن احساسات منفی و انرژی اضافی خود، به‌شیوه موردپسند اجتماع، فعالیت بدنی (مانند پریدن روی اسب‌های کوچک سکه‌ای، پرش روی توپ درمان، اسباب‌بازی‌های کشیدنی/پیچی، دوچرخه ثابت، وزنه‌برداری، پیاده‌روی، دویدن و غیره) داشته باشد.
دانش‌آموز را تشویق کنید تا احساسات خود را با درجه‌ای متناسب با علت، محیط و وخامت موقعیت ابراز کند. به او توضیح دهید که وقتی اوضاع مطابق میل انسان پیش نمی‌رود، احساس غم و اندوه کاملاً طبیعی است، اما در چنین شرایطی خویشتن‌داری بسیار مهم است.
دانش‌آموز را تشویق کنید تا محبت خود را به شیوه‌های مورد قبول اجتماع و متناسب با شخص، مکان و موقعیت ابراز کند.
از بازدید شما متشکریم!
رسالت «تدریس دانش‌آموزان مبتلا به اختلالات بینایی» ارائه منابع لازم به کلیه افراد دخیل در تحصیل دانش‌آموزان نابینا یا مبتلا به اختلالات بینایی است تا همه دانش‌آموزان بتوانند به عضوی موفق در جامعه‌شان تبدیل شوند و منابع لازم برای برآورده‌سازی نیازهای مختلف در اختیار دانش‌آموزان مبتلا به اختلال بینایی قرار گیرد.
یادداشت‌ها:
Carmen Willings:
teachingvisuallyimpaired.com:
learningvisuallyimpaired.com:
Teaching Students with Visual Impairments:
