اول مهر، همیشه در طول دوران تحصیلی ما، روزی بود که شاید برای نرسیدنش بیشتر خوشحال میشدیم.
یادمه هر سالی که امتحانات خرداد رو میدادیم، نگران این بودیم که تعطیلات تابستانی به زودی تمام خواهد شد و دوباره باید به کلاس و درس و مشق برگردیم.
سال اولی که وارد مدرسه ی شهید محبی شدم، برای مقطع پیش دبستانی اونجا رفتم. تا یه مدت هیچ درکی از محیطم نداشتم. چون همیشه یا مادرم با من بود یا معلممون.
البته مادرم دیگه یه کم که گذشت نیومد و همون معلممون بود که مراقب همه چیز بود. زنگهای تفریح باید همه یکجا جمع میشدیم و نباید از در سالن دور میشدیم.
کلاسمون طبقه ی بالای مقطع دبستان بود. یه کلاس خیلی بزرگ که توش همه چیز پیدا میکردی. حتی دستشویی جدا واسه خودش داشت که البته خراب بود. صندلیهای کوچولوی پلاستیکی که همسایز ما بود و میزهای کوتاهی که بتونیم پشتشون بشینیم و لگوهای بازی و خمیرهای بازی و لوحهای مکعبی که باید مهره هاش رو توش میچیدیم. کم کم این مراحل بازی جدیتر شد و کار به لوح حساب رسید که باید مهره ها رو به شکلهای مختلف روش قرار میدادیم.
بعدش میرسیدیم به یه کتابی که اون موقع بهش میگفتن کتاب بریل یک. توش پر از اشکال مختلف بود. دایره، مستطیل، مربع، مثلث و از این چیزها. هنوزم نفهمیدم اسم بریل یک چه ربطی داشت به این کتاب برجسته.
بعد از اون به قول خودشون به کتاب بریل دو میرسیدیم. کاغذهای ترمو فرم که یادشون به خیر. روشون اشکال مختلف بریل نوشته شده بود. اینطور یاد میدادن که مثلاً میگفتن این شکل میشه گوشه ی سمت چپ بالا، گوشه ی سمت راست بالا، سمت راست وسط. ولی اسمشو نمیگفتن. فقط میخواستن با اشکال حروف بریل آشنامون کنن که خانم معلم کلاس اول بقیشو بهمون یاد بده.
چهار سال پیش بود که دختر معلممون رو دیدم که خانم دکتر شده بود و از غم از دست دادن مادرش میگفت و توی مراسمی که به یاد معلمان قدیمی اونجا برگذار کردیم، چند نسل شاگردان ایشون به یادش اشک ریختیم.
فکر نکنم کسی تو بیست سی سال گذشته محبی رو از آمادگی تجربه کرده باشه و خانم فتاح رو نشناسه. روحش شاد و یادش گرامی.
دیگه کلاس اول شد. شرایط تغییر کرد و کم کم مدرسه چهره ی واقعی خودش رو نشون میداد. البته زنگهای جهتیابی تا حدی با بازی و شیطنت ما و زنگ ورزش تا حدی میتونست ما رو یاد روزهای بی دغدغه ی آمادگی بندازه.
یادمه که چون اون زمان تلفن ثابت هم خیلیها نداشتن و از مبایل و اینترنت خبری نبود و بچه ها از همه جای ایران دور هم جمع میشدیم، خرداد که میشد همه خداحافظی میکردیم و همه دلتنگ هم بودیم تا مهر که دوباره همدیگه رو ببینیم و شاید این انتظار تنها انگیزه ای بود که اول مهر ما رو به مدرسه میکشوند.

تا حد زیادی با حیاط بزرگ مدرسه آشنا شدیم. یه حیاط بزرگ با خیابانهای زیاد. خیابانهایی که به بلوار معروف بودن و محوطه ی بزرگی که توش اون گوشه یه زمین فوتبال کوچیک داشت که عشق اول و آخر همه ی بچه های اون مدرسه بود.
پشتشم یه قسمت سرپوشیده داشت که به عنوان پارکینگ ماشین ازش استفاده میشد.
ضلع رو به روی زمین فوتبال هم یه قسمتی بود که کفش پر از سنگ ریزه بود و یه وسیله ی میله ای بزرگ که دور تا دورش پله پله بود و وسطش هم یه میله داشت که میشد روش بارفیکس رفت کار گذاشته شده بود. همیشه ی خدا چندین دانش آموز زنگهای تفریح از این میله آویزون بودن و جالبه که دور تا دورش در حالی که روی میله ها راه میرفتن با هم دنبال بازی میکردن و حتی اونجا گرگم به هوا هم بازی میشد.
چسبیده بهش هم یه پارک بود پر از وسایل بازی. تاب، سرسره، الاکلنگ، چرخ و فلک و از این تاب خانواده ها هم داشت. البته اکثر مواقع درش قفل بود که دلیلش رو خیلی نفهمیدم. خیلی وقتها یادمه از در نرده ایش بالا میرفتیم و از رو در واردش میشدیم و بازی میکردیم و دوباره میومدیم از همون رو در بیرون. یادمه تو همون پارک یه بار از پشت تاب رد شدم که تاب اومد عقب و محکم به سرم خورد و سرم شکست.
یادمه توی اون تاب خانوادش، از اینا که دوتا صندلی رو به روی هم هستن و شش نفر هم توش جا میشن، شاید ده نفر نشسته و ایستاده سوار میشدیم. هنوز هم که هنوزه نمیدونم چه طور میشد که اون همه بچه توی اون تاب جا میشدیم. هممونم بچه نبودیم. از اول ابتدایی تا دبیرستانی با هم قاطی بودیم. نمیدونم کی اسم این تاب رو گذاشته بود تاب پیکانی. دلیل این اسم رو هم نفهمیدم ولی به این اسم تو محبی معروف بود. شاید به خاطر این که مثل پیکان همه رو هم توش سوار میشدن اسمش رو تاب پیکانی گذاشته بودن.پایین پارک، یه ساختمون بود که یکی از خونه های اونجا بود که مال سرپرستهای خوابگاهها بود. بین این خونه و پارک یه مسیر باریکی بود که بچه ها دو طرف این مسیر وایمیستادن و با توپ پلاستیکی که صدادار شده بود با هم گلبال بازی میکردن. یه طرف این زمین بازی کمی شیب داشت و یه طرفش صاف بود. برای همین معمولاً تیمی که سمت شیبدار وایمیستاد بازی رو میبُرد.

سالن ورزش مدرسه همیشه پر از بچه ها بود. دوچرخه های ثابتی که لذت دوچرخه سواری رو هرچند مصنوعی به بچه ها میداد، وسایل بدنسازی که بیشتر بزرگترها میرفتن سراغش، دروازه های گلبال که همیشه تورشون پاره بود و توپ وقتی گل میشد از پشتش میرفت بیرون و باید کلی میگشتی تا پیداش کنی. مشکل هم زمانی پیش میومد که توپ میرفت قاطی وسایل بدنسازی که پشت دروازه ی بالای زمین بود و دیگه پیدا کردنش سخت میشد و کلی سر و کلت به این وسایل باید میخورد تا شاید میتونستی پیداش کنی. پشت اون یکی دروازه هم یه دشک بود که روش تمرینای ورزشی زمینی مثل دراز نشست و شنا انجام میشد و البته عاشقای کُشتی هم ازش استفاده میکردن. کنارش هم یه دشک بلند و خیلی نرم هم بود که بالاش طناب سقفی آویزون بود. دوتا طناب خیلی محکم که البته جنسش روکش پارچه ای داشت که دست رو اذیت نکنه. روی این طناب، شش هفت گره با فاصله ی مشخص زده شده بود و میشد که با استفاده از پا و گیر دادنش به این گره ها ازش بالا رفت. دو نفر میرفتن و هر کدوم یه طناب رو میگرفتن و مسابقه شروع میشد. باید با استفاده از پا میرفتی بالا و به گره آخر میرسیدی و وقتی میخواستی برگردی پایین حق استفاده از پا رو نداشتی و باید با دستات گره ها رو میگرفتی و میومدی پایین. هر کس زودتر این کار رو میکرد برنده بود.ته سالن هم یه اتاق بود که چندتا پله میخورد میرفت پایین و توش میز شودان بود.
البته این میز شودان رو به قسمت بالکن سالن هم مدتی بردن که هی توپش از اون بالا میفتاد پایین.

سالن غذاخوری همیشه ظهرها شلوغ میشد. یه صفی که شاید دهها نفر توش منتظر میشدن تا یکی یکی برن و غذا بگیرن. سینیهای غذایی که شکل خاصی داشت. یه قسمت مستطیل بزرگ برای برنج، یه قسمت کوچکتر سمت چپش برای خورش، یه قسمت گرد کوچیک بالای خورش برای ماست و یه قسمت باریک و دراز بالای قسمت برنج برای قاشق و چنگال.
البته قاشق و چنگال رو باید از جایی که عقبتر از قسمت غذا گرفتن بود تو همون صف خودت برمیداشتی. همیشه هم خورش رو خودشون روی برنج میریختن و جدا نمیدادن. غذاهای نونیشون هم معمولاً کنارش سوپ داشت.
بعد از این که غذات تموم شد هم باید میرفتی و ظرفتو توی سینی خیلی بزرگی که کنار سالن بود میذاشتی. یکی از شیطنتهای ما همیشه این بود که ظرف غذا رو روی میز بذاریم و در بریم که خیلی وقتها موفق میشدیم و یه وقتهایی هم مچمونو میگرفتن و خب باید میبردیم میذاشتیم سر جاش.
اونجا چهارتا خوابگاه داشت. یادمه اون زمان بیش از چهارصد دانش آموز اونجا بودیم که نصفشون حد اقل شبانه بودن و بقیه هم یا سرویسهای شخصی داشتن، یا والدینشون میومدن دنبالشون یا با پنج مینیبوسی که مدرسه به عنوان سرویس داشت میومدن و میرفتن.این خوابگاههای مدرسه توی دوتا ساختمون دو طبقه بود. کنار خوابگاه سه، یه شیب بلندی بود که میشد ازش بالا رفت تا به خوابگاه چهار رسید. بین این شیب و دیوار خوابگاه یه فضای خیلی کوچولو بود که شاید عرضش نیم متر بود و طولش تقریباً به زحمت به دو متر میرسید. بچه ها توی این قسمت هم با هم توپ بازی و شوت به شوت بازی میکردن.

حیاط مدرسه پر از درختای میوه بود.
به خصوص درختای توت.
فصلش که میشد، همه ی بچه ها و حتی خیلی از معلما و مدیرا میرفتن و از سر و کول این درختا بالا میرفتن و توت میکَندَن و میخوردن. خیلی وقتا هم زیرش ملافه پهن میکردن و میتکوندنشون که کلی توت روی ملافه جمع میشد.

زمین فوتبال یه لحظه خالی نمیشد. همیشه یه گروه در حال بازی بود و دو سه گروهم منتظر بودن تا نوبتشون بشه.
تیمی که میبرد حق داشت بمونه و یه تیم دیگه بره جای تیم بازنده.
بعدها یه جفت دروازه هم گذاشتن توی محوطه تا یه تعداد دیگه هم بتونن توی محوطه دروازه ها رو بکارن و بازی کنن.
زمین فوتبال کنار دیوار مدرسه بود و دیوار مدرسه هم کوتاه بود و همیشه توپ با یه ضربه ی بلند از روی دیوار میرفت توی خیابون پشت مدرسه و همه پکر میشدن. چون توپها معمولاً باید سوراخ میشدن و توشون سنگریزه یا برنج ریخته میشد تا برای بچه ها قابل استفاده باشه و این خودش زمان زیادی رو میخواست.
پایین این زمین فوتبال هم یه قسمتی بود که توش سنگ ریزه بود و وسطش یه دیوار تعادل پیچ در پیچ داشت که باید میتونستی مسیرش رو طی کنی تا برنده بشی. یکی از آیتمهای امتحان ورزش همیشه رد شدن از این دیوار تعادل بود.
یه قسمتم کنارش داشت که سکوی مخصوص پرش طول بود که روی اون با استفاده از گرفتن میله ای که کنارت بود میدویدی و به محض لمس علامت روی میله میپریدی.
توی قسمت پایین محوطه هم یه دایره ی بزرگ با موزاییکهای برجسته درست کرده بودن که داخل یه دایره ی بزرگتر با همین موزاییکها قرار داشت. بین این دو دایره حدود سی چهل سانتی فاصله بود. بچه ها باید توی این محیطی که بین این دو دایره بود دور اون میدویدن و هر وقت پاشون روی موزاییکها میرفت میفهمیدن که دارن از مسیر منحرف میشن. وسط این دایره هم یه میله یه وقتایی میذاشتن و چندتا دوچرخه رو دور دایره روی اون خط بین دو دایره میذاشتن و با طناب وصلش میکردن به میله ی وسط. بعد بچه ها سوار دوچرخه میشدن و دور این دایره میچرخیدن و این طناب نمیذاشت که از مسیرشون منحرف بشن.

یه آزمایشگاه داشتیم که برای درسای علوم میرفتیم اونجا. یه ماشین بخار هم داشت که با الکل کار میکرد.

سالن اجتماعات اونجا هیچ وقت خالی نمیشد. همیشه به یه مناسبتی یه جشن برگزار میشد.
اگر هم جشنی نبود، بالاخره یه گروه تئاتر یا سرود یا همچین چیزی توش در حال تمرین بود.
جشنها به حدی باشکوه بود که همیشه کلی مهمان ویژه از صدا سیما داشتیم. بیژن خاوری و مهرداد کاظمی و پرویز طاهری که اون زمان از مشهورترین خواننده های صدا و سیما بودن هر کدوم چندین بار اونجا برنامه اجرا کردن. بچه های خودمون توی اجرای برنامه رقیب نداشتن. همین کیوان خودمون همیشه پای ثابت این جشنها بود و همیشه یه قطعه رو اجرا میکرد.

صبحها همه توی محوطه جمع میشدیم. یه قسمت شیبداری بود که بالاش مراسم صبحگاه برگزار میشد. پایینش هم صفها بسته میشدن.
یادمه که بعداً که بزرگتر شدم، روی زمین دایره های برجسته رو به صورت منظم پشت هم کار گذاشتن رو زمین که هر نفر روی یکی از اینها وایمیستاد که صفها رو منظمتر میکرد.
هیجان و انرژی توی بچه ها موج میزد. هیچ کدوممون لحظه ای احساس خستگی نمیکردیم.
کلاس معرق، سفالگری، قالیبافی، حصیربافی، سلفژ، نویسندگی، ضرب، دف، پیانو، کامپیوتر، زبان، گلبال، بدنسازی، شنا که البته با سرویس میبردنمون استخر و برمیگردوندن و فن بیان و کلی از این کلاسها برگزار میشد که من تو همش هم شرکت میکردم.
یه وقتایی میشد که تا هفت و هشت شب تو مدرسه بودم.
گروه سرود و اجراهاش رو هم بهش اضافه کنید. من تنها نبودم و انگیزه توی تک تک بچه ها موج میزد.
در طول سال، بارها بچه ها رو به شهر بازی، سینما، باغ وحش و موزه ی حیوانات خشک شده میبردن و حتی تابستونها شاگردهای اول تا سوم هر پایه رو میبردن مسافرت و هر سال هم یه شهر رو انتخاب میکردن. مسابقات ورزشی دانشآموزی که برگزار میشد، توی همه ی رشته ها مدرسه ی ما با اقتدار اول میشد. توی کنکور، هر سال چند رتبه ی یک رقمی و دو رقمی و سه رقمی برای بچه های ما بود.

شرایط تا تقریباً دوران دبیرستان هم همین بود.
کم کم آثار بدی تو مدرسه پیدا شد. کلاسهای فوق برنامه تعطیل شدن. دلیلش هم هیچ وقت مشخص نشد. یادمه چهارم ابتدایی که بودم مدیر عوض شد و مدیر جدید اومد.
اون زمان یه مدیر کل داشتیم، یه مدیر راهنمایی و دبیرستان و یه مدیر دبستان.
مدیر کل که عوض شد، تا دو سه سال اول عالی کار کرد. طوری که وقتی خواستن عوضش کنن کار به نوشتن و امضا کردن تومار برای آموزش و پرورش و تجمع و این حرفا کشید که جواب هم داد و ایشون موندنی شد. ولی کم کم اتفاقات عجیب شروع شد. یه مدت، به خصوص توی فصل بهار، عصرونه های خوبی به بچه ها میدادن. مثل گوجه سبز و موز و توت فرنگی و از این چیزها. تا این که کاشف به عمل اومد که اینها رو از وانتیهای بدبختی میگیرن که توقیف شدن. همون وانتیهای معروف با اون بلندگوهاشون که برای کسب روزی این میوه ها رو میفروختن ولی اینها جلوی اونها رو میگرفتن و نمیدونم با همکاری شهرداری بود یا نه ولی تمام بار اینها میرفت توی شکم بچه ها و البته بیشترش هم میرفت توی شکم خودشون. هیچوقت صدای گریه و التماس یکی از همین وانتیها که جلوی چشماش اموالش رو غارت میکردن یادم نمیره. نمیدونم از اون روز به بعد چه ذهنیتی قرار بود در مورد نابیناها داشته باشه.

یادمه یه سری از بچه ها توی مدرسه تمرین کاراته میکردن. کمی که گذشت محل تمرینشون به دلیل کارشکنی مدیر مدرسه از داخل مدرسه به سالنی خارج از مدرسه منتقل شد و بچه ها وقتی برای تمرین میرفتن و برمیگشتن ساعت نُه و ده شب میشد و مدیر مدرسه دستور داده بود که یا راهشون ندن یا اگر هم راهشون دادن بهشون شام ندن.

به جز تعطیلی کلاسهای فوق برنامه اتفاقات عجیب دیگه هم افتاد. ساختمونهای مدرسه به شکل عجیبی محکم و قوی بودن. ولی مدیریت تصمیم به بازسازی مدرسه گرفت و ابتدا خوابگاه و بعد ساختمان مقطع دبستان و بعد هم مقطع دبیرستان و ساختمان اداری رو در هم کوبید و ساختمونهایی ساخت که به قول خود بچه ها آدم بینا هم توشون گم میشد.استحکام ساختمونهای قدیمی به حدی قوی بود که تنها تخریب هر یک از اونها چندین ماه طول کشید و بولدوزر حریفشون نبود.
نقشه ی قبلی مدرسه، به طور کاملاً حساب شده ای طوری طراحی شده بود که شما اگر حتی چشمت رو هم میبستی میتونستی به راحتی اونجا حرکت کنی و مقصدت رو پیدا کنی. ولی الآن اینطور نیست. الآن اون محوطه و زمین فوتبال و زمین دیوار تعادل و میله ی بارفیکس و پارک وسایل بازی و پیست دو میدانی همه به خاطرات پیوستن و جاش رو یه ساختمونی گرفته که تنها چیزی که توش رعایت نشده اصول مناسب سازی برای نابینایان هست. یه نقشه ی پیچیده که کمتر بینایی حتی توش میتونه به راحتی خودشو پیدا کنه چه برسه به نابینا. جالبه که این ساختمون برای مقطع دبستان و راهنمایی استفاده میشه. یعنی خانم معلمها و آقا معلمها یه جا هستن و فقط دفترها جدا هست. در صورتی که در گذشته، دبستان ساختمون جدا داشت که خانمها مستقل بودن و راهنمایی و دبیرستان در ساختمون دیگه ای بودن.
ساختمون دبیرستان و سالن اجتماعات و ساختمون اداری هم که قبلاً هم یکی بودن الآن عوض شده و یه چیزی بدتر از فاجعه هست. با جی پی اس هم بری اونتو گم میشی.
خوابگاهی هم که ساخته شده، به قول خودشون سازنده ی ساختمون پارچین اونجا رو ساخته. منتها من باید برم از مسئولین پارچین بپرسم ببینم کلید پریزها و قفل درها و شیرآلات اونا هم هی خراب میشه تند تند یا نه. چون فکر نکنم پارچین که یه ساختمون نظامی هست انقدرها شل و ول باشه.
یه زمین چمن مصنوعی هم که چمنش چندان هم جنس خوبی نداره ساختن که البته معمولاً درش قفله و بچه ها اجازه ی استفاده ازش رو ندارن.

نکته ی جالبش هم اینه که یه آدم به اصطلاح خَیِر اومده این ساختمونها رو ساخته و میلیاردها هم هزینه کرده. ولی جالب اینجاست که سردر این ساختمونها یه تابلو به خط بریل زده شده و نوشته ای شبیه خط میخی روش هست که منی که از تندخوانترین شاگردهای اون مدرسه بودم چند دقیقه ای طول کشید تا متنش رو تونستم تشخیص بدم. به هر حال ایشون اسمشونو اونجا نوشته بودن و ابراز خوشبختی کردن که تونستن این مدرسه رو به اصطلاح برای ما بازسازی کنن.
جالبم اینجاست که ایشون شأن و منزلت خودشون رو از یه شهید این مملکت بیشتر دونستن و اسم مدرسه رو که شهید محبی هست برداشتن و اسم خودشونو زدن سردر مدرسه. البته ظاهراً از نظر ایشون این کارها ریا نیست بلکه روشن کردن اذهانه.

یه مدت یه گروه خَیِر اومد یه ساختمون دربست رو وقف مدرسه کرد که توش کلاسهای فوق برنامه برگزار کنن. مدتی که گذشت انقدر از این بیچاره ها سوء استفاده شد و انقدر به بهانه های مختلف اینا رو سرکیسه کردن که اون خونه رو پس گرفتن و همه چیز منحل شد و الآن اون ساختمون که چندین میلیارد ارزش داره در اختیار انجمن ام اس قرار گرفته.

چند وقت پیش رفتم مدرسه. جایی که خونه ی دومم بود. اول که نگهبانش که عوض شده بود و ما رو نمیشناخت به بدترین شکل باهامون برخورد کرد. بعد هم رفتیم تو و در طول یکی دو ساعتی که ما بودیم، توی حیاط و سالن ورزش و زمین فوتبال چمن مصنوعی هیچ خبری نبود. هیچ صدایی نمیشنیدیم. هیچ دانش آموزی مشغول بازی و هیاهو نبود. همه جا سوت و کور بود. حق هم داشتن. نه دیگه محوطه ای بود و نه حیاط دیگه اون حیاط قبلی بود. واقعاً به حدی حیاط اونجا رو به هم ریخته بودن که بدون عصا نمیشد توش حرکت کرد. تازه ما رفتیم توی آبدار خونه ی قسمت راهنمایی تا با یکی از معلمهای قدیمی اونجا دیدار کنیم و اونجا یه چای با هم خوردیم. جالب این بود که وقتی دم در خواستم از مدرسه خارج بشم، همون نگهبان جلومو گرفت و گفت که آقای فلانی گفتن چرا گذاشتید یه غریبه بیاد بره تو مدرسه بشینه تو آبدارخونه و چای بخوره.
از نظر ایشون منی که سیزده سال توی اون مدرسه بزرگ شدم و درس خوندم غریبه بودم. من حاضر شدم پول اون چای رو بدم به نگهبان که به دست ایشون برسونه ولی نگهبان قبول نکرد و من هم برای همیشه از اونجا بیرون اومدم و جالبه که با این که خونمون نزدیک اون مدرسه هست ولی هرگز دوست ندارم واردش بشم. چون اونجا هیچ نگاه مهربانی منتظر من نخواهد بود و حتی اسمش رو هم عوض کردن که دیگه فقط و فقط بتونیم توی حرفهامون بگیم، یادش به خیر شهید محبی.